Höfundur: admin

Sveitarfélagið Skagafjörður hefur verið útnefnt gæðaáfangastaður Íslands fyrir verkefni sem ber heitið Matarkistan Skagafjörður. Ferðamálastofa útnefndi Skagafjörð, en gæðaáfangastaðir eru valdir um alla Evrópu í samevrópsku verkefni en frétt þess efnis birtist í Kjarnanum fyrir stuttu.

Ein öflugasta starfsstöð Matís er einmitt í Skagafirði en Líftæknismiðja Matís er staðsett á Sauðárkróki. Starfsemi Matís í Líftæknismiðjunni er margþætt. Í fyrsta lagi hefur Matís komið upp sérhæfðri rannsóknastofu á sviði líftækni og lífefna.  Í öðru lagi starfrækir Matís tilraunaverksmiðju í vinnslusal Líftæknismiðjunnar, þar sem fyrirtækið Iceprotein ehf. hefur byggt upp starfsemi sína. Að lokum vinnur starfsfólk Matís í Líftæknismiðjunni með fyrirtækjum í Skagafirði og NV-landi að ýmsum umbóta-og hagræðingarverkefnum.

Með Líftæknismiðjunni hefur skapast rannsóknaaðstaða með tilheyrandi vinnsluaðstöðu þar sem vísindamenn og frumkvöðlar í líftækni geta þróað vörur sínar og vinnsluferla í samvinnu við Matís. Á rannsóknastofu Líftæknismiðjunnar er unnið að mælingu á lífvirkum eiginleikum lífefna úr íslenskri náttúru. Líftæknismiðjan er opin öllum landsmönnum og þar geta einstaklingar og fyrirtæki fengið aðstöðu til skemmri tíma til framleiðslu afurða. Smiðjan verður nokkurs konar klakstöð nýrra sprotafyrirtækja í líftækni og mikilvæg í styttingu ferlis frá hugmynd til markaðar. Með vali á staðsetningu Líftæknismiðjunnar er litið til nærumhverfisins sem matarkistan Skagafjörður er.

Frétt Kjarnans um Matarkistuna Skagafjörð má finna hér: http://kjarninn.is/2015/07/skagafjordur-er-gaedaafangastadur-islands-samkvaemt-ferdamalastofu/

Hugtakasafn Fiskiðnaðarins sem nú birtist á vefnum tekur saman ýmis hugtök úr fiskiðnaðinum og gefur þeim skýrari merkingu. Þetta hefur verið reynt að gera bæði með orðum og myndum. Safnið var upphaflega unnið í tengslum við verkefnið „Aukin verðmæti gagna.“

Við upplýsingasöfnun í verkefninu „Aukin verðmæti gagna“ kom í ljós að skilningur á einstaka orðum og hugtökum er torskilinn og að sama orð getur haft mismunandi merkingu milli aðila. Eins og gefur að skilja er fátt jafn mikilvægt í samskiptum um mikil verðmæti en að samræmd merking sé á orðum og hugtökum.

Tollskráin inniheldur yfir 100 hugtök, sum torskilin og önnur ekki notuð í réttu samhengi. Ítrekað kemur fram misskilningur í flokkun og vörulýsingum vegna þessa. Hugtakasafnið getur því tvímælalaust gagnast við gerð vörulýsinga í tollskrá og  í reglugerðar- og lagasmíðum hins opinbera, einnig getur það gert samskipti milli viðskiptaaðila markvissari. Hugtakasafn þetta nýtist einnig starfsfólki í sjávarútvegi, við gerð vörulýsinga og annarra samskipta þar sem hægt verður að vísa í hugtakasafnið sem heimild.

Hugtakasafnið má nálgast hér (best að skoða í Acrobat Reader).

Þar sem um er að ræða fyrstu útgáfu safnsins eru allar athugunarsemdir vel þegnar og mun Páll Gunnar Pálsson hjá Matís taka á móti þeim ásamt því að veita nánari upplýsingar ef þess er óskað.

Matís er í forystuhlutverki sem eitt öflugasta rannsóknafyrirtæki landsins, það leiðir rannsókna- og samstarfsverkefni fyrirtækja og styrkir þannig innlenda þekkingu, treystir verðmætasköpun og stuðlar að bættum lífsskilyrðum. Heilindi skipta stjórnendur og starfsmenn miklu máli, hvort sem um er að ræða heilindi í vísindastarfi og rannsóknum eða heilindi þegar kemur að rekstri og fjárhagslegri stjórnun Matís.

