Íslenskt sjávarfang hefur lengi verið markaðssett þannig að áhersla hefur verið lögð á hreinleika og heilnæmi þess. Ekki nægir þó að fullyrða að vara sé heilnæm. Vönduð og vel skilgreind vísindaleg gögn um óæskileg efni í íslensku sjávarfangi eru lykilatriði til að sýna fram á stöðu íslenskra sjávarafurða m.t.t. öryggi og heilnæmis. Útflutningur íslenskra matvæla er einnig háður því að unnt sé að sýna fram á að öryggi þeirra, með hliðsjón af lögum, reglugerðum og kröfum markaða.
Á tímabilinu 2003-2012 sá Matís um að safna gögnum vegna kerfisbundinnar vöktunar á óæskilegum efnum í sjávarfangi úr auðlindinni og voru niðurstöður þessarar vöktunar fyrir hvert ár teknar saman og gefnar út í skýrslu á ensku. Þessar skýrslur eru öllum opnar og aðgengilegar á heimasíðu Matís. Litið var á þessa sívirku vöktun á aðskotaefnum í sjávarfangi sem mikilvægan lið í því að tryggja hagsmuni Íslands vegna útflutnings sjávarafurða og tekjur sem leiðir af honum. Undanfarin ár hefur Matís ekki fengið fjármagn til að halda áfram að vinnu við þetta vöktunarverkefni og því hefur verið hlé á þessari mikilvægu gagnasöfnun sem og útgáfu niðurstaðna á tímabilinu 2013-2016. Það er því sérstakt fagnaðarefni að nú hefur verið gengið frá þjónustusamningi milli Atvinnu og nýsköpunarráðuneytisins og Matís um að hefja á nýjan leik kerfisbundna vöktun á óæskilegum efnum í sjávarfangi úr auðlindinni.
Verkefnið hófst í mars 2017 og stefnt er að því að taka sýni af helstu lykil útflutningstegundum íslensks sjávarfangs og mæla styrk óæskilegra efna s.s. ýmissa díoxín efna, PCB efna, varnarefna og þungmálma í þeim. Vísindaleg gögn af þessu tagi frá óháðum rannsóknaraðila um styrk óæskilegra efna í sjávarfangi eru mjög mikilvæg í markaðskynningum á sjávarafurðum fyrir væntanlega kaupendur og styrkir allt markaðstarf fyrir íslenskar sjávarafurðir. Gögnin nýtast ennfremur til að sýna fram á stöðu íslenskra sjávarafurða m.t.t. öryggi og heilnæmis sem og við áhættumat á matvælum.
Nánari upplýsingar veitir dr. Helga Gunnlaugsdóttir.