Höfundur: admin

Fréttir

Ný grein komin út í Icelandic Agricultural Sciences

Ný grein, sú fjórða í röðinni í hefti 30/2017, alþjóðleg vísindaritsins Icelandic Agricultural Sciences (IAS) er komin út. 

Þetta er stuttgrein og á íslensku mundi hún nefnast „Athugun á plöntuvali móhumlu (Bombus jonellus) á Suðvesturlandi“. Athugunin var gerð á tveimur stöðum, í Heiðmörk og við Vífilsstaðavatn, sumarið 2016. Fyrri hluta sumars nærðist móhumlan (hunangsflugan, villibýflugan) aðallega á blóðbergi og fjalldalafífil, lítillega á blágresi og sáralítið á nokkrum öðrum plöntutegundum. Seinni part sumars var meira úrval af blómstrandi plöntum og fæðuvalið var þá ekki eins einsleitt. Þá nærðist móhumlan aðallega á engjarós, umfeðmingi, beitilyngi, blóðbergi, skarfífli og gullkolli. Rannsóknin sýndi greinilegan mun á plöntuvali móhumlu milli fyrirparts sumars og síðsumars og að hún nýtir sér fjölbreytni blómplantna mólendisins síðsumars.  

Þessa áhugaverðu grein má nálgast á vef IAS

Fréttir

Fræðslufundur um nýtingu sauða- og geitamjólkur

Tengiliður

Óli Þór Hilmarsson

Verkefnastjóri

oli.th.hilmarsson@matis.is

Fullyrða má að ónýtt sóknarfæri liggi í nýtingu sauða- og geitamjólkur hér á landi.  Áhugi fyrir mjöltum og vinnslu úr mjólkinni er til staðar, enda möguleikarnir kannski meiri en nokkru sinni áður að bjóða heimaunnar landbúnaðarvörur nú þegar landið okkar er svo vinsæll áningarstaður ferðamanna.  Þá er ekki vanþörf á því að skoða alla möguleika sem kunna að vera fyrir hendi í því að auka verðmætasköpun í íslenskum landbúnaði.

Fyrirhugað er að halda fræðslufund fyrir þá sem hafa hug á því að hefja mjaltir og vinnslu á afurðum úr sauða- og geitamjólk.  Markmið fundarins er að kynna fólki hvaða aðstaða þarf að vera fyrir hendi, hvaða kröfur eru gerðar til aðstöðunnar og að hverju þarf að huga áður en farið er af stað í slíkt verkefni. Þess má til gamans geta að áhugi á þessum fundi er mun meiri en við áttum von á og nú hafa vel á 30 tug áhugasamra skráð sig á fundinn.

Á fundinum mun Sveinn Rúnar Ragnarsson, bóndi í Akurnesi, greina frá reynslu þeirra bænda í Akurnesi af framkvæmd sauðamjalta.  Óli Þór Hilmarsson hjá MATÍS mun fjalla um þær kröfur sem gerðar eru til vinnslunnar samkvæmt núgildandi reglugerðum.  Þá mun Sigtryggur Veigar Herbertsson, bútækni ráðunautur RML, fjalla um aðstöðu við mjaltir.

Fréttir

Doktorsvörn – áhrif þránunar fitu í fóðri á eldisfisk

Fimmtudaginn 15. júní ver Godfrey Kawooya Kubiriza doktorsritgerð sína við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands. Ritgerðin ber heitið: Áhrif þránunar fitu í fóðri á eldisfisk (The effects of dietary lipid oxidation on farmed fish).

Hvenær hefst þessi viðburður: 15. júní 2017 – 13:00
Staðsetning viðburðar: Aðalbygging
Nánari staðsetning: Hátíðarsalur

Andmælendur eru dr. Anders Kiessling, prófessor við Swedish University of Agricultural Sciences, Department of Animal Nutrition and Husbandry, Svíþjóð, og Þórarinn Sveinsson, prófessor við Læknadeild Háskóla Íslands.

Leiðbeinandi er Helgi Thorarensen, prófessor við Háskólann á Hólum, og Sigurður Snorrason, prófessor við Líf- og umhverfisvísindadeild. Aðrir í doktorsnefnd eru Ólafur Sigurgeirsson, lektor við Háskólinn á Hólum, Anne M. Akol, Makerere University í Úganda, Jón Árnason, sérfræðingur hjá Matís, og Tumi Tómasson, forstöðumaður Sjávarútvegsskóla Háskóla Sameinuðu þjóðanna.