Vöxtur hefur einkennt Matís frá upphafi. Þeirri stefnu hefur verið markvisst fylgt eftir að fyrirtækið sæki fram í alþjóðlegu samstarfi matvæla- og rannsóknarfyrirtækja, samhliða þeirri víðtæku þjónustu sem það veitir hér á landi. Hlutur erlendra tekna Matís er ríflega þriðjungur og hefur aldrei verið hærri. Auknar erlendar tekjur stuðla ekki aðeins að auknum vexti heldur verður rekstargrundvöllur Matís til framtíðar traustari með fleiri tekjuöflunarleiðum. Hingað til hefur Matís að stærstum hluta starfað í Evrópulöndum en á árinu 2014 voru stigin árangursrík skref inn á markað í Norður-Ameríku sem lofa góðu um það sem koma skal í náinni framtíð.

Ávinningur af starfsemi Matís fyrir íslenskt samfélag er ótvíræður. Fyrirtækið er í forystuhlutverki sem eitt öflugasta rannsóknafyrirtæki landsins, það leiðir rannsókna- og samstarfsverkefni fyrirtækja og styrkir þannig innlenda þekkingu, treystir verðmætasköpun og stuðlar að bættum lífsskilyrðum. Þrátt fyrir ungan aldur hefur fyrirtækið nú þegar sýnt fram á hversu miklum árangri rannsóknir skila samfélaginu í nýsköpun, vöruþróun, verðmætasköpun og betri nýtingu auðlinda, svo fátt eitt sé nefnt. Góðar rannsóknir hafa skilað sér beint í meiri verðmæti fyrir fyrirtæki og þjóðarbúið.

Matís rís ekki aðeins undir ábyrgðarmiklu hlutverki í rannsóknum og nýsköpun í matvælaframleiðslu hér á landi heldur hefur aukin áhersla verið lögð á þann þátt þjónustu fyrirtækisins sem snýr að matvælaöryggi; vöktun og mælingum á matvælum. Sú þjónusta er dýrmæt íslenskum neytendum og verður æ mikilvægari fyrir útflutning íslenskra matvælafyrirtækja eftir því sem kröfur erlendra kaupenda og neytenda aukast.

Matís nýtur faglegs sem rekstrarlegs trausts, sem best sést af fjölda erlendra þátttökuverkefna sem fyrirtækið á aðild að og það forystuhlutverk sem Matís hefur í mörgum þeirra. Fjöldi erlendra fyrirtækja nýtir sér einnig rannsóknaþjónustu Matís, sem einnig ber vitni því trausti sem það hefur skapað sér á undanförnum árum. Þessa trausts njóta einnig fyrirtæki og stofnanir hér á landi sem í mörgum tilfellum eru samstarfsaðilar Matís í erlendum verkefnum. Þannig má segja að ekki aðeins njóti Matís sjálft ávinnings af verkefnaþátttöku erlendis heldur opni einnig dyr erlendis fyrir aðra innlenda aðila.

Í eðli sínu er rekstur Matís ohf. á margan hátt ólíkur hefðbundnum hlutafélögum, en hjá Matís er  markmiðið að nýta þá fjármuni sem skapast í að byggja enn frekar upp starfsemina og auka verkefnaþátttöku. Hvað bestur mælikvarði á árangur fyrirtækisins er því ekki síst sú reynsla sem byggist upp innan fyrirtækisins, fagþekking, menntunarstig starfsmanna, fjöldi rannsóknaverkefna og árangur í þeim og aðrir mælanlegir þættir. Þeir mynda svokallaða þekkingarvísitölu sem aldrei hefur mælst hærri innan Matís en nú. Sú staðreynd er enn ein sönnun þess að stjórnendur og starfsmenn eru að skila vönduðu verki.

Allt skilar áðurnefnt starf á erlendum vettvangi öflugra rannsóknarfyrirtæki í íslensku samfélagi. Fagþekking og reynsla sem skapast í erlendum verkefnum nýtist í öðrum verkefnum sem Matís vinnur að hér á landi. Á þann hátt má segja að sannist hið gamla máltæki að hver vegur að heiman er vegurinn heim.

Opni háskólinn í HR í samvinnu við Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS), Matís, aðrar háskólastofnanir og helstu rannsóknarstofnanir á Íslandi hafa sett á fót yfirgripsmikið nám fyrir erlenda stjórnendur og sérfræðinga í sjávarútvegi með það að markmiði að þróa og dýpka skilning þeirra á atvinnugreininni. 

Í náminu verður m.a. fjallað um  stjórnun í sjávarútvegi, vinnslu sjávarafurða, markaðssetningu og nýjustu þróun í tækni og nýsköpun í fiskiðnaði. 

