Fréttir

Bannað að selja heimabakað? Matís getur aðstoðað!

Eins og fram hefur komið undanfarið er bannað að selja hverskonar mat, kökur, smákökur eða sultur, sem framleiddur er í óvottuðu eldhúsi og er það löggjöf um matvæli sem kveður á um slíkt.

Matís rekur Matarsmiðjur á nokkrum stöðum á landinu og eru öll eldhús Matarsmiðja Matís vottuð og með starfsleyfi frá heilbrigðiseftirlit hvers svæðis.

Í Matarsmiðjum Matís býðst einstaklingum, frumkvöðlum og litlum fyrirtækjum tækifæri til að stunda vöruþróun og hefja smáframleiðslu á matvælum gegn vægu leigugjaldi. Þannig spara þeir sér fjárfestingu í dýrum tækjabúnaði strax í upphafi rekstrar. Með þessu gefst einstakt tækifæri til að prófa sig áfram bæði við framleiðsluna og á markaði. Sérstök áhersla er á uppbyggingu í tengslum við staðbundin matvæli og matarferðaþjónustu.

Matarsmiðjur Matís eru á Flúðum, á Höfn í Hornafirði og á Egilsstöðum. Nánari upplýsingar um Matarsmiðjur Matís má finna hér.

Fréttir

Transfitusýrur að hverfa

Transfitusýrur ættu að hverfa úr í íslenskum matvælum innan nokkurra mánaða, segir Ólafur Reykdal matvælafræðingur og verkefnastjóri hjá Matís.

Frá og með næsta mánudegi verður óheimilt að markaðssetja matvæli sem innihalda meira en tvö grömm af transfitusýrum í hverjum hundrað grömmum af heildarfitumagni. Transfitusýrurnar er helst að finna í snakki, kexi og djúpsteiktum matvælum, en neysla á þeim er talin auka líkur á hjarta- og æðasjúkdómum.

Þetta segir Ólafur Reykdal, matvælafræðingur og verkefnastjóri hjá Matís í viðtali í fréttum á Stöð 2. Viðtalið má sjá hér.

Nánari upplýsingar veitir Ólafur.

Fréttir

Könnun á viðhorfi og fiskneyslu Íslendinga – vinningshafar

Könnun á viðhorfi og fiskneyslu Íslendinga hófst 12. júní síðastliðinn og lauk 14. júlí. Könnunin sem er styrkt af Rannsóknarmiðstöð Íslands náði til fólks á aldrinum 18-80 ára og fór fram á netinu.

Þáttökuboð voru send til 4000 manna sem voru valin úr handahófi úr þjóðskrá og viðkomandi boðið að taka þátt í könnuninni. Þátttaka í könnuninni stóðst ekki væntingar, en glæsilegir vinningar voru í boði fyrir heppna þátttakendur.

Fiskneysla Íslendinga var lengi vel sú mesta á Norðurlöndunum, og hefur hún verið tengd langlífi og góðu heilsufari landsmanna. Rannsóknir hafa þó sýnt að fiskneysla hefur minnkað mikið undanfarin ár, sérstaklega hjá ungu fólki.

Rannsóknin er samstarfsverkefni Rannsóknarmiðstöðvar Íslands, Háskóla Íslands og Matís.

Vinningshafar voru dregnir út í dag og eru vinningshafar gefnir upp hér að neðan. Til að nálgast vinningana vinsamlegast hafið samband við Dagnýju í síma 422-5179, virka daga milli klukkan 9 og 15.

 Vinningar:  Kóði  vinningshafa:
Hótel RangáSvíta og morgunmatur fyrir 2NVYGD
 World ClassAðgangur fyrir 2 í baðstofunaBUGDU
 Dill RestaurantÚt að borða fyrir 2IAEQT
 Nóatún10.000 kr inneignNSUKM
 Gallerý fiskur2 x Út að borða fyrir 2DCEPI
NQXPP
 FiskmarkaðurinnÚt að borða í hádeginuHINVK

Fréttir

Mjög góð ásókn í Matarsmiðju Matís á Flúðum

Þéttbókað er í nýja matarsmiðju Matís á Flúðum en alltaf er pláss fyrir góðar hugmyndir, segir Vilberg Tryggvason stöðvarstjóri. Sex vörutegundir eru þegar komnar á markað.

