Höfundur: admin

Hjá Matís hafa verið þróaðar sértækar aðferðir til að greina nóróveirur í matvælum og vatni, en veirurnar eru bráðsmitandi og geta valdið mjög slæmum iðrakveisum hjá fólki.

 Nóróveirur finnast þar sem saurmengun hefur átt sér stað og það þarf næmari aðferð til að greina þær en hefðbundnar aðferðir sem notaðar eru til að greina saurmengun í matvöru og vatni.

Aðferðirnar sem Matís hefur þróað til greininga á nóróveirum eru sameindalíffræðilegar aðferðir með svokallaðri PCR tækni (e. Polymerase Chain Reaction). Notkun PCR aðferða til örverugreininga hefur færst mikið í vöxt undanfarin ár, en með tækninni er nú hægt að greina tilvist nóróveira í matvælum og vatni og koma þannig í veg fyrir útbreiðslu veiranna. Hópsýkingar af völdum nóróveiru geta verið alvarlegt vandamál þar sem þær koma upp og því mikilvægt að hindra útbreiðslu veiranna.

Það eru einkum matvæli sem neytt er hrárra eða lítið eldaðra, s.s. skelfisks, grænmetis og ávaxta, sem eru varhugarverð m.t.t. nórósýkinga. Veiran þolir frost en drepst við hitun yfir 60°C. Neysla skelfisks var löngum talin helsta ástæða matvælasýkinga af völdum nóróveira og hópsýkingar af völdum mengaðs skelfisks eru algengar. Fjöldi hópsýkinga sem ekki hefur mátt rekja til neyslu skelfisks hefur hins vegar beint sjónum manna að öðrum matvælum, einkum tilbúnum réttum, ávöxtum, grænmeti og drykkjarvatni sem áhættuþáttum.

Beitum nýjum greiningaraðferðum

„Matís hefur sett upp aðferðir til greiningar á nóróveirum í drykkjarvatni, yfirborðsvatni og matvælum og getum við nú greint nóróveirur af genótýpu I og II, en það eru þær týpur sem einkum sýkja menn,“ segir Anna Kristín Daníelsdóttir, sviðsstjóri hjá Matís.

Eins og flestir vita sem stunda sjóinn þá bjó Matís til sérstakt smáforrit (app) fyrir snjallsíma og spjaldtölvur sem gerir sjómönnum auðvelt að reikna út ísþörf vegna afla. Forritið var kynnt á Sjávarútvegsráðstefnunni haustið 2013.

Eins og fram kom á vef Matís þá var forritið eingöngu aðgengilegt fyrir snjallsíma með Android stýrikerfi en nú hefur Windows stýrikerfið bæst í hópinn. Von er á ÍsAppi Matís fyrir snjallsíma frá Apple (iPhone) á allra næstu vikum.

ÍsAppið eða smáforritið er einkar hentugt og auðvelt í notkun og nýtist sjómönnum til að reikna út hversu mikil ísþörfin er fyrir þann afla sem veiddur er. Í forritinu er tekið tillit til aðstæðna eins og sjávarhita, lofthita og dagar á sjó og leiðbeiningar varðandi kg magn af ís gefnar út auk þess í fjölda skófla og fjölda fata.

Nú hefur aldrei verið auðveldara að finna út hversu mikið af ís þarf til að fara sem best með okkar dýrmæta hráefni.

Google Play (fyrir Android snjallsíma) – skannaðu kóðann

Windows store (fyrir Windows snjallsíma) – skannaðu kóðann

Forritið má nálgast á Google Play 

Út er komin bókin „Antioxidants and Functional Components in Aquatic Foods“ en Hörður G. Kristinsson, sviðsstjóri Líftækni og lífefnasviðs og rannsóknastjóri Matís er ritstjóri bókarinnar. Auk þess skrifa nokkrir starfsmenn Matís kafla í bókinni.

Í bókinni er fjallað um andoxunarefni og önnur lífvirk efni sem finna má í sjávardýrum og hvernig slík efni geta nýst til bættrar heilsu. Ítarlega er fjallað um hvað hefur áhrif á gæði þessara lífvirku efna við geymslu, framleiðslu og vegna fleiri þátta.

Nánari upplýsingar má finna á heimasíðu Wiley. Einnig veitir Hörður G. Kristinsson nánari upplýsingar.

Í tengslum við EcoFishMan verkefnið er skoðanakönnun í gangi á meðal hagsmunaaðila í sjávarútvegi. Tilgangur könnunarinnar er að leita sjónarmiða allra þeirra aðila sem koma að fiskveiðum á Íslandi, hvort sem það er í stjórnun eða framkvæmd.

