Flokkur: Fréttir

Nýlega fóru tveir starfsmenn Rf til Sri Lanka á vegum Þróunarsamvinnustofnunar (ICEIDA), Sjávarútvegsskóla Háskóla Sameinuðu þjóðanna (UNU-FTP) og National Aquatic Resources Research and Development Agency (NARA) á Sri Lanka. Tilgangurinn var að gera úttekt á gæðamálum fiskihafna á Sri Lanka og aðstoða við færa þau mál til betra horfs í tengslum við uppbyggingu eftir náttúruhamfarirnar miklu þ. 26. desember 2004.

Þau Sveinn V. Árnason og Birna Guðbjörnsdóttir, sérfræðingar á Rannsóknarsviði Rf, fóru til Sri Lanka um miðjan maí og dvöldu þar í tvær vikur. Þau eru ekki alveg ókunnug starfi af þessu tagi, enda voru þau í hópi fjögurra starfsmanna Rf sem fór tvisvar til Viet nam fyrir nokkrum árum til að aðstoða þarlenda háskóla við námsefnisgerð á sviði gæðamála í fiskiðnaði.

Sem kunnugt er varð mikið tjón á Sri Lanka í náttúruhamförunum árið 2004, bæði mann- og eignatjón. Um helmingur fiskiskipa landsins eyðilögðust, hafnir skemmdust og mörg hundruð þúsund manns, sem atvinnu höfðu haft af fiskveiðum og -vinnslu misstu lífsbjörgina. Það var því mikið í húfi fyrir heimamenn að ná að koma hlutunum í samt horf og helst betra, sem fyrst.

Að sögn Sveins og Birnu felst aðkoma þeirra í verkefninu einkum í gerð námsefnis fyrir hafnarstjóra og aðila í stjórnkerfinu , sem koma að málefnum hafna. Námskeiðið fjallar um ástand gæðamála í fiskihöfnum á Sri Lanka og leiðir til að bæta gæði þess afla sem um hafnirnar fer. Þau heimsóttu m.a. fiskihafnir á Sri Lannka, m.a. í Beruwala fyrir sunnan höfuðborgina Colombo, en þar voru meðfylgjandi myndir teknar.

Helstu vandamálin eru skortur á hreinu vatni, bæði til notkunar á hafnarsvæðunum og til ísframleiðslu. Einnig er ýmsu ábótavant varðandi hreinlæti og alla umgengni við fiskinn, ísinn og í raun allt svæðið sem fiskurinn fer um innan hafnanna. Að verkefninu koma, auk Birnu og Sveins, Ranjith Edirisinghe, Director,

Post Harvest Division, NARA, Mr. Marcus Mallikage, Ministry of Fisheries og Ms. Induni Kariyawasam (Research Officer), NARA en Marcus var við nám á Íslandi hjá UNU-FTP árið 2001.

Þeir Ranjith og Marcus eru staddir á Íslandi um þessar mundir og viðtali við þá í Morgunblaðinu í dag kemur m.a. fram að um 40% af veiddum afla fari til spillis eftir að hann er veiddur og því brýnt að bæta þætti eins og meðhöndlun og geymslu.

Á myndinni hér eru: Ranjith Edirisinghe , Birna, Sveinn og Marcus Mallikage.

Könnun á viðhorfi ungs fólks til fiskneyslu hófst þann 1. júní sl og lauk í gær, 3 júlí. Könnunin, sem er liður í umfangsmiklu verkefni sem unnið er að á Rf, náði til ungs fólks á aldrinum 18-45 ára og var þátttökutilboð sent til 3500 manna slembiúrtaks fólks úr þjóðskrá á þessum aldri og viðkomandi boðið að taka þátt í viðhorfskönnun um fiskneyslu. Góð þátttaka var í könnuninni, enda glæsilegir vinningar í boði fyrir heppna þátttakendur.

Verkefnið sem hér um ræðir nefnist Viðhorf og fiskneysla ungs fólks: Bætt ímynd sjávarafurða og hófst árið 2005 og er áætlað að því ljúki árið 2008. Markmið verkefnisins, sem AVS-sjóðurinn styrkir, er að stuðla að aukinni neyslu fisks með neyslukönnunum og kynningarátaki.

Íslendingar hafa lengi verið á meðal mestu fiskneysluþjóða í heimi og tengja það oft langlífi og góðu heilsufari þjóðarinnar almennt, en nú eru ýmsar blikur á lofti í þeim efnum, enda hefur fiskneysla minnkað mikið á fáum árum eða um a.m.k. 30% og mest meðal ungs fólks.

