Ritrýndar greinar

Oxidative stability and microstructure of 5% fish-oil-enriched granola bars added natural antioxidants derived from brown alga Fucus vesiculosus: Lipid oxidation in foods and antioxidant application

The aims of this study were to (i) investigate the ability of Icelandic brown algae Fucus vesiculosus extracts to inhibit lipid oxidation in granola bars fortified with fish oil-in-water emulsion; (ii) investigate whether addition of the seaweed extracts affected the physical microstructure of the oil droplets in granola bars. The oxidative stability of the bars at 20°C was evaluated over a period of 10 wk by measuring the development of peroxides and volatile compounds using dynamic headspace gas chromatography mass spectrometry (DHS GC-MS). The physical microstructure was determined using microscopy. All extracts − except water extract in low concentration − reduced lipid oxidation during 10 wk of storage when added in a concentration of 0.5 or 1 g extract/100 g emulsion. Ethanol (EE) and acetone extracts (AE) (in the lowest concentration) were found to be most efficient as antioxidants in the bars. The antioxidant efficacy of these two extracts was among other related to an improved incorporation of the fish oil-in-water emulsions in the bars, high total phenolic content, high radical scavenging activity together with high interfacial affinity of phenolic compounds and probably regeneration of tocopherol.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

Bioactivity of cod and chicken protein hydrolysates before and after in vitro gastrointestinal digestion

Bioactivity of cod (Gadus morhua) and chicken (Gallus domesticus) protein hydrolysates before and after in vitro gastrointestinal (GI) digestion was investigated using yeast Saccharomyces cerevisiae as a model organism. Both hydrolysates were exposed to in vitro GI digestion prior to cellular exposure to simulate digestion conditions in the human body and therefore investigate the role of modulations in the GI tract on the cell response. The effect of digested and undigested hydrolysates on intracellular oxidation, cellular metabolic energy and proteome level was investigated. No difference in the effect on intracellular oxidation activity was obtained between cod and chicken hydrolysates, while higher affect on intracellular oxidation was provided by digested hydrolysates, with relative values of intracellular oxidation of cod of (70.2±0.8) and chicken of (74.5±1.4) % than by undigested ones, where values of cod and chicken were (95.5±1.2) and (90.5±0.7) %, respectively. Neither species nor digestion had any effect on cellular metabolic energy. At proteome level, digested hydrolysates gave again significantly stronger responses than undigested counterparts; cod peptides here also gave somewhat stronger response than chicken peptides. The knowledge of the action of food protein hydrolysates and their digests within live cells, also at proteome level, is important for further validation of their activity in higher eukaryotes to develop new functional food ingredients, such as in this case chicken and cod muscle-derived peptides.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

Mineralization and Preservation of an extremotolerant Bacterium Isolated from an Early Mars Analog Environment

The artificial mineralization of a polyresistant bacterial strain isolated from an acidic, oligotrophic lake was carried out to better understand microbial (i) early mineralization and (ii) potential for further fossilisation. Mineralization was conducted in mineral matrixes commonly found on Mars and Early-Earth, silica and gypsum, for 6 months. Samples were analyzed using microbiological (survival rates), morphological (electron microscopy), biochemical (GC-MS, Microarray immunoassay, Rock-Eval) and spectroscopic (EDX, FTIR, RAMAN spectroscopy) methods. We also investigated the impact of physiological status on mineralization and long-term fossilisation by exposing cells or not to Mars-related stresses (desiccation and radiation). Bacterial populations remained viable after 6 months although the kinetics of mineralization and cell-mineral interactions depended on the nature of minerals. Detection of biosignatures strongly depended on analytical methods, successful with FTIR and EDX but not with RAMAN and immunoassays. Neither influence of stress exposure, nor qualitative and quantitative changes of detected molecules were observed as a function of mineralization time and matrix. Rock-Eval analysis suggests that potential for preservation on geological times may be possible only with moderate diagenetic and metamorphic conditions. The implications of our results for microfossil preservation in the geological record of Earth as well as on Mars are discussed.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

Influence of blanching treatment and drying methods on the drying characteristics and quality changes of dried sardine (Sardinella gibbosa) during storage

