Flokkur: Fréttir

Við rannsóknir á fiskum geta vísindamenn nýtt sér kvarnir til að aldurs- og tegundagreina hann. Í öllum beinfiskum eru steinar úr kalkefnasamböndum í innra eyra þeirra sem kallast kvarnir. Þær gegna margvíslegu hlutverki, þ.á.m. er heyrnar- og jafnvægisskyn fisksins í sjónum, en hægt er að ráða ýmislegt fleira með því að skoða þær. Í vikunni var verið að fjarlægja kvarnir smáþorsks á Rf, m.a. til að athuga ástand lífríkissins í hafinu umhverfis Ísland.  

Þessi “eyrnaskoðun” er hluti af AMSUM-vöktunarverkefninu, sem Rf hefur tekið þátt í síðan 1989, en markmið þess er að vakta breytingar sem kunna að verða á styrk snefilefna í lífríki sjávar umhverfis Ísland á ákveðnu tímabili og á milli ólíkra haf- og strandsvæða. Hlutverk Rf í verkefninu er umsjón með mælingum á ýmsum ólífrænum snefilefnum og klórlífrænum efnum í sandkola, þorski og kræklingi sem safnað er umhverfis landið. Rf sér einnig um að koma gögnum í gagnabanka Alþjóðahafrannsóknaráðsins (ICES).

Í vikunni voru starfsmenn frá umhverfis- og gæðasviði Rannsóknarsviðs Rf að undirbúa smáþorsk fyrir rannsóknir í vinnslusal Sjávarútvegshússins með því að flaka hann og fjarlægja kvarnir.

Verkefnisstjóri á Rf:  Eva Yngvadóttir

Fyrirtækið Sæplast ehf á Dalvík hefur þróað nýtt byltingarkennt fiskiker í samvinnu við Rf, FISK Seafood hf og Háskóla Íslands. Fiskikerið var formlega afhjúpað af sjávarútvegsráðherra, Einari K. Guðfinnssyni á sjávarútvegssýningunni í Brussel í dag. Frá þessu segir á vefsíðu AVS sjóðsins, en hann styrkti einmitt þetta verkefni.

Þetta verkefni hófst árið 2004 og markmið þess var að finna leiðir til að minnka farg á fiski í neðstu lögum fiskkera og minnka þar með rýrnun og mar í fiski. Fyrstu hugmyndirnar voru þær að reyna að útbúa og þróa nokkurs konar hillukerfi í kerin, en væntanlegir notendur slógu þá hugmynd fljótlega af svo reynt var að nálgast verkefnið með öðrum hætti.

Niðurstaðan var sú að byrja frá grunni og hanna alveg nýtt ker sem uppfyllti þau markmið að bæta gæði hráefnis og að bæta jafnframt nýtingu rúmmáls um borð í skipum, geymslum og flutningstækjum. Nú hefur nýtt ker litið dagsins ljós og er það nokkuð lægra en flest fiskiker eru í dag, einnig er kerið léttara, og við stöflun þá lokar efra kerið því neðra án þess að skítur frá lyftara berist í neðra kerið.  Að auki er rúmmálsnýting í lestum skipa og flutningstækjum umtalsvert betri með nýja kerinu. 

Einn kostur er að nýja kerið staflast með eldri kerum þannig að ekki er um neina slíka kerfisbreytingu að ræða. Það verður spennandi að fylgjast með og sjá hvernig þessu nýja keri verður tekið og hvernig það reynist, etv er hér komið nýtt og betra tæki til að bæta nýtingu og gæði hráefnis.

Verkefnisstjóri á Rf var Sveinn V. Árnason 

Nú um helgina verður sýningin Perlan Vestfirðir í Perlunni og er aðgangur ókeypis og öllum heimill kl. 11 -17 laugardag og sunnudag. Meira en 100 fyrirtæki og stofnanir á Vestfjörðum taka þátt í sýningunni og er markmið hennar að kynna allt það helsta sem Vestfirðir hafa upp á að bjóða á sviði ferðaþjónustu, atvinnulífs og mannlífs almennt.  Rf er á meðal þeirra sem kynna starfsemi sína á Vestfjörðum.

Það er Atvinnuþróunarfélag Vestfjarða sem stendur að sýningunni í samvinnu við Markaðsstofu Vestfjarða og er þetta í annað sinn sem sýningin er haldin í Reykjavík, en sú fyrsta var haldin árið 2003.