Rannsóknin er samstarfsverkefni Rf, Félagsvísindastofnunar Háskóla Íslands, Rannsóknarstofu í næringarfræði við Háskóla Íslands og Landspítala Háskólasjúkrahús, fyrirtækisins Icelandic Services og einnig taka nemendur við Háskóla Reykjavíkur þátt í verkefninu.

Í dag voru nöfn vinningshafa í könnuninni dregin út og var niðurstaðan eftirfarandi:

	VINNINGAR:	Kóði  vinningshafa:
	Ferð fyrir tvo til Berlínar með Flugleiðum	RCYCQ
	2 x 15.000 kr frá Glitni	HHSODLRFWL
	Út að borða fyrir 2 á Sjávarkjallaranum	KCPUB
	3 x2  leikhúsmiðar í Þjóðleikhúsinu	DRSCCQCWCDFFUFB
	Út að borða fyrir 2 á Skólabrú	JYFHM
	Út að borða fyrir 2 á Argentínu	YKGRJ
	Út að borða í hádeginu fyrir 2 á La Primavera	QYHGJ

Nánari upplýsingar veitir Gunnþórunn Einarsdóttir í síma 530 8667 / gunna@rf.is

Um mánaðarmótin hóf nýr starfsmaður, Jón Gunnar Schram, störf á Rf. Jón mun starfa á Ísafirði og taka þátt í þeirri uppbyggingu á starfsemi Rf sem þar á sér stað um þessar mundir, sértaklega á sviði fiskeldis.

Jón er menntaður kennari frá Kennaraháskóla Íslands og hefur starfað við kennslu í um áratug, bæði á grunn- og framhaldsskólastigi. Jón hefur bæði kennt úti á landi, m.a. á Kirkjubæjarklaustri og í Reykjavík, nú síðast í Hamraskóla.

Jón lauk M.S. prófi í sjávarútvegsfræðum frá Háskóla Íslands árið 2002.  Hann er kunnuglegt andlit mörgum  þeim sem áhuga hafa á sjávarútveg og fiskeldi hér á landi, enda iðinn við að sækja ráðstefnur á þessu sviði á undanförnum árum.  Rf býður Jón velkominn til starfa. 

Niðurstöður nýrrar skýrslu úr árlegu vöktunarverkefni, þar sem fylgst er með mengun og ástandi lífríkis sjávar umhverfis Ísland, sýna litlar breytingar frá fyrri árum, t.d. eru lítil merki um að styrkur þungmálma og þrávirkra lífrænna efna færist í vöxt í hafinu umhverfis landið. Þetta má m.a. lesa má úr skýrslunni Monitoring of the Marine Biospheare around Iceland in 2004-2005 sem kom út á Rf í dag.

Í skýrslunni eru birtar niðurstöður árlegs vöktunarverkefnis sem Umhverfisstofnun leiðir og styrkt er af Umhverfisráðuneytinu. Markmið verkefnisins er að uppfylla skuldbindingar Íslands varðandi Oslóar- og Parísarsamninginn (OSPAR), auk AMAP (Artic Monitoring Assessment Program). Í vöktuninni eru mæld ýmis ólífræn snefilefni og klórlífræn efni í þorski og kræklingi, en þessum lífverum var safnað umhverfis landið á árunum 2004 og 2005. Niðurstöður mælinganna sem lýst er í þessum skýrslum eru framhald vöktunarmælinga sem hófust árið 1990.

Sem fyrr mælist styrkur þungmálma í þorski og kræklingi hér við land oftast við eða undir viðmiðunargildum Alþjóðahafrannsóknaráðsins (ICES), með undantekningum þó. Þannig mælist kadmín mælist t.d. sem fyrr fremur hátt í lífríki sjávar hér við land, sem virðist eiga sér náttúrulegar jarðfræðilegar skýringar, því ekkert hefur komið fram sem bendir til kadmínmengunar af mannavöldum.

Samanburður við önnur hafsvæði leiðir í ljós að styrkur þrávirkra lífrænna efna í lífríki sjávar við Ísland er með því lægsta sem mælist á nálægum hafsvæðum.

Lesa skýrslu

Nánari upplýsingar veitir Eva Yngvadóttir, efnaverkfræðingur á Rf.