The aim of this study is to examine the drying characteristics of blanched and unblanched sardine during indoor and open sun drying processes. Changes in temperature and relative humidity of the air during drying were recorded. The color, peroxide value (PV), thiobarbituric acid reactive substances (TBARS), free fatty acid (FFA) content, fatty acid composition, and sensory attributes of dried samples were also evaluated once a month for 5 months of storage. High drying rates were obtained in all samples at the start of drying and then decreased with increasing drying time. The highest drying rate and effective water diffusivity (Deff) were observed in blanched sardine during open sun drying. Blanching treatment slowed down the FFA progression during product storage but adversely affected the color, PV, and TBARS content as well as sensory properties. Although sardine dried for a longer time under indoor drying conditions, it attained a stable moisture ratio that was lower than in open sun-dried samples. Indoor drying produced a quality stable product with less lipid oxidation and the desired moisture content, higher polyunsaturated fatty acids and sensory properties. Blanching treatment negatively affected the fish quality and is therefore not recommended for commercial sardine drying.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

Influence of lipid content and packaging methods on the quality of dried capelin (Mallotus villosus) during storage

Capelin annual catch exceeds half a million tons in Iceland, with only a small quantity (<20%) of female with roe used for human food. There is a potential to use dried male capelin as a new product for human consumption, but its lipid content varies considerably (4-20% body weight). Earlier studies were more concentrated on the influence of drying conditions than the influence of storage conditions on the quality of dried fish, as dried fish are usually considered to be stable and safe during storage. Three batches of dried male capelin differing in lipid content were packaged and studied during 5 months storage at 22 ± 2 °C to establish appropriate lipid content at harvesting and product packaging method. Lipid composition, lipid hydrolysis and oxidation, sensory attributes and microbial activity were evaluated. Batches differed in composition and stability, with low lipid capelin constituting higher proportion of polyunsaturated fatty acids (22% lipid) than high lipid (18% lipid) capelin. Lipid oxidation was influenced by lipid content and packaging method, as accelerated oxidation occurred in high lipid and open packed capelin. Lipid hydrolysis was less influenced by packaging and was greater in low lipid capelin. High lipid capelin in open bags scored the highest for rancid odor. All batches were micro-biologically stable with colony-forming unit counts increasing less than log 1 (log 5-6) during 5 months storage.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

Biotechnological potential of cold adapted Pseudoalteromonas spp. isolated from deep sea sponges

The marine genus Pseudoalteromonas is known for its versatile biotechnological potential with respect to the production of antimicrobials and enzymes of industrial interest. We have sequenced the genomes of three Pseudoalteromonas sp. strains isolated from different deep sea sponges on the Illumina MiSeq platform. The isolates have been screened for various industrially important enzymes and comparative genomics has been applied to investigate potential relationships between the isolates and their host organisms, while comparing them to free-living Pseudoalteromonas spp. from shallow and deep sea environments. The genomes of the sponge associated Pseudoalteromonas strains contained much lower levels of potential eukaryotic-like proteins which are known to be enriched in symbiotic sponge associated microorganisms, than might be expected for true sponge symbionts. While all the Pseudoalteromonas shared a large distinct subset of genes, nonetheless the number of unique and accessory genes is quite large and defines the pan-genome as open. Enzymatic screens indicate that a vast array of enzyme activities is expressed by the isolates, including β-galactosidase, β-glucosidase, and protease activities. A β-glucosidase gene from one of the Pseudoalteromonas isolates, strain EB27 was heterologously expressed in Escherichia coli and, following biochemical characterization, the recombinant enzyme was found to be cold-adapted, thermolabile, halotolerant, and alkaline active.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

The responses of an anaerobic microorganism, Yersinia intermedia MASE-LG-1 to individual and combined simulated Martian stresses