Rf stundar ýmsar rannsóknir á Vestfjörðum, einkum á sviði þorskeldis, í samvinnu við fyrirtæki í fjórðungnum. Sérstök athygli er hér vakin á því að dr. Þorleifur Ágústson, fiskalífeðlisfræðingur, mun halda erindi kl. 14:30 á sunnudag.

DAGSKRÁ:

Laugardagur 5. maí

Á sviði

11:00  Þjóðlagatónlist frá Þingeyri:  Raivo, Krista og Uku Sildoja frá Eistlandi koma fram.

12:00  Gísli Súrsson:  Elfar Logi Hannesson flytur stytta útgáfu af einleiknum.

13:00  Jón Kr. Ólafsson og Hljómsveit Gunnars Þórðarsonar flytja nokkur lög.

14:00  Harðfisksmökkun:  Þjóðþekktir einstaklingar smakka og dæma vestfirskan harðfisk.

15:00 Palíetturnar frá Bolungarvík:  Heitustu deitin á Vestfjörðum, Soffía Vagnsdóttir, Pálína Vagnsdóttir og Íris Sveinsdóttir flytja frumsamda tónlist með undirleik Zbegniew Jarenko og Hauks Vagnssonar.

15:30  Gísli Súrsson:  Elfar Logi Hannesson flytur stytta útgáfu af einleiknum.

16:00  Heiða Ólafs af Ströndum syngur nokkur lög.

Í kjallara

 12:30  Sögusýning, hrútaþukl og furðuleikar:  Jón Jónsson, þjóðfræðingur og  frá Sauðfjársetri á Ströndum.

13:30  Sumarháskóli á Hrafnseyri:  Dr. Peter Weiss, Háskólasetur Vestfjarða

14:30  Refir á Hornströndum:  Ester Unnsteinsdóttir, líffræðingur,  flytur fyrirlestur með skyggnumyndum.

15:30  Kukl og kæti:  Sigurður Atlason framkvæmdastjóri Galdrasýningar á Ströndum.

16:30  Vestfirðir – Paradís ferðamanna:  Dorothee Lubecki, ferðamálafulltrúi Vestfjarða.

Sunnudagur 7. maí

Á sviði

 11:30  Þjóðlagatónlist frá Þingeyri:  Raivo, Krista og Uku Sildoja frá Eistlandi koma fram.

 12:00  Gísli Súrsson:  Elfar Logi Hannesson flytur stytta útgáfu af einleiknum.

 13:00  Farfuglarnir:  Hljómsveit skipuð Arnfirðingum leikur tónlist eftir arnfirska höfunda.

 13:30  Jón Sigurður Eyjólfsson, trúbador frá Bíldudal, flytur lög við ljóð vestfirskra skálda við undirleik Farfuglanna.

 14:30  Vagnssystkin frá Bolungarvík ásamt Zbegniew Jarenko

 16:00  Gísli Súrsson:  Elfar Logi Hannesson flytur stytta útgáfu af einleiknum.

Í kjallara

12:30  Draugar og tröll og ósköpin öll:  Jón Jónsson, þjóðfræðingur, frá Þjóðtrúarstofu á Ströndum.

13:30  Ferðamöguleikar á Vestfjörðum:  Guðmundur Eyþórsson frá Vesturferðum kynnir.

14:30  Rannsóknir á þorskeldi:  Dr. Þorleifur Ágústsson frá Rannsóknarstofu fiskiðnaðarins.

15:30  Víkingar á Vestfjörðum:  Dorothee Lubecki, ferðamálafulltrúi Vestfjarða, kynnir Gísla sögu verkefni.

Árið 2004 var ákveðið að setja á fót upplýsinga- og tengslanet varðandi öryggi sjávarafurða á Norðurlöndum og var markmiðið að auka samræmi í norrænum gögnum um efnainnihald í sjávarfangi. Verkefnið er styrkt af Norrænu ráðherranefndinni (NSK og NEF) og Rf, sem jafnframt leiðir verkefnið. Í vikunni kom út framvinduskýrsla í verkefninu.