Meðal afurðanna eru nokkrar tegundir af girnilegu kryddmauki frá Kærleikskrásum og kruðeríi, og á krukkunum eru allar tilskildar merkingar enda gert í eldhúsi Matarsmiðjunnar sem er með vottun til manneldis. Hráefnið er auk þess í göngufæri frá matreiðslumanninum.

Frétt RÚV má finna hér.

Nánari upplýsingar veitir Vilberg Tryggvason.

Fréttir

Bylting í rannsóknum á laxi í hafinu – nákvæm umfjöllun í Fréttablaðinu

Mörgum spurningum er ósvarað um íslenska laxastofna. Ein þeirra hefur verið hver afföll laxa eru af mannavöldum á meðan hann dvelur í hafinu. Bylting í erfðatækni hefur nú fært vísindamenn nær svarinu. Kristin Ólafsson hjá Matís tekur þátt í þessum rannsóknum og mun doktorsnám hans snúa að íslenska hluta þessa Evrópuverkefnis.

DNA greiningar eru m.a. notaðar í fiskeldi til að velja saman fiska til undaneldis. Þetta getur hraðað kynbótum og aukið varðveislu erfðabreytileikans. Á villtum stofnum eru erfðagreiningar notaðar til rannsókna á stofnum og stofneiningum. Má þar nefna lax, þorsk, leturhumar, síld, sandhverfu, langreyði o.fl. tegundir. Nota má erfðagreiningar við rekjanleikarannsóknir og tegundagreiningar hvort sem um er að ræða egg, seiði, flak úr búðarborði eða niðursoðinn matvæli.

Erfðagreiningar hafa verið notaðar í mannerfðafræði undanfarna áratugi en þessari tækni er nú í vaxandi mæli beitt í dýrafræði og sér í lagi er hún mikilvæg við rannsóknir á villtum sjávarstofnum. Þá er einnig mikilvægt markmið að þróa svipgerðartengd erfðamörk en góð erfðamörk eru grundvöllur árangursríkra rannsókna af þessu tagi.

Matís er eina fyrirtækið á Íslandi sem hefur markvisst byggt upp erfðagreiningar á dýrum.

Umfjöllun Fréttablaðsins má finna hér.

Nánari upplýsingar veitir Kristinn Ólafsson.

Skýrslur

Nýting hráefna úr jurta‐ og dýraríkinu í fiskafóður

Útgefið:

10/07/2011

Höfundar:

Ásbjörn Jónsson, Jón Árnason, Ragnheiður Þórarinsdóttir, Sjöfn Sigurgísladóttir

Styrkt af:

Starfsmenntasjóður félags‐ og tryggingamálaráðuneytisins

Nýting hráefna úr jurta‐ og dýraríkinu í fiskafóður

Fóðurkostnaður í fiskeldi er almennt um 50‐70% af rekstrarkostnaði og er mikill hluti af hráefni í fóður innfluttur. Tilgangur þessarar skýrslu er að taka saman upplýsingar um möguleika á að nýta í fiskeldisfóður innlent hráefni sem fellur til í landbúnaði og sjávarútvegi. Horft er til þess að hráefnin nýtist almennt til fiskeldis og er samantektin ekki bundin við einstakar tegundir. Mögulegt er að nota aukaafurðir frá sjávarútvegi sem fóður í fiskeldi  en hliðarafurðir úr jurtaríkinu þarf helst að meðhöndla til að lækka/eyða háu hlutfalli trefja og hækka próteininnihald. Hugsanlega má nota hliðarafurðir úr jurtaríkinu sem æti fyrir hryggleysingja, bakteríur og sveppi og framleiða þannig próteinríka afurð sem hentar í  fiskafóður.