The limits of life of aerobic microorganisms are well understood, but the responses of anaerobic microorganisms to individual and combined extreme stressors are less well known. Motivated by an interest in understanding the survivability of anaerobic microorganisms under Martian conditions, we investigated the responses of a new isolate, Yersinia intermedia MASE-LG-1 to individual and combined stresses associated with the Martian surface. This organism belongs to an adaptable and persistent genus of anaerobic microorganisms found in many environments worldwide. The effects of desiccation, low pressure, ionizing radiation, varying temperature, osmotic pressure, and oxidizing chemical compounds were investigated. The strain showed a high tolerance to desiccation, with a decline of survivability by four orders of magnitude during a storage time of 85 days. Exposure to X-rays resulted in dose-dependent inactivation for exposure up to 600 Gy while applied doses above 750 Gy led to complete inactivation. The effects of the combination of desiccation and irradiation were additive and the survivability was influenced by the order in which they were imposed. Ionizing irradiation and subsequent desiccation was more deleterious than vice versa. By contrast, the presence of perchlorates was not found to significantly affect the survival of the Yersinia strain after ionizing radiation. These data show that the organism has the capacity to survive and grow in physical and chemical stresses, imposed individually or in combination that are associated with Martian environment. Eventually it lost its viability showing that many of the most adaptable anaerobic organisms on Earth would be killed on Mars today.

Hlekkur að grein

Fréttir

Getum við einangrað prótein úr sölvum?

Málfríður Bjarnadóttir hjá Matís ver meistararitgerð sína föstudaginn 2. júní kl. 13 en í verkefni sínu rannsakaði Málfríður hvort hægt væri að ná í prótein úr sölvum sem gæti til dæmis hentað grænmetisætum. 

Nákvæmari staðsetning: 

  • Matís
  • Vínlandsleið 12
  • 109 Reykjavík
  • Fundarherbergi 311 
  • Verkefni til meistaragráðu í matvælafræði unnið á Matís

Ágrip

Þörfin fyrir öruggt framboð matvæla fer stöðug vaxandi samhliða fólksfjölgun. Í nútímasamfélagi er jafnframt lögð sífelld meiri áhersla á heilnæmt mataræði, verndun umhverfis, nýtingu náttúrulegra hráefna og sjálfbærni. Þannig nýtur til dæmis nýtur mataræði sem útilokar dýraafurðir stöðugt meiri vinsælla. Vegna þessa er mikilvægt að finna nýjar uppsprettur matvæla einkum próteingjafa sem inniheldur þær lífsnauðsynlegu amínósýrur sem mannslíkaminn þarf. Söl (Palmaria palmata) tilheyra flokki rauðþörunga sem innihalda hátt hlutfall próteina af góðum gæðum. Útdráttur próteina úr sölvum takmarkast hins vegar af sterkum frumuvegg sem samanstendur aðallega af β-(1→4)/β-(1→3)-D-xylönum. Til þess að yfirstíga þessa hindrun er nauðsynlegt að brjóta þennan frumuvegg niður. Mismunandi leiðir til þess hafa verið skoðaðar ásamt mismunandi aðferðum til að meta próteininnihald. Markmið þessa verkefnis var að skoða áhrif mismunandi ensíma á próteinheimtur úr P. palmata. Ensím hvataður útdráttur bæði með próteasa og xylanasa var skoðaður. Vatnsrof með xylanasa skilaði bestum próteinheimtum og sýndi að próteinútdráttur úr P. palmata inniheldur allar þær lífsnauðsynlegu amínósýrur sem mannslíkaminn hefur þörf fyrir og væri þess vegna hagkvæmur sem próteingjafi í fæðu. Nýr köfnunarefnisstuðull var reiknaður fyrir þau sýni sem greind voru með tilliti til amínósýrusamsetningar og var stuðullinn mjög breytilegur milli sýna. Stuðullinn var marktækt lægri en 6.25 sem er sá stuðull sem venjulega er notaður. Þessar niðurstöður benda til þess að sé köfnunarefnisstuðull 6.25 notaður fyrir þang eins og P. palmata getur það valdið ofmati á magni próteina. Þetta gerir það að verkum að erfitt er að bera sama niðurstöður á milli rannsókna.  Vatnsrof með próteasa með eða án xylanasa skilaði hærra hlutfalli peptíða, aminósýra og lítilla próteina í vökva eftir síun og var því dreifing próteina jafnari á milli sýna. Vatnsrof með próteasa er þess vegna ekki góð til þess að einangra prótein með þeirri aðferð sem notuð var í þessari rannsókn. Hins vegar sýndi vökvaútdráttur þeirra sýna góða in vitro andoxunarvirkni og ACE hamLandi virkni. Það bendir til þess að að notkun próteasa á P. palmata er góð leið til þess að framleiða og draga út lífvirk efni. 

