Matís
Nánari upplýsingar má finna á heimasíðu Margildis og í eftirfarandi fréttaumfjöllunum:
Dagskrá ráðstefnunnar má finna í tengli hér að neðan en dagskránni er skipt upp í fjölda málstofa:
Dagskráin er fjölbreytt í þessum 10 málstofum og eru erindin samtals um 60.
Á myndunum eru Þorgrímur Guðbjartsson frá Erpsstöðum, formaður Beint frá býli og Sveinn Margeirsson frá Mælifellsá, forstjóri Matís, við undirritun samningsins; og svo við lestur Bændablaðsins þar strax á eftir.
Hvað annað!?
Nánari upplýsingar veitir stjórn BFB, beint@beintfrabyli.is
Vestnorræna svæðið býr yfir miklum tækifærum til bættrar nýtingar, sjálfbærni og aukins virði lífrænna auðlinda. Þessi skýrsla ber kennsl á helstu lífrænu auðlindir svæðisins sem henta til fullvinnslu (e. biorefining) og notkunar líftæknilegra tóla. Skýrslan greinir frá verðmætum innihaldsefnum helstu lífauðlinda svæðisins, ásamt þeim vinnsluaðferðum sem beitt er eða hægt er að beita á þær og telur upp ýmsar lokaafurðir sem hægt er að framleiða með frekari fullvinnslu. Í skýrslunni er yfirlit yfir þá starfsemi sem nú er í gangi og þær afurðir sem framleiddar eru á svæðinu með fullvinnslu og líftækni. Lífrænum auðlindum er skipt upp eftir því hvort þær teljast hliðarafurðir, upprunnar í vatni eða á landi, eða vannýttar auðlindir. Athygli er beint að sérstökum tækifærum og hindrunum tengdum Vestnorræna svæðinu.
The West Nordic region holds promising opportunities to improve utilisation, sustainability and value from its biological resources. The region’s major bioresources available for biorefining and biotechnological applications are the focus of this report. It identifies valuable ingredients in the different resources, processing technologies which are or may be applied, and possible end products obtained from further processing the raw material. An overview of the current operations and products which are being produced within the region is given. The report divides the available bioresources into biodegradable residues of aquatic or land origin and underutilised biomass. High-north specific opportunities and obstacles are highlighted.
Nú verður blásið til mikillar veislu fyrir alla þá sem vilja með einhverjum hætti taka þátt í íslenskum landbúnaði til framtíðar. Komdu, taktu þátt í Landsýn 2018 í Salnum í Kópavogi, föstudaginn 23. febrúar nk. Í boði eru virkilega áhugaverðir fyrirlestrar, góður matur og skemmtilegt fólk til að spjalla við, eins og sjá má í dagskránni.
Áherslan verður á vísindalegar niðurstöður og notagildi þeirra. Skoðuð verða dæmi um hvar, hvenær, hvernig og af hverju við ættum að nota skynmat við vöruþróun, framleiðslu og markaðssetningu. Fagfólk og vísindafólk sem vinna við skynmat, gæðamál og neytendamál á sviði matvæla fá þarna tækifæri til að hittast og bera saman bækur sínar.
Nánari upplýsingar er að finna á vefsíðu viðburðarins sem nálgast má með „Meira“ tenglinum hér að neðan.
Upplýsingar um þessa athyglisverðu ráðstefnu má finna á heimasíðu COLUMBUS verkefnisins.
Enska heitið er: “Effects of packaging methods and storage temperature on the quality of Cobia (Rachycentron canadum) fillets during frozen storage”
Markmiðið með þessu verkefni var að rannsaka gæði og stöðugleika cobia (Rachycentron canadum) flaka sem var pakkað á mismunandi hátt og síðan geymd við mismunandi aðstæður. Annars vegar voru flökin geymd í opnum plastpokum hinsvegar í lofttæmdum plastpokum. Flökin voru síðan geymd í frystigeymslu í allt að 5 mánuði annars vegar við -18 °C og hins vegar við -25 °C. Á mánaðarfresti út geymslutímann voru gerðar mælingar á suðunýtingu, vatnsinnihaldi, styrk köfnunarefnis í heildarmagni rokgjarnra niturbasa (TVB-N), magni fosfólípíða (PL), myndun frírra fitusýra (FFA) og oxun (PV og TBARS ) til að meta áhrif umbúða og geymsluhita á gæði cobia flakanna.