Netfang: eva@rf.is sími: 530 8600.

Eins og greint var frá í frétt á vef Rf nýlega í tengslum við fiskeldisráðstefnu á Ísafirði, þá hefur Dr. Björn Þrándur Björnsson, prófessor við háskólann í Gautaborg, verið ráðinn í hlutastarf á Rf. Björn Þrándur er einn helsti sérfræðingur í Evrópu á sviði fiskalífeðlisfræði og og mun hann taka þátt í stefnumótun Rf á þessu sviði.

Björn Þrándur lauk B.S.prófi í líffræði frá Háskóla Íslands 1974 og Ph.D. prófi í dýralífeðlisfræði frá Gautaborgarháskóla í Svíþjóð árið 1985. Hann stundaði rannsóknir og kennslu vð Lífeðlisfræðistofnun Háskóla Íslands á árunum 1974-78 og rannsóknir við University of California at Berkeley á árunum 1985-87. Björn hefur verið dósent við Gautaborgarháskóla frá árinu 1988.

Í síðustu viku fjölgaði í hópi þeirra starfsmanna Rf sem lokið hafa doktorsprófi, en þá varðiSigrún Guðmundsdóttir, líffræðingur á Rf, doktorsritgerð sína “Listeria monocytogenes, from humans, food and food processing plants in Iceland – Molecular typing, adhesion and virulence testing.”

Doktorsvörnin fór fram 16. júní í Hátíðarsal Háskóla Íslands. Andmælendur voru dr. Bjarnheiður Guðmundsdóttir frá Háskóla Íslands og dr. Marie-Louise Danielsson-Tham, prófessor við Sveriges lantbruksuniversitet, SLU.

Ritgerð Sigrúnar fjallar um rannsóknir á bakteríunni Listeria monocytogenes í mönnum, matvælum og matvælavinnslum á Íslandi. Gerðar voru úttektir á vinnsluhúsum sem framleiða reyktan lax og soðna rækju og bakterían einangruð. L. monocytogenes – stofnarnir sem einangruðust voru týpugreindir með sameindafræðilegri aðferð sem nefnist pulsed-field gel electrophoresis (PFGE) og þeir bornir saman. Allir L. monocytogenes stofnar sem voru einangraðir úr fólki á árunum 1978-2000 voru einnig týpugreindir og bornir saman stofnana sem einangruðust úr matvælavinnslunum. Auk þess var skoðuð viðloðun og smithæfni valinna stofna.

Rannsóknirnar fóru fram á Rf. Leiðbeinendur Sigrúnar voru Már Kristjánsson smitsjúkdómalæknir og Dr. Karl G. Kristinsson prófessor við Háskóla Íslands. Í doktorsnefnd voru Dr. Ágústa Guðmundsdóttir prófessor við Háskóla Íslands, Dr. Haraldur Briem sóttvarnarlæknir, Dr. Hjörleifur Einarsson prófessor við Háskólann á Akureyri og Dr. Sjöfn Sigurgísladóttir forstjóri Rannsóknarstofnunar fiskiðnaðarins.

Sigrún Guðmundsdóttir fæddist árið 1966. Hún lauk stúdentsprófi frá MR 1986, BS-prófi í líffræði frá Háskóla Íslands 1991 og MS-prófi frá Heriott-Watt University, Edinborg, Skotlandi árið 1992. Hún hefur starfað sem sérfræðingur á Rf frá árinu 1995 og hóf doktorsnám samhliða starfi sínu þar árið 2000.

Í morgun sendu Rf og Arkea hf, sem er móðurfélag líftæknifyrirtækisins Prokaria, út sameiginlega fréttatilkynningu þar sem fram kemur að þau hafi undirritað samning um að sérstakt fyrirtæki í eigu Rf muni taka yfir erfðagreininga- og ensímsvið Prokaria.

Nýja fyrirtækið, sem heldur nafni Prokaria, mun taka yfir núverandi verkefni, aðstöðu og tækjabúnað Prokaria og ráða til sín starfsmenn þessara sviða. Dr. Jakob K. Kristjánsson, sem verið hefur forstjóri Prokaria mun taka þátt í þessum breytingunum og taka sæti í stjórn hins nýja félags.