  • Leiðbeinandi: Rósa Jónsdóttir, Matís
  • Umsjónarkennari: Björn Viðar Aðalbjörnsson, Háskóli Íslands, Matís
  • Meðleiðbeinandi: Hörður Kristinsson, Matís
  • Prófdómari: Hákon Hrafn Sigurðsson, Háskóli Íslands

Fréttir

Aðalfundur Matís vegna 2016

Aðalfundur Matís vegna starfsársins 2016 fór fram í gær kl. 13 að Vínlandsleið 12. Dagskrá fundarins var venju samkvæmt eins og kveðið er á um í samþykktum fyrir félagið.

Stjórn Matís eftir aðalfund er sem hér segir:

  • Sjöfn Sigurgísladóttir – formaður 
  • Auðbjörg Ólafsdóttir
  • Guðmundur Gunnarsson
  • Heiða Kristín Helgadóttir
  • Karl Ægir Karlsson
  • Sigrún Traustadóttir
  • Sindri Sigurgeirsson

Úr skýrslu stjórnar

Matís er vísinda og þekkingarsamfélag sem byggir á sterkum rannsóknarinnviðum og traustu iðnaðarsamstarfi. Hlutverk Matís er að efla samkeppnishæfni íslenskra afurða og atvinnulífs, tryggja matvælaöryggi og sjálfbæra nýtingu umhverfisins með rannsóknum, nýsköpun og þjónustu og að bæta lýðheilsu.  Matís hóf störf 1. janúar 2007. Síðan þá hefur fyrirtækið jafnt og þétt eflst á innlendum vettvangi og sem alþjóðlegt rannsóknafyrirtæki. Matís er í dag stærra, öflugra og framsæknara fyrirtæki en fyrir 10 árum, sem undirstrikar að stofnun þess á sínum tíma var rétt.  Matís er ekki hluti af opinberu eftirliti. Slíkt eftirlit er á forræði Matvælastofnunar sem kaupir m.a. mæliþjónustu af Matís.

Stærstur hluti starfsemi Matís er rannsóknaþátturinn, fjölbreytt verkefni, stór og smá, verkefni unnin með innlendum fyrirtækjum og á alþjóðavettvangi. Rannsókna- og nýsköpunarverkefni skila niðurstöðum sem miklu skiptir að áfram sé unnið með, að þær séu nýttar til breytinga og framþróunar – að þær séu innleiddar hjá fyrirtækjum og fjárfestum.  

Árið 2016 var tíunda starfsár Matís. Við héldum upp á afmælið með því að bjóða starfsmönnum og fjölskyldum þeirra upp á sannkallaða vísindafjölskylduskemmtun í febrúar á þessu ári. Matís býr að gríðarlegum mannauði og það var svo sannarlega gaman að fá fjölskyldur starfsmanna til okkar. Áhuginn leyndi sér ekki meðal gesta sem fjölmenntu að höfuðstöðvum fyrirtækisins að Vínlandsleið 12. 

Lífhagkerfið og framtíðartækifæri innan þess eru áhersluefni í rannsóknum og þjónustu Matís á komandi árum. Líkt og allt annað í okkar heimi taka rannsóknir breytingum og þróast yfir lengra tímabil. Í dag eru rannsóknaverkefni þverfaglegri og heildstæðari en áður var, meira er horft á heildarmynd rannsóknarefna. Í þessu liggur einmitt einn ef helstu styrkleikum Matís, fjölbreytni í þekkingu og jafnframt þekking og geta til mjög afmarkaðra rannsókna.