Feed cost in aquaculture is about 50‐70% of the total cost, and most of the feed is imported. The aim of this report is to gather information about utilizing by‐ products from agriculture and fishing industry as a feed in aquaculture.   By‐products from the fishing industry can be used as feed in aquaculture but it is necessary to lower the level of fibre and increase protein in by‐ products from agriculture. This can possibly be done by using the by‐ products as feed for invertebrates, bacteria and mushrooms and produce protein rich feed for aquaculture.

Skoða skýrslu

Fréttir

Matís með kynningu á Landsmóti hestamanna

Frábært Landsmót Hestamanna var haldið á Vindheimamelum í blíðskapar veðri vikuna 26. júní – 3. júlí sl. Er það mál manna að vel hafi tekist til með alla umgjörð og hestakosturinn verið góður. Matís var með kynningu á Landsmótinu þar sem Guðbjörg Ólafsdóttir kynnti m.a. erfðagreiningar hesta og hunda.

Erfðagreiningar á dýrum eru ekki algengar á Íslandi og er Matís eina fyrirtækið sem hefur markvisst byggt upp erfðagreiningar á dýrum hér á landi. Til að mynda þá erfðagreinir Matís alla hesta fyrir WorldFengur, upprunabók íslenska hestsins, en WorldFengur safnar saman upplýsingum um íslenska hesta innan landa FEIF (alþjóðasamtök eigenda íslenska hestsins) og eru þær aðgengilegar á vefnum.

Landsmót 2011

WorldFengur er samstarfsverkefni Bændasamtaka Íslands og FEIF um að þróa einn og viðurkenndan miðlægan gagnagrunn um íslenska hestinn hvar sem er í heiminum. Í WorldFeng er að finna viðamiklar upplýsingar um á þriðja hundrað þúsund íslenskra hesta og eykst fjöldi þeirra á hverjum degi. Mætti t.d. finna upplýsingar um ættartölu, afkvæmi, kynbótadóma, eigendur, ræktendur, kynbótamat, liti, örmerki og fleira. Einnig hefur WorldFengur að geyma um 5.000 myndir af kynbótahrossum.

Markmið Matís er að nýta erfðatækni til DNA greininga af ýmsu tagi, t.d. hestagreiningar eins og greint er frá hér á undan. Verkefnin felast m.a.í erfðagreiningum á nytjastofnum og villtum stofnum og úrvinnslu gagna ásamt raðgreiningum á erfðaefni lífvera og leit að nýjum erfðamörkum og þróun á erfðagreiningarsettum.

DNA greiningar eru m.a. notaðar í fiskeldi til að velja saman fiska til undaneldis. Þetta getur hraðað kynbótum og aukið varðveislu erfðabreytileikans. Á villtum stofnum eru erfðagreiningar notaðar til rannsókna á stofnum og stofneiningum. Má þar nefna lax, þorsk, leturhumar, síld, sandhverfu, langreyði o.fl. tegundir. Nota má erfðagreiningar við rekjanleikarannsóknir og tegundagreiningar hvort sem um er að ræða egg, seiði, flak úr búðarborði eða niðursoðinn matvæli.

Erfðagreiningar hafa verið notaðar í mannerfðafræði undanfarna áratugi en þessari tækni er nú í vaxandi mæli beitt í dýrafræði og sér í lagi er hún mikilvæg við rannsóknir á villtum sjávarstofnum. Þá er einnig mikilvægt markmið að þróa svipgerðartengd erfðamörk en góð erfðamörk eru grundvöllur árangursríkra rannsókna af þessu tagi.

Nánari upplýsingar veitir Anna K. Daníelsdóttir, sviðsstjóri Öryggis, umhverfi og erfða.