Ennfremur verður fjallað um fiskveiðistjórnun, regluverk, rannsóknir og eftirlit í sjávarútvegi.

Hægt er að nálgast frekari upplýsingar um námskeiðið hér: Iceland School of Fisheries. 

Nánari upplýsingar veitir Sandra Kr. Ólafsdóttir, verkefnastjóri í Opna háskólanum hjá HR, sandrak@ru.is, 599-6342.

Mikilvægt er að velja áhugaverða námsbraut þegar ákvörðun um framhaldsmenntun er tekin. Mikil samkeppni er oft um störf eftir framhaldsmenntun og ekki allir sem fá starf strax eftir skóla.

Nemendum sem útskrifast úr meistaranámi í matvælafræði virðist ganga mjög vel að fá starf strax eftir nám.

Fyrsti útskriftarhópurinn í meistaranáminu samanstóð af 11 nemendum. Fljótlega eftir að námi lauk voru níu þeirra búnir að fá framtíðarstörf, eða rúm 80%. Störf matvælafræðinganna voru t.a.m. hjá Icelandic Group, Lýsi, Ferskum kjötvörum, Matvælastofnun, Ísteka ofl. fyrirtækjum eða stofnunum.

Auðvitað er ekki hægt að fá tryggingu fyrir því að fá starf við hæfi að námi loknu en það lítur vel út þegar kemur að meistaranámi í matvælafræði.

Nánari upplýsingar veitir Guðjón Þorkelsson hjá Matís.

Áhugasamir einstaklingar hafa e.t.v. rekið augun í auglýsingar frá Matís um nýliðnar helgar.

Nýverið auglýsti Matís eftir annarsvegar metnaðarfullum og kraftmiklum sérfræðingi í mannauðsmálum og hinsvegar eftir öflugum markaðsdrifnum sérfræðingi. Umsóknarfrestur er til og með 5. ágúst 2015. Sérfræðingur í mannauðsmálum mun starfa í höfuðstöðvum Matís, Vínlandsleið 12, Reykjavík. Stefnt er að því að starf hins markaðsmiðaða sérfræðings vinnist á starfsstöðvum Matís t.d. á Akureyri Höfn í Hornafirði eða Sauðárkróki.

Hægt er að nálgast frekari upplýsingar um störfin tvö á vefsíðu Matís www.matis.is/atvinna og í framhaldinu geta hæfir áhugasamir aðilar sótt um sitthvort starfið á sama stað.

Rektor Háskóla Sameinuðu þjóðanna (UNU) dr. David M. Malone heimsækir Ísland og þá skóla UNU sem starfræktir eru hér á landi í þessari viku. Mánudaginn 6. júlí s.l. leit Rektor David ásamt fylgdarliði við hjá Matís.

Rektor Háskóla Sameinuðu þjóðanna ( e. United Nations University – UNU) dr. David M. Malone er á Íslandi í þessari viku ásamt Max Bond aðstoðarrektor Háskóla Sameinuðu þjóðanna í heimsókn til þeirra skóla háskóla sameinuðu þjóðanna sem hýstir eru hér á landi. Á Íslandi eru starfræktir: frá 1980 Jarðhitaskóli ( e. Geothermal Training Programme – UNU-GTP), frá 1998 Sjávarútvegsskóli ( e. Fisheries Training Programme – UNU-FTP), frá 2007 Landgræðsluskóli ( e. Land Restoration Training Programme – UNU-LRT) og frá 2009 Jafnréttisskóli ( e. Gender Equality Studies and Training Programme – UNU-GEST) Háskóla Sameinuðu þjóðanna. Rekstur skólanna er liður í þróunarsamvinnu Íslands sem er á forræði utanríkisráðuneytisins.

Dagskrá hinna góðu gesta er þéttskipuð. Matís hlotnaðist sá heiður mánudaginn 6. júlí að vera meðal viðkomustaða gestanna á fyrsta degi heimsóknar þeirra til Íslands ásamt fylgdarliði. Dr. Tumi Tómasson forstöðumaður UNU-FTP hóf heimsókn gestanna til Matís á örstuttri kynningu. Dr. Tumi rakti helstu ástæður þess að Háskóli Sameinuðu þjóðanna ákvað að leggja þá áherslu á sjávarútveg með þeim hætti að hér yrði starfræktur sérstakur skóli er fjallar um málaflokkinn. Í stóru myndinni þá eru mikil tækifæri fólgin í því að fara betur með það sem er framleitt, gera sem mest úr því, og þá ber jafnframt að líta á mikilvægi sjávarafurða í daglegri neyslu almennings í þróunarlöndunum.
Arnljótur B. Bergsson sviðsstjóri Auðlinda og Afurða kynnti Matís og hvernig Matís hefur komið að verðmætasköpun í íslenskum sjávarútvegi með bættri nýtingu, betri meðhöndlun og þróun vinnsluferla m.a. í samstarfi við UNU-FTP.