Fjárfestar, OECD, Alþjóðabankinn og fleiri alþjóðastofnanir horfa í auknum mæli til sjálfbærrar nýtingar auðlinda hafanna til að tryggja efnahagslegan vöxt og velferð fyrir 9 milljarða jarðarbúa á næstu áratugum. Matís hefur á liðnum árum lagt áherslu á þessi tækifæri í okkar alþjóðastarfi, enda felast í þeim framtíðartækifæri í starfi Matís og fyrir verðmætasköpun á Íslandi. Alþjóðavæðing er komin til að vera og hún snertir fjárfestingar, rannsóknir, framleiðslu, markaðsstarf og virðiskeðju lífhagkerfisins alls. Hún hefur drifið tæknilegar umbyltingar sl. ára og mun gera í enn ríkara mæli á komandi árum.

Stefna Matís er að vera framsækið þekkingarfyrirtæki sem eflir samkeppnishæfni Íslands og skilar þannig tekjum til íslenska ríkisins og jafnframt að vera eftirsóttur, krefjandi og spennandi vinnustaður með fyrsta flokks aðstöðu þar sem hæft og ánægt starfsfólk fær tækifæri til að vaxa og njóta sín í starfi.

Markmið Matís er að vera leiðandi í krefjandi heimi nýsköpunar og með þetta krefjandi umhverfi og tækifæri í bakgrunni var unnin umfangsmikil stefnumótunarvinna á árinu 2016.  Í stefnu Matís er lögð áhersla á öfluga miðlun og innleiðingu niðurstaðna, ásamt því að byggja upp sterka innviði sem þjónað geta rannsóknum í fremstu röð á sviði öruggrar virðiskeðju matvæla, þróunar vara og innihaldsefna og könnunar og hagnýtingar erfðaauðlinda.

Gildi Matís eru heilindi, metnaður, sköpunarkraftur og frumkvæði. Með þessi gildi að leiðarljósi hefur starfsfólk Matís á síðastliðnum 10 árum byggt upp myndarlegan höfuðstól á formi innviða, ferla og færni. Á næstu 10 árum viljum við enn frekar hafa áhrif á þessum sviðum fyrir Ísland, íslenska ríkið og aðra viðskiptavini okkar innanlands sem utan – fjárfesta, fyrirtæki, stofnanir, samtök og einstaklinga.

Árangur Matís í gegnum tíðina er svo sannarlega eftirtektarverður og mig langar til að nefna nokkur dæmi frá árinu 2016:

Matís náði þeim frábæra árangri á árinu 2016 að vera í  hópi 50 fyrirtækja og stofnana í Evrópu sem urðu hlutskörpust í samkeppni um 400 milljón evra fjárfestingu Horizon 2020 áætlunarinnar í EIT FOOD. Í þessum hópi eru t.d. fyrirtæki á borð við Pepsico og háskólar á borð við Cambridge háskóla. Heildarfjárfesting í EIT FOOD er áætluð yfir 200 milljarðar íslenskra króna á 7 árum.

Á árinu varð Matís, ásamt samstarfsaðilum, hlutskarpast í samkeppni um verkefni sem ætlað er að bæta fiskveiðistjórnun og nýtingu fiskistofna sem Evrópuþjóðir hafa aðgang að utan lögsögu Evrópu. Verkefnið hefur fengið heitið FARFISH, en tekjur Matís vegna þess eru um 1,2 milljónir evra á árabilinu 2017-2020. Heildartekjur Matís vegna alþjóðlegra rannsóknaverkefna voru á árinu 2016 um 480 milljónir evra og voru ríflega 2500 milljónir  evra frá 2007-2016.

Fleiri dæmi um árangur 2016:

  • Samstarf Matís, Skaginn/3X, FISK Seafood og fleiri um þróun ofurkælingar fékk Svifölduna á Sjávarútvegsráðstefnunni í haust, en Svifaldan er verðlaun sem veitt eru fyrir mestu framúrstefnuhugmynd í sjávarútvegi á hverju ári.
  • Á árinu fór áhorf á myndbönd Matís á Youtube yfir 120 þúsund, fyrirtækið hefur fleiri en 5000 fylgjendur á Facebook sem tengjast oftar en 10 þúsund sinnum á mánuði og taka þátt í umræðum síðunnar oftar en 6 þúsund sinnum á mánuði. Við erum í dag með fleiri en 6 þúsund fylgjendur á Twitter. Þetta sýnir svo ekki verður um villst að Matís er að ná að miðla vísindaupplýsingum til almennings.
  • Matís hefur tekið þátt í og leitt menntun á sviði verkfræði, hönnunar og fleiri fræðigreina, en sérstaklega á sviði matvælafræði. Við höfum tengt saman háskólanám og atvinnulífið með góðum árangri, sem hefur leitt til þess að fjölmargir einstaklingar í atvinnulífinu í dag hafa fengið menntun og reynslu tengda Matís og búa að því í núverandi starfi sínu. Fyrir vikið hlotnaðist samstarfi Matís og Háskóla Íslands um nám í matvælafræði verðlaunin Fjöreggið frá Matvæla- og næringarfræðafélags Íslands á árinu 2016.

