Flokkur: Fréttir

Nokkrir starfsmanna Matís munu hlaupa í Reykjavíkurmaraþoni sem fram fer á morgun. Hjá Matís er öflugur hópur hlaupara og er Björn Margeirsson þar fremstur meðal jafningja. Björn stefnir á að bæta besta tíma íslendings í heilu maraþoni í þessari braut.

Matís lætur á hverju ári ákveðna fjármuni renna til góðgerðamála og var ákveðið að nýta Reykjavíkurmaraþonið í ár til þess. Auk þess er það skýrt í starfsmannastefnu Matís að ýta undir heilsueflingu hjá starfsmönnum og því er alveg tilvalið að sameina þetta tvennt að þessu sinni í þessum árlega viðburði. Matís heitir því á hvern þann starfsmann sem hleypur fyrir góðgerðarfélag (sjá nánar á www.hlaupastyrkur.is).

Starfsmenn Matís sem taka munu þátt í hlaupinu á morgun eru þessir:

• Björn Margeirsson hleypur 42,2 km og áætlar tæpar 2:30 klst. í það
• Sveinn Margeirsson hleypur 21,1 km og áætlar tæpar 80 mín í það
• Helga Gunnlaugsdóttir hleypur 21,1 km og ætlar að bæta sinn besta tíma
• Steinar B. Aðalbjörnsson hleypur 10 km og áætlar tæpar 37 mín í það
• Kolbrún Sveinsdóttir hleypur 10 km og ætlar sér að bæta sinn besta tíma
• Sigríður Sigurðardóttir hleypur 10 km og ætlar sér að bæta sinn besta tíma
• Hörður G. Kristinsson hleypur 3 km og ætlar sér að bæta sinn besta tíma

Matís óskar hlaupurunum góðs gengis og hvetur alla til að fara á síðuna www.hlaupastyrkur.is og láta gott af sér leiða.

Makríll hefur á síðustu árum veiðst í miklu magni innan íslenskrar lögsögu.  Nýlega hófst verkefni þar sem aflað verður þekkingar um breytileika í efna-, eðlis- og vinnslueiginleikum makríls.

Mat á breytileika í eiginleikum makríls eftir árstíma og geymsluaðstæðum
Markmiðið er að byggja upp þekkingargrunn sem nýtist til að bæta nýtingu og verðmæti makríls sem veiðist á Íslandsmiðum.

Hlýnandi sjór við strendur Íslands er talin meginástæða þess að makríll gengur í auknum mæli inn í íslenska lögsögu.  Staða stofnsins er ágæt og verði hann nýttur til framtíðar með ábyrgum hætti mun hann skila af sér miklum verðmætum.  Meirihluti aflans er í dag nýttur í mjöl- og lýsisvinnslu, en aðeins lítill hluti aflans er í dag notaður til manneldis. 

Aukin þekking á ástandi og vinnslueiginleikum makríls eftir árstímum og veiðisvæðum mun nýtast til að koma á skilvirkari flokkunar á aflanum, til að bæta meðhöndlun aflans og til að auðvelda ákvarðanatöku um vinnsluleiðir.  Til þess að ná góðum árangri við nýtingu makríls til manneldis í landi þarf að beita réttu verklagi við veiðar, við kælingu aflans og að viðhalda geymsluhitastigi frá veiðum og þar til vinnsla hefst.  Aukning í vinnslu makríls til manneldis mun skila auknum verðmætum samanborið við mjöl- og lýsisafurðir. 

Þátttakendur í verkefninu eru Síldarvinnslan hf., Ísfélag Vestmannaeyja hf., HB Grandi hf., Vinnslustöðin hf., Eskja hf., Skinney – Þinganes hf., Samherji hf., Gjögur hf., Loðnuvinnslan h.f, Huginn ehf og Matís ohf.

Verkefnið er styrkt af AVS og er til 1 árs.  Nánari upplýsingar veita Sigurjón Arason, sigurjon.arason@matis.is, og Kristín Anna Þórarinsdóttir, kristin.a.thorarinsdottir@matis.is, Matís ohf.