Skýrslan greinir frá niðurstöðum seinni vinnufundar í verkefninu, sem haldinn var í Kaupmannahöfn 21 apríl 2006, en í verkefninu hefur verið þróuð sameignleg norræn vefsíða (www.seafoodnet.info) þar sem safnað er saman ýmsum krækjum sem innihalda upplýsingar um efnainnihald sjávarafurða, bæði óæskileg efni og næringarefni. Ísland hefur séð um að þróa vefsíðuna og sér um að viðhalda henni, en hvert land ber ábyrgð á sínum upplýsingum og á uppfærslu þeirra. Lesa skýrslu

Helstu umræðuefnin á fundinum í Kaupmannahöfn voru:

• Hvernig heimsasíðan hafði verið kynnt í hverju landi fyrir sig og hver viðbrögðin hafa verið.
• Hvernig mætti betrumbæta heimasíðuna t.d gera hana einfaldari og skýrari.
• Hvernig væri best að kynna heimasíðuna út á við.
• Hvernig hægt er að halda heimasíðunni lifandi eftir að verkefninu lýkur.
• Skilgreina hvar þekkingu vantar á rannsóknarniðurstöðum.

Þátttakendur í verkefninu eru sérfræðingar frá Noregi, Finnlandi, Danmörku, Svíþjóð, Færeyjum og Íslandi.

Rf auglýsir eftir tveimur verkefnastjórum til starfa á fiskeldisdeild Rf. Annað starfið er á Akureyri en hitt á Ísafirði. Ekki er um sams konar starf að ræða, enda mismunandi áherslur í starfsemi fiskeldisdeildar Rf á áðurnefndum stöðum.

Hjá Rf á Akureyri er unnið að verkefnum tengdum fóðri og næringarfræði fiska og mun auglýst starf verkefnastjóra þar mun einkum felast í umsjón með rekstri verkefna, samstarfi við fyrirtæki, stofnanir, háskóla og einstaklinga um verkefni.        

Nánari lýsing á starfi á Akureyri

Á Ísafirði er Rf að byggja upp öfluga starfsemi á sviði fiskeldis, sértaklega þorskeldis, og þar er m.a. unnið að verkefnum er lúta að ljósastýringu, lífeðlisfræði og atferli þorsks í eldi.          

Nánari lýsing á starfi á Ísafirði  

Umsóknarfrestur um bæði störfin er til 20. maí 2006. 

Rannveig Björnsdóttir, deildarstjóri Fiskeldisdeildar Rannsóknarsviðs Rf veitir nánari upplýsingar um störfin:  rannveig@rf.is   895 2176

Út er komin skýrsla á Rf sem ber yfirskriftina Frostþurrkun sjávarfangs: könnun á möguleikum, en þar eru birtar niðurstöður úr þróunarverkefni sem unnið var á síðasta ári á Rf. Markmið þess var að kanna möguleika á framleiðslu og sölu á frostþurrkuðum vörum úr íslensku sjávarfangi.

Í júní 2005 var settur upp nýr frostþurrkari, Genesis 25 SQ EL, á Rf, en hann var m.a. keyptur til að hægt væri að rannsaka möguleika á því að framleiða hágæðavörur úr sjávarfangi til notkunar í alls konar sérfæði, fæðubótarefni og markfæði.

Frostþurrkun er ferli þar sem vatn er fjarlægt úr frosinni afurð með uppgufun og undirþrýstingi. Þessi aðferð hefur yfirburði yfir aðrar þurrkunaraðferðir að því leyti að hún varðveitir betur bragð, lit, lífvirkni og aðra eiginleika í viðkvæmum afurðum.  Frostþurrkun hefur einkum verið notuð til að varðveita viðkvæma vöru s.s. ýmis ber, en trúlega er þó þekktasta frostþurrkaða afurðin instant kaffi.

Frostþurrkun á viðkvæmum afurðum eins og fiskpróteinum varðveitir betur þá eiginleika sem þau hafa.  Þetta er sérstaklega mikilvægt í rannsóknum og framleiðslu á lífvirkum peptíðum, en rannsóknir á því sviði er einmitt eitt af áherslusviðum Rf. 

Það var AVS-sjóðurinn sem styrkti verkefnið, en höfundar skýrslunnar eru þeir Guðjón Gunnarsson, Irek Klonowski og Guðjón Þorkelsson. Verkefnisstjóri var Guðjón Þorkelsson, deildarstjóri Vinnslu- og þróunardeildar Rf (s: 8604748)

Skýrslan Frostþurrkun á sjávarfangi: könnun á möguleikum

Nýlega komu út tvær skýrslur á Rf, þar sem birtar eru niðurstöður tilrauna sem gerðar voru á Rf fyrir 12-15 árum, en hafa ekki verið birtar áður. Ástæðan fyrir því að þær eru grafnar upp núna er að niðurstöður þessara tilrauna nýtast nú í verkefnum sem unnið er að á Rf um þessar mundir.

