Nýlega hófst vinna við nýtt Evrópuverkefni, TDS Exposure, sem Matís tekur þátt í. Markmið verkefnisins er að samræma rannsóknir á heildarneyslu óæskilegra aðskotaefna í matvælum.
Verkefnið er mikilvægt fyrir áhættumat og alla þá sem fylgjast með áhrifunum aðskotaefnanna á heilsu. Heiti Evrópuverkefnisins á ensku er Total Diet Study Exposure og stutt heitið þess er TDS-Exposure en verkefnið hefur fengið íslenska heitið Rannsókn á heildarneyslu aðskotaefna úr matvælum.
Verkefnið miðar að því að bæta og staðla vöktun á því hversu útsett við erum fyrir óæskilegum aðskotaefnum í matvælum eins og við borðum þau. Vinnan við verkefnið byggir á aðferð sem á ensku gengur undir heitinu Total Diet Studies (TDS). Aðferðin metur það magn sem fólk fær af óæskilegum aðskotaefnum úr fullunnum og elduðum matvælum og gefur því trausta mynd af vandamálinu út frá sjónarhorni neytanda og eftirlitsaðila.
Sá hluti rannsóknarinnar sem Matís tekur þátt í, felur m.a. í sér þróun og innleiðingu á gæðaramma fyrir aðila sem stunda rannsóknir á heildarneyslu aðskotaefna, en einnig greiningu á gögnum um aðskotaefni. Matís mun einnig taka þátt í tilraun til að framkvæma samræmda rannsókn á heildarneyslu á a.m.k. einu aðskotaefni á Íslandi og verða þær niðurstöður bornar saman við sambærilegar rannsóknir sem framkvæmdar verða í Tékklandi, Finnlandi, Þýskalandi og Portúgal. Sömuleiðis stýrir Matís vinnupakka sem á að miðla upplýsingum varðandi niðurstöður verkefnisins til hagsmunaaðila.
Virkt eftirlit með óæskilegum efnum í matvælum og áhættumat eru lykilatriði til að tryggja örugg matvæli sem eru laus við heilsuspillandi aðskotaefni eins og sveppaeiturefni, þungmálma og varnarefni. Niðurstöður úr rannsóknum á heildarneyslu aðskotaefna gera eftirlitsaðilum kleift að fá raunverulegt mat á því hvaða aðskotaefni og hvaða matvæli skipta mestu máli við mat á heildarneyslu óæskilegra efna í fæðu. En þær veita líka upplýsingar til þess að hægt sé að gera áhættumat vegna neyslu þessara efna og meta áhrif þeirra á heilsu manna yfir langan tíma. Fjöldi mismunandi aðferða hafa verið notaðir í Evrópu, en í sumum löndum hafa rannsóknir á heildarneyslu aðskotaefna ekki enn verið stundaðar.
Rannsóknaraðilar frá 19 ólíkum Evrópuríkjum taka þátt í verkefninu sem mun prófa og samræma þær aðferðir sem notaðar hafa verið í Evrópu við sýnatöku matvæla, mælingar á aðskotaefnum í matvælum og gæðamat á gögnum og í kjölfarið skilgreina besta verklag við rannsóknirnar. Þessar upplýsingar verða ómetanlegar fyrir eftirlits- og áhættumatsaðila og fyrir stofnanir eins og Matvælaöryggisstofnun Evrópu (EFSA) og Alþjóða heilbrigðisstofnunina (WHO).
Nánari upplýsingar veitir Helga Gunnlaugsdóttir hjá Matís.