Magn fosfólípíða minnkaði verulega og styrkur FFA jókst yfir geymslutímann og sýnir það að ensímvirkni var talsverð hjá öllum tilraunahópunum. Talsverðar breytingar voru á PV- og TBARS-gildum á meðan á geymslu stóð. Val á geymsluhitastigi og lengd geymslutímans höfðu mikil áhrif á niðurbrot lípíða. Lípíðin voru stöðugri við lægra geymsluhitastigið (-25°). Enn fremur sýndu niðurstöður að pökkun cobia flaka í lofttæmdar umbúðir dró verulega úr oxun eða þránun flaka samanborið við loftpökkuðu flökin. Athyglisvert var að cobia flök í lofttæmdum umbúðum geymd við -18 °C höfðu nokkuð betri gæði miðað við flök í hefðbundnum umbúðum sem voru geymd við lægri hita -25 °C.
Verkefni til meistaragráðu í matvælafræði unnið á Matís.
Leiðbeinendur: Sigurjón Arason (HÍ/Matís), María Guðjónsdóttir (HÍ), Magnea Karlsdóttir (Matís), Tumi Tómasson (UNU-FTP). Nha Trang University (NTU) í Víetnam.
Prófdómari: Kristín Anna Þórarinsdóttir (Marel).
Tengiliður
Yfirverkfræðingur
sigurjon.arason@matis.is
Markmið tilraunarinnar var að rannsaka mögulegt flæði stýrens úr frauðplastkössum í fersk þorsk- og karfaflök, sem geymd eru við dæmigert hitastig í sjóflutningi á ferskum flökum frá Íslandi til Evrópu eða Ameríku. Amerískir kaupendur óska eftir því að fiskflökum sé pakkað í plastpoka fyrir pökkun í frauðplastkassa vegna mögulegrar stýrenmengunar úr frauði í fisk. Því var í þessu verkefni mælt stýren í fiski, sem geymdur hafði verið án plastpoka í frauðkössum, og magn stýrens borið saman við viðmið bandaríska matvæla- og lyfjaeftirlitsins (FDA). Í heildina voru 12 frauðkassar, sem innihéldu þorsk- eða karfaflök, geymdir í 4, 7 eða 13 daga við annaðhvort -1 °C eða 2 °C, sem samsvarar annars vegar ákjósanlegasta og hins vegar hæsta líklega hitastigi í sjóflutningi með fersk flök. Eitt 10-50 g sýni var tekið úr neðsta hluta neðsta fiskflaks í hverjum kassa og hafði þar með verið í beinni snertingu við frauðplast og því komið fyrir í glerflösku. Því næst voru sýnin 12 send til greiningar hjá Eurofins, alþjóðlegri rannsóknastofu í Þýskalandi. Niðurstöðurnar sýna að magn stýrens, sem og annarra óæskilegra efna líkt og bensens og tólúens, var undir 0,01 mg/kg fisks í öllum tólf fisksýnunum. Viðmið (hámark) FDA er 90 mg af stýreni í hverju kg af fiski á einstakling á dag, sem jafngildir skv. niðurstöðum þessarar tilraunar er að neytandi þarf að neyta daglega 9000 kg af fiski til að nálgast viðmið FDA sem er mjög óraunhæft magn.
Meginniðurstaða þessarar tilraunar er því að ekki er nauðsynlegt að pakka ferskum fiskflökum í plastpoka fyrir pökkun í frauðplastkassa, sem geyma og flytja á við kældar og ofurkældar aðstæður. Frekari upplýsingar veita dr. Björn Margeirsson rannsóknastjóri Sæplasts og Tempru og lektor við Háskóla Íslands (bjornm@hi.is) og Sigurjón Arason yfirverkfræðingur Matís og prófessor við Háskóla Íslands (sigurjar@hi.is).