Sigrún Mjöll Halldórsdóttir, starfsmaður Matís, var í viðtali á Rás 2 nú fyrir stuttu þar sem hún fjallaði um heilnæmi mysu og sóknarfæri fyrir fyrirtæki í mjólkuriðnaði að nota íslenska mysu til matvælaframleiðslu og þá sérstaklega til framleiðslu á fæðubótarefnum.

Viðtalið má nálgast hér (tæplega 3/4 inn í viðtalinu).

Grein Sigrúnar Mjallar um mysu má finna hér.

Nánari upplýsingar veitir Sigrún, sigrun.m.halldorsdottir@matis.is.

Nýlega hófst verkefni sem miðar að því að nýta rafmagn til að hita loft fyrir þurrkun á fiskmjöli á hagkvæman hátt.  Með því móti væri mögulegt að ná því markmiði sjávarútvegsins að nýta eingöngu innlenda orku við framleiðslu fiskmjöls og draga verulega úr innflutningi á olíu til landvinnslu.

Flestar íslensku fiskmjölsverksmiðjurnar voru byggðar á síldarárunum (1950-1965). Á þeim árum var orðið orkusparnaður nær óþekkt hugtak og olíuverð lágt, miðað við það sem það er nú til dags. Í fiskimjölsiðnaðinum hafa verið notaðir eldþurrkarar, loftþurrkarar og gufuþurrkarar. Notkun á eldþurrkurum fer þó minnkandi, þar sem bæði loft og gufuþurrkarar skila auknum gæðum í lokaafurð ásamt því að vera hagkvæmari í rekstri með tilliti til umhverfismengunar, orkunotkunar og vinnslustjórnunar.

Í verkefninu er ætlunin að skipta út búnaði sem hitar loft fyrir óbeina loftþurrkara. Eins og staðan er nú til dags er loft hitað með því að brenna olíu í umframmagni af lofti og hita upp hringrásað þurrkloft í varmaskipti. Þar sem olíuverð hefur hækkað undan farin ár vegna gengisbreytinga og hækkunar á heimsmarkaði hafa forsendur þess að nota olíu breyst. Einnig hefur aukin umhverfisvitund ýtt undir notkun endurnýtanlegra orkugjafa í stað jarðefnaeldsneytis. Mikill munur er á orkukostnaði á milli rafhitarans og eldsneytishitarans, því er talið að töluverður fjárhagslegur sparnaður sé fólginn í því að nota rafmagn til þurrkunar í stað svartolíu.

Rafvæðingu fiskmjölsverksmiðja felur einnig í sér  tækifæri fyrir íslenskan sjávarútveg að taka afgerandi forystu á heimsvísu í loftslagsmálum. Þannig reiknar aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar í loftslagsmálum með að með rafvæðingu fiskmjölsframleiðslunnar mætti spara losun gróðurhúsalofttegunda upp á 25-50 Gg, en samkvæmt henni þarf það markmið að nást fyrir árið 2020.

Þátttakendur í verkefninu eru Héðinn hf., HB-Grandi hf. og Matís ohf.

Verkefnið er styrkt af AVS og er til 1 árs. Verkefnistjóri er Gunnar Pálsson hjá Héðinn hf.   Nánari upplýsingar veitir Sigurjón Arason hjá Matís ohf., sigurjon.arason@matis.is.

Hugmyndin að þáttunum kviknaði hjá Gunnþórunni Einarsdóttur matvælafræðingi hjá Matís og Brynhildi Pálsdóttur vöruhönnuði. Þættirnir eru sýndir á RÚV á sunnudagskvöldum kl. 19:35, og hafa það að markmiði að kynna fyrir áhorfendum alla þá ótrúlegu möguleika í því frábæra hráefni sem finnst í hafinu í kringum landið.

Mastersverkefni Gunnþórunnar í matvælafræði við Háskóla Íslands fjallaði um stöðu fiskneyslu hjá ungu fólki á Íslandi. Niðurstöður verkefnisins sýndu að mikil þörf væri fyrir að efla bæði þekkingu fólks og neyslu þess á sjávarfangi.