Prófessor Sigurjón Arason yfirverkfræðingur Matís sagði frá samþættingu hagnýtra rannsókna og þróunarverkefna Matís við nám þ.m.t. nemenda UNU-FTP. Eins greindi Sigurjón frá aðkomu Matís að þurrkun sjávarafurða hér á landi og reykingu og þurrkun fiska í Afríku, vinnu sem unnin er í samstarfi við títtnefndan sjávarútvegsskóla. Þá sagði Sigurjón frá fjórum doktorum sem útskrifast hafa frá Háskóla Íslands með stuðningi UNU-FTP í samstarfi við Matís og tveggja doktorsnemenda sem nú eru í námi. Eins benti Sigurjón á skýrslu sem rituð var af fyrrum nemanda UNU-FTP og helstu sérfræðinga Matís á sviði þukkrunar matvæla um notkun jarðhita við matvælaframleiðslu og gefin var út af Matvælastofnun Sameinuðu þjóðanna nýlega. Umræður spunnust um sjálfbærni veiða, hreinleika umhverfisins og framtíðar fyrirætlanir doktorsnemendanna.

Að loknum hinum stutta fundi var gestunum sýnd aðstaða Matís á Vínlandsleið. Þótti gestunum aðstaðan til fyrirmyndar. Á leið sinni um húsið voru gestirnir kynntir fyrir doktorsnemendunum Cyprian Ogombe Odoli frá Kenía og Dang Thi Thu Huong frá Víetnam. Gestirnir hvöttu þau til dáða í ljósi mikilvægis viðfangsefnis rannsókna hvors þeirra.

Matís vonast eftir áframhaldandi góðu samstarfi við þá skóla Haskóla Sameinuðu þjóðanna sem starfræktir eru hér á landi og vonast til að dr. David M. Malone rektor og Max Bond aðstoðarrektor Háskóla Sameinuðu þjóðanna njóti dvalarinnar og hafi gagn og gaman af heimsóknunum.

Kæling er mikilvæg allt árið um kring, en sérstaklega mikilvæg yfir sumarmánuðina.

Kaldur júní mánuður er að baki hér á landi, almenningur vonast eftir góðu sumri á Íslandi. Í Evrópu er nú nokkru hlýrra en almennt gerist og gengur, jafnvel á þessum árstíma. Á meginlandi Evrópu var t.a.m. nýlega búist við að hiti gæti farið yfir 40°C þ.m.t. á nokkrum af helstu markaðssvæðum íslensks sjávarfangs, eins og raunin varð. Þó ekki sé beinlínis búist við jafn skelfilegum afleiðingum, í Frakkland í sumar, og af hitabylgjunni 2003 þá er samt réttara að hafa vaðið fyrir neðan sig.

Sem fyrr er vönduð aflameðferð einkar mikilvæg, þar skiptir kæling hráefnis máli. Mikilvægi kælingar lýkur ekki þó í land sé komið. Mikilvægt er að forða fiski frá rýrnun gæða, einkum þeim sem selja á ferskan eða frystan frá mögulegu hitaálagi, í meðferð sjómanna, fiskverkenda, flutningsaðila og seljenda. Enn sem fyrr er meðhöndlun, kæling þ.m.t., um borð er mikilvæg þau gæði sem glatast kunna um borð endurheimtast ekki í landi.

Einangrandi umbúðir eru til þess fallnar að verja matvæli fyrir hitaálagi. Umbúðir kæla ekki vöru. Kælimiðlar sem fylgja t.a.m. ferskum/kældum matvælum inn í umbúðir er komið fyrir inn í umbúðum til að viðhalda köldu hitastigi vörunnar. Brýnt er að matvælin séu í því ástandi sem þau eiga að vera þegar þeim er pakkað. Að frosin vara sé fryst við þar tilgreint hitastig og kjarnhiti sé skv. skilgreiningu og að kæld fersk matvæli séu köld. Umbúnaður vöru þarf að taka mið af þeim aðstæðum sem eru í umhverfi vörunnar hverju sinni. Ef flytja á fersk flök eða flaka bita til meginlands Evrópu í sumar er mikilvægara en verið hefur í vetur að gæta að kælingu vörunnar og því að nægjanleg vörn fyrir hitaálagi sé tryggð. Gæði fisks sem dreginn er úr sjó eru hvorki eilíf né endanleg, það er verkefni allra sem að koma að varðveita þau gæði sem best m.a. með vandaðri og markvissri kælingu, koma í veg fyrir að þau glatist að óþörfu og stuðla að því að þau berist endanlegum neytendum.