Skýrslur

Lífdísel með ljósvirkjandi örverum / Biodiesel from photosynthetic organisms

Útgefið:

01/07/2011

Höfundar:

Sólveig K. Pétursdóttir, Guðmundur Óli Hreggviðsson

Styrkt af:

Umhverfis‐ og orkusjóður Orkuveitu Reykjavíkur (UOOR)

Tengiliður

Guðmundur Óli Hreggviðsson

Stefnumótandi sérfræðingur

gudmundo@matis.is

Lífdísel með ljósvirkjandi örverum / Biodiesel from photosynthetic organisms

Markmið verkefnisins var að einangra og rækta ljóstillífandi örverur sem geta nýtt gróðurhúsalofttegundir úr útblæstri jarðvarmavirkjana, þ.e. brennisteinsvetni (H2S) og koldíoxíð (CO2), en skila nýtanlegum afurðum sem hugsanlega mætti nota í lífdísel og fóður. Tveir hópar voru einkum til skoðunar: Í fyrsta lagi ljóstillífandi bakteríur sem nýta H2S og binda CO2 en þola ekki súrefni (anoxygenic). Í öðru lagi ljóstillífandi örþörungastofnar sem binda kolefni úr koldíoxíði og skila frá sér súrefni (oxygenic). Áformað var að verkefnið tæki tvö ár og fékkst styrkur frá UOOR til fyrra ársins. Tilraunir til að einangra og rækta ljóstillífandi, H2S nýtandi, CO2 bindandi bakteríur skiluðu ekki árangri, þannig að efniviður rannsóknanna var einkum örþörungar og blágrænar bakteríur sem voru einangruð í nærumhverfi jarðvarmavirkjana. Tegundir sem fundust voru alls 31 og uxu stofnarnir við mismunandi hitastig.    Vaxtarhraði (g/L/dag) var áætlaður fyrir stofnana og ennfremur litarefnainnihald þeirra (chlorophyll og karoten). “Nile Red”aðferð    til að meta fituinnihald í örþörungum og blágrænum bakteríum var reynd á nokkrum stofnum en þarfnast aðferðaþróunar sem er á áætlun á seinna ári verkefnisins. Frekari tilraunir til að einangra ljóstillífandi bakteríur sem nýta H2S eru einnig á dagskrá seinna árs.

The aim of the project was to isolate and cultivate photosynthetic microorganisms able to utilize emission gases from geothermal power plants, i.e. hydrogen sulfide (H2S) and carbon dioxide (CO2) and return products which may be used in biodiesel production and feed. Two groups were of particular interest: First, anoxygenic, photosynthetic bacteria utilizing H2S and assimilating CO2; and second, oxygenic, photosynthetic CO2 assimilating microalgae and cyanobacteria. The project was planned for two years of which the first year, described in this report, was funded by UOOR.   Attempts made to isolate and cultivate photosynthetic, H2S utilizing, CO2 assimilating micro‐organisms were not successful, thus the research material of the project consisted of microalgae and cyanobacteria strains which were isolated from the close vicinities of geothermal power plants. These consisted of 31 species growing at different temperatures. Growth rate (g/L/day) was estimated for the strains as well as estimates of chlorophyll and carotenoids content. A method for estimates of fat content in microalgae i.e. the Nile Red method was tested on several microalgae and cyanobacteria species. Further development of this method is needed and planned for the next year of the project. Further attempts for isolation of photosynthetic, anoxygenic bacteria species is also planned for the next year of the project.

Lokuð skýrsla / Report closed

Skoða skýrslu

Fréttir

Fyrsta ráðstefnan um umhverfismengun á Íslandi

Fyrsta ráðstefnan um umhverfismengun á Íslandi var haldin í Reykjavík sl. vetur. Markmiðið með ráðstefnunni var að kynna vinnu og niðurstöður helstu aðila sem vinna við að meta mengun á Íslandi.  Áhersla var lögð á að allir vöktunar- og rannsóknaaðilar kæmu með framlag á ráðstefnuna.