Út frá þessu verkefni kviknaði sú hugmynd að gera sjónvarpsþætti þar sem sjávarfang landsins væri í aðalhlutverki. Þær Gunnþórunn og Brynhildur fengu Svein Kjartansson matreiðslumann, Áslaugu Snorradóttur ljósmyndara og Sagafilm í lið með sér til þess að láta hugmyndina verða að veruleika. Hugmyndin var þróuð áfram og útfærð af Áslaugu, Sveini og Hrafnhildi Gunnarsdóttur leikstjóra hjá Sagafilm.

Gerð þáttana var styrkt af AVS rannsóknarsjóði í sjávarútvegi.

Hægt er að nálgast uppskriftir, fróðleik og horfa á þættina á heimasíðunni www.fagurfiskur.is, einnig er hægt að kíkja á Facebook síðu þáttanna.

Samtök fiskvinnslustöðva og Matís ohf. boða  til vinnufundar 17. september nk., þar sem formlega verður stofnaður hagsmunahópur saltfiskframleiðanda.  Megintilgangur fundarins er ræða stöðu greinarinnar og framtíðaráherslur í þróun og samstarf saltfiskframleiðenda.

Íslenskar saltfiskafurðir hafa verið eftirsóttar og áberandi á erlendum mörkuðum.  Mikilvægt er að íslenskir framleiðendur styrki stöðu sínu með öflugu samstarfi um sameiginleg hagsmunamál.

Í ljósi þess boða Samtök fiskvinnslustöðva og Matís ohf.  til vinnufundar í september 2010, þar sem formlega verður stofnaður hagsmunahópur saltfiskframleiðanda.  Megintilgangur fundarins er ræða stöðu greinarinnar og framtíðaráherslur í þróun og samstarf saltfiskframleiðenda.

Mikil þróun hefur átt sér stað í saltfiskverkun undanfarin ár.  Saltfiskverkun hefur þróast frá því að vera stæðusöltun þar sem lakara hráefni var nýtt til framleiðslu afurða, í að vera margskiptur ferill þar sem mismunandi söltunartækni er beitt til að ná æskilegri nýtingu og sem mestum gæðum.  Kröfur til hráefnisgæða hafa einnig gjörbreyst.  Þessir þættir auk breytinga í geymsluaðstæðum og flutningsferlum hafa skilað íslenskum framleiðendum ráðandi stöðu á þeim mörkuðum sem gefa hæst verð.  Útlit, þar með talinn blær skiptir verulegu máli í verðlagningu afurða ásamt stærðarflokkun.   

Saltfiskverkun er langt framleiðsluferli þar sem afurðagallar koma oft á tíðum ekki fram fyrr en liðið er á verkunartímann.  Sem dæmi má nefna gulumyndun, sem hefur gjarnan verið tengd of háu kopar- eða járninnihaldi í salti eða notkun kopars í vinnslubúnað og aðra hluti sem komast í snertingu við fiskinn.  Mikilvægt er að bregðast skjótt við aukinni gallatíðni af völdum gulu sem getur valdið íslenskum framleiðendum miklu fjárhagslegu tjóni þar sem kaupendur krefjast hárra skaðabóta.  Þá er ekki metinn til verðmæta sá skaði sem tengist ímynd íslenskra afurða. 

Í dag er framleiðsla og sala saltfiskafurða að mestu í höndum hvers og eins framleiðanda og að sama skapi hefur upplýsingamiðlun og samræming við framleiðslu afurða minnkað samanborið við þann tíma þegar SÍF var og hét.  Formlegu samstarfi milli framleiðenda er ætlað að efla upplýsingaflæði sem snýr að sameiginlegum hagsmunamálum framleiðenda.  Það er allra hagur að íslenskar afurðir séu almennt þekktar fyrir gæði og traust milli framleiðenda og kaupenda sé styrkt enn frekar.  

Öllum framleiðendum sem hafa vinnsluleyfi til saltfiskverkunar hefur verið sent fundarboð og formleg skráning á vinnufundinn fór fram í júní, síðastliðnum.  Enn er hægt að skrá þátttakendur og fá nánari upplýsingar um fundinn sem haldinn verður hjá Matís ohf um miðjan september.  