Dr. Anna Dóra Sæþórsdóttir, deildarforseti og prófessor við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands stýrir vörninni sem fer fram í Hátíðarsal aðalbyggingar hefst klukkan 13:00.

Ágrip af rannsókn

Þótt aðstæður til fiskeldis í Úganda og Austur-Afríku séu góðar er fiskeldisframleiðsla á svæðinu ennþá fremur lítil. Helsta hindrun frekari vaxtar fiskeldis er skortur á hagkvæmu fóðri, sem framleitt er úr hráefnum af svæðinu. Í doktorsverkefninu voru gerðar tilraunir sem taka á þessu vandamáli: 1) Með því að skilgreina kjöruppsetningu vaxtartilrauna (heppilegasta fjölda fiska og endurtekninga meðferða) og bestu tölfræðiaðferðir til þess að greina gögnin. 2) Könnuð voru áhrif þránunar á lýsi í fóðri á fiska. Niðurstöðurnar benda til þess að þránun hafi ekki áhrif á vöxt Nílarborra (Oreochromis niloticus) í tjörnum þar sem gnægt er af þörungasvifi, ríku af andoxunarefnum. 3) Borin var saman andoxunarvirkni ethoxiquin (EQ), sem mikið er notað í fiskafóðri, og nýrra andoxunarefna: rósmarínolíu (RM; Rosmarinus officinalis) og blöðruþangs (BÞ; Fucus vesiculosus). Niðurstöðurnar benda til þess að RM geti hindrað þránun lýsis jafn vel og EQ auk þess að hvetja til betri vaxtar fiskanna en EQ eða BÞ. 4) Ný hráefni í fiskifóðri, sem framleidd eru í Úganda, voru prófuð. Niðurstöðurnar benda til þess að hagkvæmt sé að nota rækjuna Caradina nilotica, sem er meðafli úr fiskveiðum í Viktoríuvatni, í fóður og skipta þannig út fiskimjöli úr Rastrineobola argentea, sem nýta má beint til manneldis. Niðurstöður þessara tilrauna eru mikilvægt framlag til frekari þróunar fiskeldis í Úganda og Austur-Afríku, einkum framleiðslu fóðurs fyrir eldisfiska.

Um doktorsefnið

Godfrey Kawooya Kubiriza er fæddur 7. ágúst 1979 í Úganda. Foreldrar hans eru Yekosofati Kawooya Kayizzi og Khezia Nakiryowa frá Kikwayi í Mukono-héraði í Úganda. Godfrey er níundi í röð tólf systkina. Hann er lektor við Makerere University í Kampala.

Grunn- og framhaldskólamenntun sína fékk Godfrey í Bishop’s Central Primary School, Namakwa Senior Secondary School og Bishop’s Senior School í Mukono. Árið 2004 lauk hann B.Sc. gráðu í sjávarútvegsfræðum og fiskeldi frá Makerere University. Hann lauk meistaragráðu með láði árið 2009 frá háskólanum í Malaví, Bunda College, sem naut stuðnings frá Þróunarsamvinnustofnun Íslands. Frá 2009 til 2010 var Godfrey styrkþegi Sjávarútvegsskóla Sameinuðu þjóðanna og sérhæfði sig í fiskeldi við Háskólann á Hólum. Leiðbeinendur hans á Íslandi voru Helgi Thorarensen og Ólafur Sigurgeirsson við Háskólann á Hólum og Albert K. Imsland hjá Akvaplan Niva. Lokaverkefni Godfreys á Hólum fjallaði um skipulag tilrauna og tölfræðiúrvinnslu í fiskeldisrannsóknum.

Godfrey hóf doktorsnám við Háskóla Íslands árið 2011 með námsstyrk frá Sjávarútvegsskólanum. Lokaverkefnið á Hólum var hluti af doktorsverkefninu. Doktorsritgerð Godfreys fjallar um fjölbreytt efni, einkum áhrif þránunar fitu í fóðri á eldisfiska og leiðir til þess að forðast þránun, auk tölfræðiúrvinnslu í vaxtartilraunum. Niðurstöður rannsókna Godfreys eru mikilvægt framlag til frekari uppbyggingar fiskeldis í Úganda og Austur-Afríku.