Prokaria hefur á undanförnum árum byggt upp öflugar rannsóknir og hagnýtingu á erfðaauðlindum náttúrunnar á sviði erfðagreininga og ensímþróunar. Fyrirtækið er með þróunarsamninga við alþjóðleg stórfyrirtæki í matvælaiðnaði eins og Nestlé og Roquette. Einnig þjónar fyrirtækið fjölmörgum innlendum og erlendum viðskiptavinum í erfðagreiningum á fiski, dýrum og umhverfi. Prokaria hefur verið brautryðjandi hérlendis í þróun og notkun erfðagreininga í fiskeldi og fleiri sviðum.

Arkea hf. verður áfram með rekstur í öðrum dótturfélögum sínum um verkefni á sviði DNA ensíma og próteinframleiðslu úr útblæstri jarðhitaorkuvera. Stefnt er að áframhaldandi góðu samstarfi um þessi og önnur verkefni milli þessara aðila.

Starfsemi Rf hefur þróast mikið á undanförnum árum og framundan eru frekari breytingar á starfseminni. Nýlega voru samþykkt lög á Alþingi um stofnun Matvælarannsókna hf, og verður Rf stór hluti af starfsemi hins nýja fyrirtækis. Í Matvælarannsóknum hf sameinast Rf, Matra, sem er samstarfsverkefni Iðntæknistofnunar og Landbúnaðarháskólans, og Rannsóknastofa Umhverfisstofnunar. Með sameiningunni skapast möguleikar á að byggja upp öfluga rannsóknareiningu á sviði nýsköpunar í matvælaiðnaði, sem mun jafnframt leggja áherslu á að tryggja öryggi og heilnæmi matvæla með rannsókum á því sviði.  Innkoma erfðagreininga- og ensímþrónarsviða Prokaria inn í þetta ferli veitir enn frekari möguleika til uppbyggingar og sóknar fyrir Matvælarannsóknir hf.

Nánari upplýsingar veitir Sjöfn Sigurgísladóttir

Sími 893 8251

Á Ísafirði er mikill uppgangur í rannsóknum tengdum þorskeldi og hefur verið ákveðið að halda fund um ný og umfangsmikil verkefni sem hlotið hafa styrki að undanförnu. Einar K. Guðfinnsson sjávarútvegsráðherra mun setja fundinn en hann hefst miðvikudaginn 21. júní nk. kl. 9:30

Á Ísafirði eru áherslur í fiskeldi á lífeðlisfræði þorsks og þá fyrst og fremst á kynþorska og áhrif ljósastýringar á vöxt, kynþroska og gæði eldisþorsks. Sjónum er einnig beint að erfðaþáttum sem tengja má lífeðlisfræðilegum þáttum á borð við vöxt og gæði afurða.

Fjögur ný rannsóknaverkefni tengd þróun iðnaðarvædds þorskeldis í tilraunaeldiskvíum í Ísafjarðardjúpi, hafa nýverið hlotið styrk úr innlendum og erlendum sjóðum.

Í verkefnunum verða m.a. rannsökuð áhrif ljósastýringar og er megin markmið þessara rannsókna að seinka eða koma í veg fyrir ótímabæran kynþroska sem er mikið vandamál við eldi á þorski. Heildarvelta þessara verkefna að meðtöldu framlagi þátttakenda í verkefnunum er rúmlega 300 m.kr og er velta (umfang) fyrir vestan alls um 103 m.kr. Styrkir frá rannsóknasjóðum til verkefnanna nema alls um 155 m.kr og þar af fara um 50 m.kr beint til reksturs verkefnanna á Ísafirði. Í vestfirsku þorskeldiskörfunni munar mikið um styrk frá Evrópusambandinu sem er í heild um 93 m.kr. Hlutur íslensku þátttakendanna í styrkveitingunni er umtalsverður, eða um 34 m.kr. Tveir þorskeldis-framleiðendur með eldiskvíar í Álftafirði taka þátt í því verkefni, þ.e. Hraðfrystihúsið Gunnvör hf og Álfsfell ehf.

Unnið við sýnartökur úr eldiskvíum á Álftafirði	Dr. Þorleifur Ágústsson tekur blóðsýni úr lifandi eldisþorski

Vegna þessara miklu uppbyggingar á þorskeldisrannsóknum þá hefur Jón Gunnar Schram, MS í sjávarútvegsfræði verið ráðinn til starfa hjá Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins á Ísafirði. Jón Gunnar tekur til starfa 1. júlí, en auk hans starfar Dr. Þorleifur Ágústsson hjá fiskeldisdeild Rf á Ísafirði.