Nánari upplýsingar veitir Kristín A. Þórarinsdóttir, s: 422-5081, tölvupóstfang: kristin.a.thorarinsdottir@matis.is.

AVS­-Verknr.:  R 09065-09
Matís-Verknr.:  200-1963

Matís, Nofima, Háskólinn í Tromsö og Havstovan í Færeyjum standa fyrir vinnufundi um línuveiðar 19. og 20. október næstkomandi hér á Íslandi.

Á vinnufundinum verður hugað að virðiskeðju línufisks með tilliti til veiða, vinnslu, markaðssetningar, gæða og umhverfisáhrifa.  Á fundinum munu sérfræðingar á þessum sviðum halda framsögu og á eftir fara fram umræður með þátttakendum.  Þess er vænst að fundurinn muni leiða saman þá er koma að virðiskeðju línufisks á Norðurlöndunum og muni greiða fyrir samstarfi þeirra á milli í komandi framtíð.

Vinnufundurinn verður haldinn að Gullhömrum, Þjóðhildarstíg 12, 113 Reykjavík

Þátttaka er öllum heimil og gjaldfrjáls.

Dagskrá vinnufundarins má sjá hér.

Allar nánari upplýsingar veitir Jónas Rúnar Viðarsson jonas.r.vidarsson@matis.is

Verkefnið eTrace (eRek) er nú á öðru ári og eru niðurstöður þess þegar farnar að vekja töluverða athygli. Tilgangur verkefnisins er að skilgreina, þróa og innleiða rekjanleikakerfi sem byggist á EPCIS staðlinum og kanna hvort hann sé hentugur við rekjanleika matvæla.

Með því að samþætta upplýsingar um öryggi matvæla við aðrar rekjanleikaupplýsingar í rauntíma opnast möguleikar á að auka um leið öryggi afurða. 

Nú í vor fór fram tilraunakeyrsla í Svíþjóð á þeim hugbúnaði sem þróaður hefur verið í verkefninu, þar sem fiskiker voru merkt með RFID merkjum um leið og þeim var landað. RFID merki senda frá sér útvarpsbylgjur, sem lesa má með auðveldum hætti og voru merkin límd utan á ker, kassa og umbúðir. Þannig var hægt að fylgjast með ferð þorsks frá veiðum, í gegnum vinnslu og alla leið til neytenda með sjálfvirkum hætti. Notast var við handskanna til að fá upplýsingar um stað- og tímasetningar RFID merkja, í gegnum löndun og vinnslu í Simrishavn og til neytenda í Gautaborg.

Upplýsingar gerðar sýnilegar fyrir neytendur.

Þær útfærslur sem þróaðar hafa verið í verkefninu lofa góðu og kunnu sænskir frændur vorir vel að meta frekari upplýsingar um fiskinn á myndrænu formi. Jókst salan umtalsvert á þeim afurðum þar sem upplýsingar um rekjanleika voru fyrir hendi og voru verslunareigendur afar ánægðir með að geta sýnt neytendum fram á leið vörunnar frá veiðum og inn í fiskborð. Þau RFID merki sem notuð voru í tilraunakeyrslunni sönnuðu gildi sitt, en hingað til hafa oft komið upp vandamál við notkun RFID merkja við þær blautu og köldu aðstæður sem eru í fiskvinnslum.

Fiskikassar sem merktir hafa verið með RFID merkjum skannaðir við löndun.

Eins og fyrr segir er markmið verkefnisins að þróa og innleiða rekjanleikakerfi sem byggist á EPCIS staðlinum. Kerfið kemur í staðinn fyrir að upplýsingum sé safnað handvirkt og eykur þannig sjálfvirkni og minnkar möguleika á mistökum. Sænska fiskveiðieftirlitið (Fiskeriverket) sem er þátttakandi í verkefninu, sér mikla möguleika fyrir EPCIS staðalinn og RFID merki til að mæta nýlegri reglugerð Evrópusambandsins nr. 1224/2009, en þar segir að aðildarríki verði að sýna fram á fullkominn rekjanleika fiskafurða. Áhugi þeirra er einnig tilkominn vegna þess að þeir álíta að kerfið gæti nýst við fiskveiðistjórnun.