Fréttir

Fyrirlestrar frá ráðstefnunni “Úrgangur í dag – auðlind á morgun” nú aðgengilegir

24. maí sl. var haldin ráðstefnan “Úrgangur í dag – auðlind á morgun” á Grand hótel en ráðstefnan var samstarf Umhverfisstofnunar, Bændasamtaka Íslands, FENÚR, Landgræðslu ríkisins, Matís, Nýsköpunarmiðstöðvar Íslands, Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi, Samtaka iðnaðarins og Sjávarklasans.

Ráðstefnan fjallaði um bætta nýtingu lífrænna aukaafurða á Íslandi og var ráðstefnan lokaliður í formennskuáætlun Íslands í Norrænu ráðherranefndinni um Norræna lífhagkerfið (NordBio). Markmið NordBio er að gera Norðurlöndin leiðandi í sjálfbærri framleiðslu og nýtingu lífauðlinda í því skyni að draga úr sóun og efla nýsköpun, grænt atvinnulíf og byggðaþróun.

Bæklingur um norræna lífhagkerfið (NordBio)

Fréttir

Matís í samstarf við hönnunar- og arkitektúrdeild Listaháskóla Íslands

Tengiliður

Guðjón Þorkelsson

Stefnumótandi sérfræðingur

gudjon.thorkelsson@matis.is

Matís og hönnunar-og arkitektúrdeild Listaháskóla Íslands (LHÍ) skrifuðu í sl. viku undir viljayfirlýsingu sem útlistar áhuga til aukins samstarfs, með aukna verðmætasköpun, vöruþróun og kynningu á afurðum íslensks lífhagkerfis að markmiði.

Matís og hönnunar- og arkitektúrdeild LHÍ telja að rannsóknir og samstarf geti lagt grunn að breyttum hugsunarhætti varðandi nýsköpun og tækniumbyltingar í matvælaframleiðslu, hönnun og vöruþróun á Íslandi, aukið framleiðslu heilnæmra og næringarríkra matvæla sem höfða til neytenda á sama tíma og framleiðsla þeirra stuðlar að sjálfbærri þróun í lífhagkerfinu og stuðli að því að nýir kraftar leysist úr læðingi þegar kemur að framþróun íslensks matvælaiðnaðar.

Á tímum áskorana á sviði fæðuöryggis, næringaröryggis og lýðheilsu og mikilla breytinga í lýðfræði um gjörvallan heim er mikilvægt að horfa með nýjum hætti á nýtingu erfðaauðlinda Íslendinga og menningararfs tengdum lífhagkerfinu, möguleika til landbúnaðar í og nærri þéttbýli og nýtingu alþjóðlegrar tækni- og markaðsþekkingar til aukinnar verðmætasköpunar og bættar lýðheilsu.  Notendamiðuð hönnun, vara og þjónusta, með sjálfbæra þróun að leiðarljósi, eru grundvallaratriði í þessu samhengi.

Matís er öflugt þekkingarfyrirtæki sem sinnir fjölbreyttu rannsókna-, þjónustu- og nýsköpunarstarfi í matvæla- og líftækniiðnaði, með aukna verðmætasköpun, bætt matvælaöryggi og bætta lýðheilsu að markmiði.  Matís hefur á síðustu árum náð mjög góðum árangri í sókn í alþjóðlega rannsókna- og nýsköpunarsjóði, í samstarfi við íslensk og erlend fyrirtæki og stofnanir. 

Hönnunar- og arkitektúrdeild Listaháskólans býður upp á BA-nám í vöruhönnun og alþjóðlegt MA-nám í hönnun. Við deildina er lögð áhersla á nýtingu staðbundinna hráefna til þróunar og nýsköpunar. Deildin hefur á undanförnum árum unnið að rannsóknarverkefnum á sviði matarhönnunar og vöruþróunar með sjálfbærni, verðmætasköpun og samkeppnishæfni íslensks landbúnaðar, sjávarútvegs, iðnaðar og samfélags að leiðarljósi.