Í EcoFishMan verkefninu er lögð áhersla á samstarf við sjómenn, útgerð og vinnslu og að hagnýta upplýsingar úr rafrænum afladagbókum. Markmið verkefnisins er að stuðla að vistvænni, sjálfbærri og hagrænni stjórnun með sérstakri áherslu á rekjanleika og að lágmarka brottkast afla.  Eitt af markmiðum EcoFishMan verkefnisins er að greina það sem vel hefur tekist í íslenskri fiskveiðistjórnun og miðla þeirri reynslu áfram. Jafnframt því er horft til meira samstarfs við þá sem starfa að veiðum og vinnslu í sjávarútveginum. Gert er ráð fyrir að kerfið verði innleitt í áföngum og sniðið að hverri tegund fiskveiða fyrir sig.  Fullkominnar nafnleyndar verður gætt við úrvinnslu og farið verður með öll gögn samkvæmt fyrirmælum Persónuverndar. Nafn þátttakenda mun að sjálfsögðu hvergi koma fram og þess verður gætt að ekki verði hægt að rekja neinar upplýsingar í niðurstöðum til einstaklinga.

Mjög mikilvægt er að sem flestir svari könnuninni, svo niðurstöður verði sem áreiðanlegastar.

Könnuninni má svara hér: https://docs.google.com/forms/d/1sv5xw8Ya8kRtC0UPGeOtB7_aT0SB61MZZ4P_syIQuuA/viewform

Atvinnulífssýningin Lífsins gæði og gleði 2014 fer fram í þriðja sinn á morgun og á sunnudaginn og mun Matís kynna starfssemi sína ásamt öðrum úr Verinu á Sauðárkróki.

Sveitarfélagið Skagafjörður mun í samvinnu við Skagafjarðarhraðlestina, SSNV og ýmsa aðila standa fyrir atvinnulífssýningu á Sauðárkróki við upphaf Sæluviku, dagana 26. – 27. apríl nk. Var sú ákvörðun tekin í kjölfarið á óformlegri könnun um tíðni atvinnulífssýninga þar sem mikill vilji kom fram um að halda sýningarnar á 2ja ára fresti en fyrri sýningar voru haldnar árin 2010 og 2012.

Sjá nánar á vef Sveitarfélags Skagafjarðar.

Magnea Guðrún Karlsdóttir matvælafræðingur varði doktorsritgerð sína, Oxunarferlar og stöðugleiki frosinna sjávarafurða, í Hátíðarsal HÍ þann 21.3. sl.. Andmælendur voru dr. Santiago Aubourg prófessor hjá CSIC á Spáni, og dr. Sigríður Jónsdóttir fræðimaður við HÍ. Leiðbeinendur voru dr. Hörður G. Kristinsson og próf. Sigurjón Arason.

Neysla á unnum og frystum sjávarafurðum hefur aukist á undanförnum árum. Fita í fiskafurðum er góð uppspretta af fjölómettuðum fitusýrum (PUFA) sem sýnt hefur verið fram á að hafa jákvæð áhrif á heilsu manna. Fiskafurðir með hátt hlutfall af PUFA eru einstaklega viðkvæmar gagnvart þránun. Varðveisla á gæðum fitu er því mikilvæg við geymslu og vinnslu sjávarafurða. Frysting og frostgeymsla er skilvirk aðferð til að lengja geymsluþol fiskafurða, og hefur verið beitt í fjölda ára. Engu að síður geta gæði afurðanna rýrnað í frostgeymslu. Verkefninu var ætlað að auka skilning á mismunandi oxunarferlum sem eiga sér stað í frystum fiskafurðum, og kanna stöðugleika ólíkra fisktegunda við langvarandi frostgeymslu. Rannsökuð voru áhrif mismunandi geymsluhita á hráefnisgæði og stöðugleika fiskafurða, og áhrif hitunar og áframhaldandi frostgeymslu eldaðra afurða á gæði fitunnar. Ennfremur var lagt mat á ýmsar efnamælingar og hraðvirkar mælingar sem gjarnan er beitt til þess að fylgjast eftir með niðurbroti fitu.

Rannsóknir verkefnisins leiddu í ljóst dýpri skilning á mismunandi ferlum oxunar og stöðugleika frystra sjávarafurða og á því hvernig mismunandi geymsluskilyrði og breytileiki hráefnis hefur áhrif á þessa ferla. Hitastig og tími við geymslu reyndust mjög mikilvægir þættir fyrir stöðugleika frystra afurða. Gæði og stöðugleiki fitunnar í frostgeymslu reynast mjög háð fisktegundum. Þá hefur langvarandi geymsla fyrir eldun mest áhrif á stöðugleika fitunnar eftir eldun.

Magnea Guðrún er fædd 1978. Hún lauk BS prófi í matvælafræði frá HÍ 2008 og MSc-prófi í matvælafræði 2010. Samhliða námi hefur Magnea starfað hjá Matís ohf. og sinnt margvíslegum rannsóknarverkefnum.

Foreldrar Magneu eru Karl Jóhann Valdimarsson og Erla Þóra Óskarsdóttir. Eiginmaður Magneu er Ingvar Júlíus Tryggvason og eru börn þeirra Ástrós, Erla Ósk, Eva María og Tryggvi.

Nánari upplýsingar veitir Magnea Guðrún Karlsdóttir.