Rannveig Björnsdóttir deildarstjóri fiskeldisdeildar Rf og lektor við Háskólann á Akureyri er ásamt Þorleifi leiðbeinandi nemanda í rannsóknartengdu meistaranámi sem kemur að þorskeldisrannsóknum í Ísafjarðardjúpi. Hlutverk nemanda er þróun aðferða og mælingar á áhrifum ljósastýringar á vöxt þorsks í samvinnu við Dr. Björn Þránd Björnsson prófessor við háskólann í Gautaborg. Björn Þrándur, er einn helsti sérfræðingur í Evrópu á sviði fiskalífeðlisfræði og hefur hann jafnframt verið ráðinn í hlutastöðu hjá Rf, og mun hann taka þátt í stefnumótun Rf á þessu sviði.

Sjá dagskrá fundarins

Föstudaginn 9.júní 2006 varði Hildigunnur Rut Jónsdóttir rannsóknarverkefni sitt til meistaraprófs í fiskeldisfræðum frá auðlindadeild Háskólans á Akureyri. Verkefni Rutar bar heitið „Notkun bætibaktería til stýringar örveruflóru fyrir og eftir klak lúðulirfa“

Verkefnið var unnið í samstarfi Fiskey ehf., Rf og Háskólans á Akureyri og rannsakaði Rut möguleika á notkun bætibaktería til notkunar á fyrstu stigum lúðueldis. Framleiðsla á lúðuseiðum er viðkvæmt ferli og verða jafnan mikil afföll á fyrstu stigum eldisins. Oft á tíðum gerist þetta án augljósra skýringa en rannsóknir benda til að samsetning bakteríuflóru geti haft afgerandi áhrif á afkomu lúðulirfa í startfóðrun.

Niðurstöður rannsóknarinnar benda til að afkoma hrogna og lirfa sé betri þegar fjölbreytni bakteríuflóru er meiri. Niðurstöður benda einnig til að sú blanda bætibaktería sem notuð var, hafi jákvæð áhrif á hlutfall svokallaðra gapara en það er vansköpun sem kemur fram á kviðpokastigi lirfa. Meðhöndlun fóðurdýra lúðulirfa (artemíu) með bætibakteríum virtist hafa jákvæð áhrif á gæði fóðurdýra með því að auka fjölbreytni í tegundasamsetningu bakteríuflóru. Niðurstöður tilrauna með mismunandi styrk sótthreinsiefna við meðhöndlun lúðulirfa gáfu vísbendingar um að minni styrkur sótthreinsiefnis gæfi jafnvel betri árangur með tilliti til afkomu lirfa.

Leiðbeinandi Rutar var Rannveig Björnsdóttir, deildarstjóri fiskeldisdeildar Rf og lektor við Háskólann á Akureyri.

Andmælandi var Dr. Gunnsteinn Haraldsson kennslustjóri rannsóknatengds náms við Læknadeild Háskóla Íslands.

Nýlega var haldinn í Hollandi fyrsti fundur í nýju ESB-verkefni sem heitir á ensku “Quality of Life – Integarted Benefit and Risk Analysis. Web-based tool for assessing food safety and health benefits” skammstafað QALIBRA en hefur fengið nafnið Heilsuvogin á íslensku.

Um að ræða þriggja og hálfs árs verkefni sem ESB styrkir. Rf stýrir verkefninu og verkefnistjóri er Eva Yngvadóttir, efnavekfræðingur á Rannssóknarsviði Rf. Þátttakendur í verkefninu eru, auk Íslendinga,frá Bretlandi, Hollandi, Grikklandi, Portúgal og Ungverjalandi.

Makmið QALIBRA- verkefnsins er að þróa magnbundar aðferðir til að meta bæði jákvæð og neikvæð áhrif innihaldsefna í matvæum á heilsu manna. Þessar aðferðir munu verða settar fram í  tölfuforriti sem verður opið og aðgengilegt öllum hagsmunaaðilum á veraldarvefnum.

Þegar er byrjað að kynna verkefnið og var það m.a. kynnt á SEAFOODplus ráðstefnu sem nýlokið er í Tromsö í Noregi og einnig verður það kynnt á stórri ráðstefnu um öryggi matvæla sem haldin verður  í Búdapest í Ungverjalandi 11-14 júní.  Fljótlega verður síðan opnuð heimasíða verkefnisins.

Nánari upplýsingar veitir Eva Yngvadóttir, s. 530 8600 eða eva@rf.is