Fréttir

Hvaða máli skiptir heimaslátrun fyrir bændur?

Í dag er vaxandi ásókn í að kaupa vörur beint frá býli, bæði af íslenskum neytendum en einnig af ferðamönnum, þar sem myndast tengsl milli bónda og neytanda. Bændur geta skapað sér töluverðan virðisauka í sjá sjálfir um öll stig framleiðslunnar á landbúnaðarafurðum. En til að slíkt sé hagkvæmt þá vantar möguleikann á að bændur geti séð sjálfir um aflífun dýranna svo að allur virðisaukinn skapist á býlunum sjálfum. 

Í dag er afkoma margra bænda, og sérstaklega sauðfjárbænda, mjög slæm og mikilvægt er að skapa umhverfi sem veitir bændum fjölbreytta möguleika að skapa sér lífsviðurværi sem þó er tryggt að ógni ekki öryggi neytenda. Þetta kom meðal annars fram í fyrirlestrum Atla Más Traustasonar og Þrastar Heiðars Erlingssonar á fundi Matís í Miðgarði, Varmahlíð, 5. júlí síðastliðinn. Með að styðja bændur til að skapa eigin verðmæti geta bændur og byggðir markað sér frekari sérstöðu, stundað nýsköpun og skapað störf fyrir ungt fólk sem er að skila sér heim í byggðirnar. Eins er mikilvægt að viðhalda verkþekkingu sem nú er til staðar ásamt því að þjálfa bændur í meðferð afurða til að viðhalda gæðum og matvælaöryggi.

Samkvæmt Atla Má er nauðsynlegt að framtíðar sláturkerfi sé samansett af þrem stærðum sláturleyfishafa, en slíkt kerfi gefi bændum raunverulegt val til að stýra sinni eigin framleiðslu og þjónusta markaðinn betur. Stór sláturhús tækju við mesta magninu og myndi áfram framleiða fyrir heildarmarkaðinn. Minni handverkssláturhús eru ný af nálinni í dag og geta framleitt sérafurðir til að mynda fyrir hótel og veitingastaði. Smásláturhús eða örsláturhús væru þá nýr möguleiki þar sem bændur geta þjónustað sína kúnna beint og veittu bændum meiri sveigjanleika, þjónusta ferðamenn og framleiða smáhandverk, myndi efla nýsköpun og styrkja byggðir og mannlíf til sveita.  Samkvæmt Þresti Heiðari er samstarf milli einstakra bænda en eins milli bænda og stærri afurðastöðva á þessum vettvangi lykilatriði til að viðhalda farsælu slátur- og framleiðslukerfi. Aðlögun eftirlit er einnig mikilvægt, og nauðsynlegt að eftirlit og reglur taki mið af raunverulegri áhættu til að vernda neytandann og tryggja matvælaöryggi.

Myndbönd, með því helsta sem fram kom í máli Atla og Þrastar, má finna hér neðar en auk þess er fundur sem haldinn var nú nýverið í Miðgarði, aðgengilegur í heild sinni á YouTube rás Matís.

Atli Már Traustason
Þröstur Heiðar Erlingsson
IS