Fréttir

Það er betra að heilreykja makrílafurðir

Tengiliður

Sigurjón Arason

Yfirverkfræðingur

sigurjon.arason@matis.is

Benjamin Aidoo ver meistararitgerð sína í umhverfis- og auðlindafræðum við Háskóla Íslands. Ritgerð Benjamins ber heitið “Áhrif mismunandi reykingaraðferða á myndun fjölarómatískra kolvetnissambanda (PAH) og eðlisefnafræðileg gæði í reyktum makrílafurðum”

Nánari staðsetning

  • Matís
  • Vínlandsleið 12
  • 113 Reykjavík
  • 8. júní 2017 kl. 14
  • Fundarsalur 312

Effects of different smoking methods on the formation of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) and physicochemical quality in smoked Atlantic mackerel products

Áhrif mismunandi reykingaraðferða á myndun fjölarómatískra kolvetnissambanda (PAH) og eðlisefnafræðileg gæði í reyktum makrílafurðum

Rannsökuð voru áhrif mismunandi reykingaraðferðar og hitastigs á myndun fjölarómatísk kolvetni (PAH) í reyktum makríl. Einnig voru áhrif mismunandi reykingaraðferða, geymsluhitastig og pökkunarefna á stöðugleika heitreyktra makrílafurðir kannaðar, með því að fylgjast með eðlis- og efnaeiginleikum þeirra. Rannsóknin sýndi að myndun PAH efna var yfir æskilegum mörkum ef notast var við klefareykingu á makrílflökum. Hins vegar reyndust PAH undir viðmiðunarmörkum ef makríllinn var reyktur heill eða í Bradley reykofni. Hitastigið sem fékkst í Bradley reykofninum var hins vegar ekki nógu hátt til þess að tryggja stöðugleika afurðanna m.t.t. niðurbrots af völdum örvera, oxunar eða ensíma í gegnum geymslu í kæli. Myndun frírra fitusýra og oxunarafleiða var almennt hærri í flökum en í heilum fiski. Einnig mátti hægja á myndun TVB-N ef flökin voru geymd við lofttæmdar aðstæður í stað loftumbúða. Því er mælt með því að makríll sé reyktur heill í klefareykofni, og hann geymdur í kæli við loftskiptum umbúðum til að tryggja hámarksgæði.

Leiðbeinendur

  • María Guðjónsdóttir, Háskóli Íslands
  • Sigurjón Arason, Matís, Háskóli Íslands

Allir velkomnir! 

Skýrslur

Overview of available methods for thawing seafood / Lausnir sem standa til boða við uppþíðingu á sjávarfangi

Útgefið:

01/06/2017

Höfundar:

Sigurður Örn Ragnarsson, Jónas R. Viðarsson

Styrkt af:

The Norwegian Research Council (Project number 233709/E50)

Overview of available methods for thawing seafood / Lausnir sem standa til boða við uppþíðingu á sjávarfangi

There is a constant demand for quality raw materials that can be used for producing seafood products for high paying markets in Europe and elsewhere in the world. Suppliers of demersal fish species in the North Atlantic are now meeting this demand by freezing the mainstay of their catches, in order to be able to have available supplies all year around. This is partly done because of seasonal fluctuations in catches, which are harmful from a marking point of view. The fact that all these raw materials are now frozen demands that methods used for freezing and thawing can guarantee that quality of the raw material is maintained. There are a number of methods available to thaw fish. The most common ones involve delivering heat to the product through the surface, as with conduction or convection. These methods include water and air-based systems. More novel methods are constantly on the rise, all with the aim of making the process of thawing quicker and capable of delivering better products to the consumer. These procedures are however, often costly and involve specialized workforce to control the process. All in all, it depends greatly on what kind of conditions a company is operating under regarding which thawing methods should be chosen. This report identifies the most common methods available and provides information on their main pros and cons.