Á Rf hafa um áratugaskeið verið stundaðar rannsóknir á sjávarfangi, og hefur því safnast saman mikil þekking á þessu sviði á stofnuninni. Oftar en ekki nýtast þessar rannsóknir beint, eru m.ö.o. hagnýtar rannsóknir, en stundum skapst þekking sem nýtist ekki fyrr en jafnvel löngu seinna.

Sem fyrr segir voru tilraunirnar, sem liggja að baki áðurnefndum skýrslum, gerðar fyrir um 12 -15 árum en niðurstöður þeirra hafa ekki birst fyrr. Báðar skýrslurnar eru á ensku og nefnist sú fyrri Microbiological changes during storage of lumpfish caviar (Rf skýrsla 02-06) og sú seinni Microbiological changes during storage of salted cod fillets (Rf skýrsla 04-06).

Í fyrrnefndu skýrslunni eru birtar niðurstöður þar sem áhrif gerilsneyðingar, saltstyrks, geymsluhita og bensóats á vöxt ýmissa örveruhópa í grásleppuhrognakavíar voru könnuð. Í síðarnefndu skýrslunni eru hins vegar birtar niðurstöður tilrauna þar sem söltuð þorskflök með um 20% saltinnihaldi voru geymd við 5°C í 330 daga og fylgst var með breytingum á örverufjölda og efnavísum yfir geymslutímann.

Niðurstöðurnar tengjast bæði vöruþróunarverkefni um nýtingu loðnuhrogna og nokkrum verkefnum um verkun og vinnslu á saltfiski.

65. Fiskiþing verður haldið á Radisson Hótel Sögu í Reykjavík föstudaginn 7. apríl, 2006. Það hefst kl. 13:30 og því verður slitið kl. 17. Fiskiþing er opið málþing um málefni er varða sjávarútveginn. Þema þingsins er “Sjávarútvegur og umhverfið“.  Einn fyrirlesari verður frá Rf, Emilía Martinsdóttir, deildarstjóri Neytenda og öryggisdeildar á Rannsóknarsviði Rf.

Í dag lauk tveggja daga fundi stjórnar SEAFOODplus – risaverkefnisins, en fundurinn var haldinn í Sjávarútvegshúsinu. Sem kunnugt er tekur Rf þátt í SEAFOODplus og Sjöfn Sigurgísladóttir, forstjóri Rf, situr í stjórn verkefnisins.

Sjöfn var því gestgjafi stjórnarinnar að þessu sinni og hún segir að um hefðbundinn fund stjórnarinnar hafi verið að ræða, en stjórn SEAFOODplus hittist þrisvar sinnum á ári til að ræða framgang verkefnisins.

Seafoodplus er í raun samheiti fjölda mismunandi verkefna sem hafa það meginmarkmið að auka neyslu á sjávarfangi, rannsaka áhrif sjávarfangs á heilsu og vellíðan fólks, stuðla að auknu öryggi sjávarafurða og frekari fullvinnslu sjávarfangs.

Hópur nemenda frá Háskólanum í Bodö í Noregi heimsótti Sjávarútvegshúsið eftir hádegi í dag, í þeim tilgangi að kynna sér starfsemi Rf og Hafrannsóknastofnunarinnar. Heimsóknin er hluti af þéttskipaðri dagsskrá hópsins hér á landi.

Hópurinn, sem eins og áður segir, kemur frá Høgskolen i Bodø (HBO) í Noregi, samanstendur af 6 nemendum og einum kennara, Christel Solberg.  Er þetta annað árið í röð sem hún kemur með nemendur frá HBO hingað til Íslands og er óhætt að segja að þau komi víða við.

Fyrstu tvo dagana heimsóttu þau fyrirtæki og stofnanir á Norðurlandi, þ.á.m. Samherja og Brim á Akureyri, Sæplast á Dalvík, Stofnfisk/Haliotis í Hauganesi og fóðurverksmiðjuna Laxá.  Þá fóru þau út í Hrísey og heimsóttu þar Íslenskt sjávarfang.  Einnig heimsóttu Norðmennirnir Háskólann á Akureyri og loks Hólaskóla áður en þau héldu suður yfir heiðar.

Í morgun voru þau í heimsóknum hjá Optimar og Marel og á morgun lýkur þessari yfirreið með heimsóknum í fyrirtæki á Suðurnesjum.