Matvælaöryggi spilar lykilhlutverk í verðmætasköpun matvælaiðnaðar í dag. Líklega mun áhersla á matvælaöryggi og heilindi í matvælaframleiðslu enn aukast á næstu árum, þegar teknar verða upp tilvísunarrannsóknastofur á sviði matvælaheilinda (food integrity). Íslenska ríkinu er skylt að útnefna tilvísunarrannsóknastofur til að framfylgja ákvæðum evrópsku matvælalöggjafarinnar, en tilvísunarrannsóknastofur eru mikilsverður liður í því að gera flutning matvæla milli Evrópulanda auðveldari og opnar evrópska markaðinn fyrir íslenska framleiðendur en eykur um leið allt öryggi í slíkum flutningum þar sem allir vinna samkvæmt sömu kröfum og reglum. Á sviði efna og örverumælinga er skilgreint 21 svið og í árslok 2016 hafði Matís fengið útnefningu sem tilvísunarrannsóknastofa fyrir 14 þessara sviða. Þetta er dæmi um hið vaxandi hlutverk sem Matís hefur í matvælaöryggi hér á landi.

Tekjur Matís á árinu 2016 voru samtals 1615 milljónir. Rekstarhagnaður fyrir fjármagnsliði var um 28,5 milljónir, en að teknu tilliti til fjármagnsliða og skatta var hagnaður félagsins rúmar 9 milljónir. Munar þar mestu um sterka stöðu krónunnar, en ríflega þriðjungur af heildartekjum Matís var í erlendri mynt á árinu 2016.

Heildarfjöldi starfsmanna í árslok var 114. Alls eru 12 starfsmenn iðnmenntaðir og 93 háskólamenntaðir, þ.a. 28 með doktorsgráðu og 10 í doktorsnámi. Niðurstöður starfsánægjukönnunar árið 2016 voru jákvæðar og sýna fram á bætt vinnuumhverfi hjá Matís, en það var ein af lykiláherslum stefnumótunar félagsins.  Slíkt er sannarlega hvatning til að gera enn betur.

Fréttir

Þrettán hljóta styrk úr Watanabe-styrktarsjóðnum

27. apríl sl. úthlutaði Watanabe sjóðurinn styrkjum til þrettán aðila og að því tilefni var haldin athöfn í Hátíðasal Háskóla Íslands. 

Níu nemendur og fjórir fræðimenn á afar fjölbreyttum fræðasviðum við bæði íslenska og japanska háskóla hljóta styrki að upphæð samtals um ellefu milljónir króna úr Watanabe-styrktarsjóðnum við Háskóla Íslands. Styrkirnir voru afhentir við athöfn í Hátíðasal Háskóla Íslands fimmtudaginn 27. apríl. Viðstödd úthlutunina voru Toshizo Watanabe, stofnandi sjóðsins, og eiginkona hans, Hidemi Watanabe.

Matís tengist úthlutun eins styrkjar en Kazufumi Osako, dósent við Tokyo University of Marine Science and Technology, fær styrk til viku dvalar á Íslandi, til að efla þríhliða samstarf við bæði Matvæla- og næringarfræðideild Háskóla Íslands og Matís. Guðjón Þorkelsson er tengiliður Háskóla Íslands vegna þessa og tók við styrknum fyrir hönd styrkþega. Kazufumi Osako mun funda með Matís og Matvæla- og næringarfræðideild Háskóla Íslands, í september í haust í tengslum við World Seafood Congress.

Meira

IS