Stöðug eftirspurn er frá fiskvinnslum víða um heim eftir góðu hráefni úr Norður Atlantshafi til framleiðslu á afurðum fyrir kröfuharða markaði. Til að mæta þessari eftirspurn og með hliðsjón af miklum árstíðabundnum sveiflum í veiðum á vissum fisktegundum hafa fyrirtæki gripið til þeirra ráða að frysta hráefnið til notkunar síðar meir. Það kallar á góðar aðferðir til að frysta hráefnið, en ekki er síður mikilvægt að þíðing hráefnisins sé góð. Til eru margar aðferðir til að þíða fisk og aðrar sjávarafurðir. Algengast hefur verið að nota varmaflutning í gegnum yfirborð með varmaburði eða varmaleiðni. Þær aðferðir byggja að mestu á því að nota vatn eða loft sem miðil til þíðingar. Nýrri aðferðir eru til sem reyna að gera ferlið fljótvirkara og þannig skila betri afurð til neytenda. Þessar aðferðir eru þó oft kostnaðarmiklar og fela í sér mikla sérhæfingu starfsfólks. Þegar öllu er á botninn hvolft, skiptir máli um hverslags rekstur er að ræða og hvernig aðstæður fyrirtæki búa við hverju sinni þegar þíðingaraðferðir og tæknilegar lausnir eru valdar. Í þessari skýrslu eru tilgreindar allar helstu þíðingaaðferðir og þær tæknilegu lausnir sem eru á markaðinum í dag, ásamt því sem helstu kostir og gallar þeirra verða tilteknir.

Skoða skýrslu

Fréttir

Þekking þróar sjávarútveg

Samstarf um rannsóknir og þróun í sjávarútvegi er liður í þróunarsamvinnu Íslendinga. Með þeim hætti er lagt upp með að nýta sérþekkingu Íslendinga á sviði hvar Íslendingar standa framarlega svo stuðla megi m.a. að bættu fæðuöryggi á grunni sjálfbærrar auðlinda nýtingar. Slíkt samstarf leiddi nýverið í ljós niðurstöður sem styrkja rökin fyrir mikilvægi vandaðra og agaðra vinnubragða við framleiðslu á fiskflökum.

Í nýliðnum maí mánuði kom út grein í Journal of Food Engineering um áhrif umhverfishita og bið hráefnis við flakavinnslu. Greinin byggir á rannsókn sem unnin var í samstarfi í tengslum við áherslur Íslendinga í þróunarsamvinnu, hvar lagt er upp með að nýta sérþekkingu Íslendinga á sviði fiskvinnslu. Að rannsókninni unnu einkafyrirtæki og opinberir aðilar í sameiningu, slíkt samstarf er liður í því að Íslendingar leggi sitt af mörkum til að mæta heimsmarkmiðunum.

Kínverskur nemandi við Sjávarútvegsskóla háskóla sameinuðu þjóðanna (UNU-FTP), Mu Gang, vann að rannsókninni undir handleiðslu íslenskra leiðbeinenda meðan á námsdvöl hans stóð hér á landi. Leiðbeinendur Mu Gang voru dr. Kristín Anna Þórarinsdóttir hjá Marel, Ásbjörn Jónsson og Arnljótur Bjarki Bergsson hjá Matís og var rannsóknin unnin hjá Matís.

Í greininni má sjá niðurstöður sem styrkja rökin fyrir mikilvægi vandaðra og agaðra vinnubragða við framleiðslu á fiskflökum. Markviss kæling gegnir lykilhlutverki við varðveislu gæða. Eins mikilvægt og það er að lágmarka hnjask sem fiskurinn verður fyrir frá veiðum að neyslu er jafnframt mikilvægt að draga úr töfum sem kunna að verða í vinnsluferlinu. Eins og komið hefur fram á öðrum vettvangi skiptir blóðgun, blæðing (blóðtæming), þvottur og kæling miklu máli um borð í fiskiskipum, sama máli gildir um skilvirkni og viðhald lágs hitastigs við flakavinnslu. 

Þó allt kapp sé lagt á að vanda vel til verka við vinnslu fisks í flök, kann það að koma fyrir að fiskur rati ekki eins hratt í gegnum vinnsluna og ráð er fyrir gert eða að fiskur fari um rými sem er hlýrra en best væri á kosið. Niðurstöður rannsókninnar sýna vel afleiðingar þess ef vikið er frá upplögðu verklagi þ.e. að viðhalda lágu hitastigi í gegnum vinnsluferlið, jafnvel þó frávikið sé skammvinnt. Hár umhverfishiti og tafir við vinnslu leiða til rýrnunar á þyngd og verðmætum afurða. Því er mikilvægt að forðast flöskuhálsa sem leiða til uppsöfnunar fisks í vinnslurásum, sér í lagi við lítt kældar aðstæður. Auk þess er bent á að mikilvægi sé að hitastig afurða við pökkun sé sem næst geymsluhitastigi. 

