MARS tilraunaeldisstöð
MARS tilraunaeldisstöðin er nýstárleg rannsóknastöð sem gerir okkur kleift að prófa innihaldsefni fyrir fóður, vatnsmeðferðir og aðrar aðferðir fyrir fiskeldi. Aðstaðan samanstendur af þremur endurnýtingarkerfum (RAS), þar sem hægt er að stilla umhverfisbreytur fyrir seltu (0-40 ppt) og hitastig (5-35°C), allt eftir þörfum hverju sinni.
Tengiliður
Sven-Ole Meiske
Sérfræðingur
sven-ole@matis.is
Tengiliður
Georges Lamborelle
Stöðvarstjóri MARS
georges@matis.is
Öll kerfin eru búin sjálfvirku fóðurkerfi sem getur skilað fóðri í hvern tank fyrir sig. Öll kerfin eru einnig búin vatnsmeðferðarkerfi sem samanstendur af búnaði fyrir fjarlægingu úrgangs í föstu formi, sótthreinsun með útfjólubláu ljósi, lífefnasíu, próteinskimara með ósoni, hitastýringu og súrefnisstýringu.
Umhverfiseftirlit og lokað eðli þessara kerfa gefur einstakt tækifæri til að vinna með fjölbreytt úrval helstu fiskeldistegunda. Á síðustu 10 árum hafa tilraunir með Atlantshafslax, regnbogasilung, bleikju, tilapíu og hvítleggjarækju verið gerðar með góðum árangri.
RAS-kerfin eru sífellt að verða mikilvægari í fiskeldisgeiranum og þessi aðstaða gefur einnig tækifæri til rannsókna til að bæta nýtingu þeirra enn frekar.
Litla kerfið (RAS-200)
Reyndasta kerfið í MARS er RAS-200, starfrækt síðan snemma árs 2019. Það samanstendur af 36 svörtum tönkum með hvítum botni sem hver er 200 lítrar að rúmmáli, fyrir samtals 8,5 rúmmetra af vatni í öllu kerfinu. Styrkur þessa RAS kerfis er sveigjanleiki þess, þar sem hverri röð má stjórna sjálfstætt eða sameina við aðrar, sem gerir MARS kleift að keyra margar tilraunir á mismunandi breytum, rannsóknaraðferðum og tegundum samtímis. Seltu, hitastig, súrefni og köfnunarefnisúrgang er hægt að stilla á áhrifaríkan hátt til að passa við sérstakar þarfir hvers verkefnis. Þetta kerfi getur stutt við prófanir á fullorðinni rækju og fiski (≤400 g) af ýmsum tegundum en er sérhæft fyrir hvítleggjarækju og laxfiska. Hver tankur er með forritanlegum sjálfvirkum fóðrurum og er tengdur við söfnunartæki fyrir fast efni, sem gerir þetta kerfi tilvalið fyrir vaxtartilraunir með nákvæmum fóðurinntökumælingum. Einnig er hægt að framkvæma ýmsar aðrar greiningar, þar á meðal fyrir vefjafræði, örverur í þörmum, líffærasýni og fleira.
Stóra kerfið (RAS-600)
RAS-600 samanstendur af 24 algrænum tönkum sem hver um sig rúmar 600 lítra, fyrir samtals 20 rúmmetra af vatni í öllu kerfinu. Þetta kerfi er hannað til að hýsa fisk frá 40 g, allt að 2 kg, sem gerir MARS kleift að prófa fisk af mjög mismunandi stærðum. Hitastigi og seltu kerfisins er einnig hægt að stjórna að miklu leyti hér, en þessu RAS er venjulega haldið við 33ppt og ~10°C, þar sem það er tilvalið til að líkja eftir sjávarumhverfi fyrir stóra fiska. Hver tankur er einnig búinn sjálfvirkum beltafóðrara og tengdur við söfnunarkerfi fyrir föst efni sem hægt er að nota sem fóðursafnara fyrir fóður sem ekki er étið. Því er möguleiki á nákvæmum fóðurtökumælingum og þar af leiðandi er RAS-600 frábært til að keyra vaxtar- og meltanleikatilraunir meðal margvíslegra annarra tilrauna.
Smákerfið (RAS-50)
Nýjasta viðbótin í MARS er RAS-50 sem hefur verið í notkun síðan í janúar 2022. Þetta kerfi samanstendur af 48 svörtum kerjum með hvítum botni sem hvert um sig rúmar 50 lítra. Kerfinu er skipt í 4 raðir með 12 kerjum hver, sem hægt er að sameina í 2 einingar af 24 eða 4 einingar af 12, sem hver inniheldur samtals 1 rúmmetra af vatni. Þessi einingauppsetning styður prufuhönnun sem getur borið saman mismunandi umhverfisaðstæður og fóðursamsetningu samtímis, þar sem hitastigi, seltu og öðrum breytum er hægt að breyta á skilvirkan hátt til að skapa þær aðstæður sem óskað er eftir. RAS-50 er hannað fyrir rækjur af öllum stærðum og tilraunir með margar tegundir fiska sem eru <40 g að líkamsþyngd. Hver tankur er einnig búinn forritanlegum fóðrurum og söfnurum fyrir föst efni, sem gerir þá fullkomna fyrir vaxtarprófanir og fjölda aðferða til vefjasýna.
Fóðurframleiðsla
MARS teymið hefur mikla reynslu af því að framleiða fóður með því að nota fjölbreytt úrval innihaldsefna, allt frá hefðbundnum innihaldsefnum til óhefðbundinna tilraunaefna. Þróun og samsetning fóðurblöndu er gerð af Matís með nútímalegum fóðurhagræðingarhugbúnaði í samvinnu við sérfræðinga. Hægt er að framleiða fóðrið í litlum mæli með því að nota svokallað cold pelleting, sem gerir okkur kleift að framleiða allt að 10 kg af hverri fóðurtegund. Einnig er hægt að framleiða meira magn í gegnum valdar samstarfsstofnanir.
Greiningargeta
Matís er með eigin rannsóknarstofu, en fyrir sérstakar greiningar vinnum við með samstarfsrannsóknastofum okkar til að veita viðskiptavinum okkar alhliða greiningarmöguleika.
Matís byggir á langri reynslu sinni sem miðstöð matvælagreininga á Íslandi við hágæða skynmat á fiski og rækju. Þetta eru allt frá efnafræðilegum/eðlisfræðilegum prófunum á lífrænum breytum (t.d. litarefni og áferð) til neytendavals og samþykkisrannsókna. Starfsfólk örverurannsóknastofu Matís hefur mikla reynslu af örverugreiningum, þar á meðal greiningum á örverum í þörmum fiska og rækju, sem og vatnsgreiningum úr MARS RAS kerfum. Þessi samsetning greiningartækja og RAS fiskeldiskerfa gerir það að verkum að við getum mætt þörfum flestra fiskeldisrannsókna.