Ráðstefnunni var skipt í tvo hluta.  Fyrir hádegi var lögð áhersla á vöktun umhverfismengunar í íslenskri náttúru.  Að loknum hádegisverði voru kynningar á rannsóknum á mengun í lofti, legi, jarðvegi, mönnum og dýrum.  Fyrirkomulag ráðstefnunnar var sú að í hverjum hluta voru valin nokkur erindi frá innsendum ágripum þar sem áhersla var á vöktun annars vegar og rannsóknir hins vegar. Þessi erindi veittu yfirsýn yfir stöðu máli á Íslandi í dag. Einnig var rík áhersla lögð á veggspjöld þar sem rannsóknaaðilum gafst kostur á að kynna sín verkefni.  Ráðstefnugestum gáfust færi á að kynna sér þau fjölbreyttu vöktunar- og rannsóknaverkefni á þessum veggspjöldum og ræða persónulega við rannsakendur um þau verkefni í kaffihléum og veggspjaldakynningum.

Mjög öflugt og áhugavert ráðstefnurit var gefið út vegna þessa viðburðar og má finna ritið hér.
Í skipulagsnefnd fyrstu ráðstefnunnar um umhverfismengun á Íslandi voru eftirfarandi einstaklingar:

Gunnar Steinn Jónsson Umhverfisstofnun, gunnar@ust.is
Hrönn Ólína Jörundsdóttir, Matís, hronn.o.jorundsdottir@matis.is
Taru Lehtinen HÍ, tmk2@hi.is

Í vísindanefnd sátu: Hrund Ólöf Andradóttir, HÍ, Taru Lehtinen, HÍ, Kristín Ólafsdóttir, HÍ, Gunnar Steinn Jónsson, UST, Hermann Sveinbjörnsson, umhverfisráðuneyti, Anna Kristín Daníelsdóttir, Matís, Helga Gunnlaugsdóttir, Matís, Hrönn Jörundsdóttir, Matís.

Fréttir

Fiskifagkeppni 2011

Þú gætir verið á leið á Norðurlandamót þar sem heildarverðmæti vinninga er hartnær 400 þús. ISK.

Stefnt er að því að halda í fyrsta skipti á Íslandi, fagkeppni í vinnslu og framsetningu á fiskafurðum í söluborðum fisbúða og stórverslana. Matís mun halda utan um keppnina sem er einstaklingskeppni. Ef næg þátttaka næst, verður haldin forkeppni í lok ágúst í höfuðstöðvum Matís, Vínlandsleið 12 Reykjavík og úrslitakeppni um miðjan september. Stefnt er að því að vinningshafinn ásamt þeim sem lendir í öðru sæti munu svo halda áfram og keppa fyrir Íslands hönd í norrænni fagkeppni sem heitir „Nordisk Mesterskap í Sjömat“. Vinningshafi í þeirri keppni mun fá titilinn Norðurlandameistari og fá farandbikar sem hann skilar að ári liðnu. Þrír efstu verðlaunahafarnir fá peningaverðlaun upp á 10.000 NOK, 5.000 NOK og 3.000 NOK ásamt viðurkenningarskírteinum.

Fiskbúðirnar í skjalinu hér að neðan munu fá þetta bréf sent. Ef þú veist um líklegan þátttakanda sem ekki er á þessum lista þá vinsamlegast komið upplýsingum áleiðis.

Öllum þeim sem telja sig búa yfir nægjanlegri færni og þekkingu á viðfangsefninu er heimil þátttaka. Áhugasamir vinsamlegast setjið ykkur í samband við Gunnþórunni Einarsdóttur, gunnthorunn.einarsdottir@matis.is eða Óla Þór Hilmarsson, oli.th.hilmarsson@matis.is.

Nánari útlistun á reglum keppninnar má finna í skjalinu hér.

IS