Skjámynd af hugbúnaðinum sem sýnir vinnsluferil fisks, þar sem fiskur kemur bæði frá skipi og af markaði. Eftir vinnslu á þessum 6 kössum af fiski verða til 6 pakkningar af fiski sem staflað er á eitt vörubretti. Bakvið þessa mynd liggja svo frekari upplýsingar sem nýtast við rekjanleika afurða.

Til stendur að gera svipaða tilraunakeyrslu á Íslandi núna í haust þar sem þessi tækni verður notuð til að fylgja fiski allt frá veiðum, í gegnum vinnslu og alla leið til neytenda í Evrópu.

Fjölmörg fyrirtæki og stofnanir standa að verkefninu og hefur Matís umsjón með ákveðnum verkþáttum þess en Valur Gunnlaugsson og Sveinn Margeirsson hafa átt veg og vanda að vinnu Matís í verkefninu. Auk Matís eru meðal annars norsku fyrirtækin SINTEF og TraceTracker, Háskólinn í Lundi, tæknifyrirtækið Roi4u og sænska fiskveiðieftirlitið þáttakendur í verkefninu, sem styrkt er af SafeFoodEra áætluninni.

Bæklingur sem lýsir á einfaldan hátt í máli og myndum meðhöndlun á fiski nýdregnum úr sjó

Sé þessum leiðbeiningum fylgt er hægt að tryggja hámarksverðmæti þeirra afurða sem unnar eru úr ferskum fiski.

Bæklingnum verður dreift víða um land í samvinnu við m.a. Landsamband smábátaeigenda,einnig er hægt að óska eftir eintaki með að senda tölvupóst til matis@matis.is eða hringja í 422 5000.

Bæklinginn er hægt að sækja hér.

Matís gegnir forystuhlutverki  í tveimur nýjum og umfangsmiklum fjölþjóðaverkefnum sem Evrópusambandið hefur ákveðið að styrkja til þriggja ára, EcoFishMan og AMYLOMICS.

Styrkir ESB hljóða upp á alls 5,5 milljónir evra, jafnvirði um 860 milljóna króna. Þar af er hlutur Matís alls 950.000 evrur til beggja verkefna, jafnvirði um 150 milljóna króna. Matís stjórnar báðum verkefnum

Í því felst að ESB lætur allt styrktarféð renna til Matís sem síðan greiðir innlendum og erlendum samstarfsaðilum sínum. Talsverður hluti verkefnanna verður unninn á starfsstöðvum Matís á landsbyggðinni, enda byggjast þau meðal annars á góðu  samstarfi Matís við fyrirtæki um allt land. Meistara- og doktorsnemendur munu starfa að verkefnunum.  

Evrópusambandið væntir þess að í EcoFishMan verkefninu verði þróuð ný aðferðafræði sem nýtist við breytingar og umbætur á fiskveiðistjórnunarkerfi sambandsins. Lögð er áhersla á samstarf við sjómenn, útgerð og vinnslu og að hagnýta upplýsingar úr rafrænum afladagbókum. Markmið verkefnisins er að stuðla að vistvænni, sjálfbærri og hagrænni stjórnun með sérstakri áherslu á rekjanleika og að lágmarka brottkast afla.

Að EcoFishMan verkefninu koma alls 13 stofnanir, fyrirtæki og háskólar í átta Evrópulöndum, þar á meðal Háskóli Íslands og háskólinn í Tromsö í Noregi. Gert er ráð fyrir að verkefnið kosti 3,7 milljónir evra á þremur árum og nemur styrkur ESB 3,0 milljónum evra.

• Dr. Anna Kristín Daníelsdóttir, sviðsstjóri hjá Matís, verður verkefnisstjóri og dr. Sveinn Margeirsson, sviðsstjóri hjá Matís, verður með henni í vísindanefnd verkefnisins.

AMYLOMICS verkefnið mun hagnýta fjölbreytt lífríki jarðhitasvæða á Íslandi við að þróa hitaþolin ensím til notkunar í sterkju- og sykruiðnaði. Hita- og sýruþol eru nauðsynlegir eiginleikar í slíkum iðnaðarferlum en þá má finna í ensímum lífvera á hverasvæðum.