Undanfarin ár hefur skort fjármagn til að halda áfram vinnu við þetta vöktunarverkefni og því var gert hlé á þessari mikilvægu gagnasöfnun sem og útgáfu niðurstaðna á tímabilinu 2013-2016. Verkefnið hófst aftur í mars 2017 en vegna fjárskorts nær það nú eingöngu yfir vöktun á óæskilegum efnum í ætum hluta sjávarfangs úr auðlindinni sem ætlað er til manneldis, en ekki fiskimjöl og lýsi fyrir fóður. Af sömu ástæðu voru ekki gerðar efnagreiningar á PAH, PBDE og PFC efnum í þetta sinn.
Markmiðið með verkefninu er að sýna fram á stöðu íslenskra sjávarafurða m.t.t. öryggi og heilnæmis og nýta gögnin við gerð áhættumats á matvælum til að tryggja hagsmuni neytenda og lýðheilsu. Verkefnið byggir upp þekkingargrunn um magn óæskilegra efna í efnahagslega mikilvægum tegundum og sjávarafurðum, það er skilgreint sem langtímaverkefni þar sem eftirlit og endurskoðun er stöðugt nauðsynlegt.
Almennt voru niðurstöðurnar sem fengust 2017 í samræmi við fyrri niðurstöður frá árunum 2003 til 2012. Niðurstöðurnar sýndu að íslenskar sjávarafurðir innihalda óverulegt magn þrávirkra lífrænna efna s.s. díoxín, PCB og varnarefni.
Hámarksgildi ESB fyrir díoxín og díoxínlík PCB (DL-PCB) í matvælum og fóðri voru lækkuð 1. janúar 2012 (ESB reglugerð nr. 1259/2011) ásamt því að hámarksgildi voru í fyrsta sinn sett fyrir „ekki díoxínlík“ PCB (NDL-PCB). Nýju hámarksgildin eru notuð í þessari skýrslu til að meta hvernig íslenskar sjávarafurðir standast kröfur ESB. Niðurstöður ársins 2017 sýna að þrátt fyrir breytingu á hámarksgildum fyrir díoxín, DL-PCB og NDL-PCB eru öll sýni af sjávarafurðum til manneldis undir hámarksgildum ESB fyrir þrávirk lífræn efni og þungmálma. Þá reyndist styrkur svokallaðra ICES6-PCB efna vera lágur í ætum hluta fisks, miðað við ný hámarksgildi ESB. Sömuleiðis sýndu niðurstöðurnar að styrkur þungmálma, t.d. kadmíum (Cd), blý (Pb) og kvikasilfur (Hg) í íslenskum sjávarafurðum var alltaf undir hámarksgildum ESB.
Vönduð og vel skilgreind vísindaleg gögn um óæskileg efni í íslensku sjavarfangi eru lykilatriði til að sýna fram á stöðu íslenskra sjávarafurða m.t .t. öryggis og heilnæmis. Útflutningur íslenskra matvæla er háður því að unnt sé að sýna fram á að öryggi þeirra, með hliðsjón að lögum, reglugerðum og kröfum markaða. Vísindaleg gögn frá óháðum rannsóknaraðila eru sömuleiðis mikilvæg í markaðskynningum á sjávarafurðum fyrir væntanlega kaupendur og styrkir allt markaðsstarf fyrir íslenskar sjávarafurðir. Gögnin nýtast ennfremur við áhættumat á matvælum og til að hafa áhrif á setningu hámarksgilda fyrir aðskotaefni í matvælum.
Viðbótarefni: Guðmundur Fertram Sigurjónsson um hvernig markaðsleyfi Kerecis í Bandaríkjunum er háð reglulegum Mælingum Hafró og Matís umhverfis landið. Morgunblaðið 18. janúar, bls. 98 (áskrift að Morgunblaðinu þarf til að lesa þessa grein).