Þekkingin sem skapaðist með rannsókninni er dæmi um ávexti langs og farsæls samstarfs Matís og Sjávarútvegsskóla háskóla Sameinuðu þjóðanna við íslensk sjávarútvegsfyrirtæki sem og fyrirtæki sem þjónusta íslenskan sjávarútveg, s.s. Marel. Mikil þekking skapast í háskólasamfélaginu og hafa vísindamenn unnið í víðtæku samstarfi að þróun og innleiðingu hennar hjá öflugum ábyrgum sjávarútvegsfyrirtækjum. Samstarf um hagnýtingu þekkingar hefur gert íslenskum fiskiðnaði kleift að taka stórstígum framförum svo eftir hefur verið tekið víða um veröld. Það hefur gert íslenskan sjávarútveg að þeim þekkingariðnaði sem hann er í dag og býr í haginn fyrir þróun hans til framtíðar.

Marel er í hópi stærstu útflutningsfyrirtækja Íslands og í fararbroddi á heimsvísu í þróun og framleiðslu á háþróuðum búnaði og kerfum til fiskvinnslu.

Matís veitir ráðgjöf og þjónustu um allan heim til viðskiptavina s.s. fyrirtækja í sjávarútvegi og landbúnaði.  Matís aðstoðar viðskiptavini við þróun og innleiðingu þekkingar þ.m.t. nýjrra ferla fyrir fyrirtæki með hagnýtingu vísinda.

Íslensk sjávarútvegsfyrirtæki vinna að verðmætasköpun með sjálfbærni að leiðarljósi, líffræðilegri, efnahagslegri og samfélagslegri. 

Sjávarútvegsskóli háskóla sameinuðu þjóðanna er einn af fjórum skólum háskóla Sameinuðu þjóðanna sem hýstur er á Íslandi og hefur að markmiði að efla sérfræðiþekkingu í sjávarútvegi; fiskveiðum og fiskvinnslu í þróunarríkjum.

Ritrýndar greinar

Thermoactinoamide A, an Antibiotic Lipophilic Cyclopeptide from the Icelandic Thermophilic Bacterium Thermoactinomyces vulgaris

The thermophilic bacterium Thermoactinomyces vulgaris strain ISCAR 2354, isolated from a coastal hydrothermal vent in Iceland, was shown to contain thermoactinoamide A (1), a new cyclic hexapeptide composed of mixed d and l amino acids, along with five minor analogues (2–6). The structure of 1 was determined by one- and two-dimensional NMR spectroscopy, high-resolution tandem mass spectrometry, and advanced Marfey’s analysis of 1 and of the products of its partial hydrolysis. Thermoactinoamide A inhibited the growth of Staphylococcus aureus ATCC 6538 with an MIC value of 35 μM. On the basis of literature data and this work, cyclic hexapeptides with mixed d/l configurations, one aromatic amino acid residue, and a prevalence of lipophilic residues can be seen as a starting point to define a new, easily accessible scaffold in the search for new antibiotic agents.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

Antioxidant effect of water and acetone extracts of Fucus vesiculosuson oxidative stability of skin care emulsions: Seaweed extracts in skin care products

A water and an acetone extract of the Icelandic brown algae Fucus vesiculosus were evaluated as potential natural sources of antioxidant compounds in skin care emulsions. To assess their efficacy in inhibiting lipid oxidation caused by photo- or thermoxidation, they were stored in darkness and room temperature as control conditions, and compared to samples stored under accelerated conditions (light and room temperature, or darkness and 40°C). The presence of extracts in the skin care emulsions induced remarkable colour changes when the emulsions were exposed to light, and more extensively under high temperature. High temperature also caused greater increments in the droplet size of the emulsions. The analysis of the tocopherol content, peroxide value and volatile compounds during the storage revealed that, whereas both water and acetone extracts showed (at 2 mg/g of emulsion) protective effect against thermooxidation, only the water extract showed antioxidant activity against photooxidation.

Hlekkur að grein

IS
EN IS