Meðal þátttakenda í AMYLOMICS er franska fyrirtækið Roquette Frères, sem er eitt hið stærsta í Evrópu í framleiðslu sterkju og afleiddra afurða, með ársveltu upp á um 7 milljarða evra. Roquette Frères fær ensím, sem þróuð verða í verkefninu, til prófunar og nýsköpunar í framleiðslu sinni.

• Dr. Guðmundur Óli Hreggviðsson, fagstjóri hjá Matís, verður  verkefnisstjóri. Tvö önnur íslensk fyrirtæki, taka beinan þátt í verkefninu, Roche Nimblegen og Prokazyme.

14 stig af 15 mögulegum í faglegu mati!

Sjöfn Sigurgísladóttir, forstjóri Matís, segir að verkefnin tvö og stuðningur ESB við þau séu góð tíðindi fyrir íslenskt vísindasamfélag og viðurkenning fyrir Matís:

„Rannsóknarstyrkir ESB eru afar eftirsóttir og mikil samkeppni er um þá. EcoFishMan hlaut 14 stig af 15 mögulegum í mati fagnefndar ESB, sem er frábær árangur og skilaði verkefninu í hús hjá Matís og samstarfsaðilum. Með þessu festum við okkur enn frekar í sessi í alþjóðlegu vísindasamstarfi og svo er auðvitað sérstakur fengur að því fyrir Íslendinga að fá nú verulega fjármuni inn í samfélagið erlendis frá á þessum samdráttar- og niðurskurðartímum.“

Nánar um EcoFishMan
Sameiginleg fiskveiðistefna Evrópusambandsins skilar ekki þeim árangri sem til er ætlast af henni. Nægir að nefna að hátt í 90% fiskistofna í lögsögu ESB-ríkja eru ofveiddir og þriðjungur stofnanna er í útrýmingarhættu vegna þess að þeir ná ekki að endurnýjast. Brottkast er stórfellt vandamál, til dæmis er áætlað að 30-55% þorskafla úr Norðursjó sé fleygt fyrir borð.

Eitt af markmiðum EcoFishMan verkefnisins er að greina það sem vel hefur tekist í íslenskri fiskveiðistjórnun og „flytja úr landi“. Jafnframt því er horft til meira samstarfs við þá sem starfa að veiðum og vinnslu í sjávarútveginum.

Meðal íslenskra aðila, sem leitað verður til vegna faglegrar þekkingar eru  Fiskistofa, Samtök fiskvinnslustöðva, Landssamband íslenskra útvegsmanna, Hafrannsóknastofnunin, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneyti, Landssamband smábátaeigenda og nokkur íslensk fyrirtæki sem framleiða tæknibúnað fyrir sjávarútveginn, svo sem Trackwell, Vaki og Marel.

Nánar um AMYLOMICS
Líftækniverkefnið AMYLOMICS er hugmynd sérfræðinga Matís og Ísland verður að miklu leyti vettvangur þess. Fjölbreytileiki jarðhitasvæða á Íslandi er einstakur og mikil sérfræðiþekking á lífríki þeirra er til staðar hjá Matís. Verkefnið byggist á því að þróa tækni til að nýta þessa sérstöku  íslensku erfðauppsprettu, framleiða ensím með ákveðna, mikilvæga eiginleika og kanna möguleika til að nýta þau á ýmsum sviðum efna- og matvælaiðnaðar.

Meðal þátttakenda í AMYLOMICS er franska fyrirtækið Roquette Frères, sem er eitt hið stærsta í Evrópu í framleiðslu sterkju og afleiddra afurða, með ársveltu upp á um 7 milljarða evra. Roquette Frères fær ensím, sem þróuð verða í verkefninu, til prófunar og nýsköpunar í framleiðslu sinni.

Fyrirtækið Roche Nimblegen tekur einnig þátt í verkefninu og mun í samvinnu við Matís þróa og endurbæta aðferðir til að ná erfðavísum úr lífríki hvera.      

Nánari upplýsingar: Sjöfn Sigurgísladóttir forstjóri, sími 858 5119.