Kæling er mikilvæg allt árið um kring, en sérstaklega mikilvæg yfir sumarmánuðina. Nafnið Ísland veitir aðilum í íslenskum sjávarútvegi ekki tryggingu gegn hitaálagi. Vönduð vinnubrögð hvers og eins og markviss kæling auðveldar allt markaðsstarf til frambúðar.

Föstudaginn 3. júlí s.l. sömdu Atvinnuvega og nýsköpunarráðuneytið og Matís um rekstur Matís á tilvísunarrannsóknastofum á sjö sviðum.

Föstudaginn 3. júlí s.l. sömdu Atvinnuvega og nýsköpunarráðuneytið og Matís um rekstur Matís á tilvísunarrannsóknastofum (TVR; e. National Reference Laboratory (NRL)) í samræmi við reglugerð nr. 106/2010 og lög nr. 93/1995. Samkvæmt samningnum sér Matís um rekstur TVR á sjö sviðum: greiningu og prófun vegna sjúkdóma sem berast milli manna og dýra, vöktun á veiru og bakteríumengun í skelfiski, rannsókna á Listeria monocytogenes, rannsókna á kóagúlasa jákvæðum klasakokkum, rannsókna á Escherichia coli, rannsókna á varnarefnaleifum og rannsókna á þungmálmum. 

Tilvísunarrannsóknastofur hér á landi starfa í samstarfi við aðrar tilvísunarrannsóknastofur á Evrópska efnahagssvæðinu. Lögbundið hlutverk og helstu skyldur tilvísunarrannsóknastofa eru margvísleg og felast m.a. í samræmingu á starfsemi tilnefndra opinberra rannsókna í hverju landi. Þetta felur í sér m.a. ráðgjöf og leiðbeiningar um mæliaðferðir, þátttöku í þróun og sannprófun mæliaðferða og skipulagningu samanburðarprófana, upplýsa tilnefndar rannsóknastofur á mælisviðinu um samanburðarprófanir, fylgjast með árangri rannsóknastofa og bjóða aðstoð eða fara í aðgerðir skv. ákveðnum ferli ef tilefni er til, miðla þekkingu og upplýsingum frá erlendum tilvísunarrannsóknastofum til rannsóknastofa hér á landi, veita lögbærum yfirvöldum vísindalega og tæknilega aðstoð og viðhalda faggildingu.

Rétt er að minna á að Matís er ekki eftirlitsaðili, eftirlit er í höndum Matvælastofnunar (MAST), eða þeirra aðila sem MAST felur framkvæmd eftirlitsins. Tilvísunarrannsóknarstofur Matís eru einar þær fullkomnastu á landinu og geta mætt margvíslegum þörfum viðskiptamanna með breiðu umfangi faggildra mæliaðferða á mörgum mismunandi sviðum. Rannsóknastofurnar eru einnig vel tengdar við erlendar rannsóknastofur og hafa milligöngu um mælingar sem ekki er hægt að framkvæma á Íslandi.Nánari upplýsingar veitir Hrönn Ólína Jörundsdóttir

Að undanförnu hefur í vaxandi mæli orðið vart við hugtakið lífhagkerfi (e. bioeconomy). Sem dæmi má nefna að formennska Íslands í Norræna ráðherraráðinu snérist um lífhagkerfi Norðurlanda (e. Nordic bioeconomy) og jafnframt tekur núverandi formennska Dana í Norræna ráðherraráðinu mið af lífhagkerfinu og þá sérstaklega því sem tengist hafinu, eða hinu bláa lífhagkerfi (e. blue bioeconomy).

Í samhengi við þá áherslu má nefna velheppnaða ráðstefnu sem haldin var í Færeyjum í nýliðnum júní mánuði en hún fjallaði um lífhagkerfi í kjölfar áherslu á þekkingar samfélög. Evrópskt samstarf um rannsóknir og þróun tiltók „þekkingarmiðað lífhagkerfi“ sem eina af áherslum samstarfsins á árunum 2007-2013.

Matvælaframleiðendur hafa sameiginlega hagsmuni og samstarf milli ólíkra greina matvælaframleiðslu getur nýst hverjum og einum sem og stærri hópi matvælaframleiðenda. Til að mynda hefur Matvælalandið Ísland hefur dregið fram í dagsljósið ótvíræða kosti fjölþætts samstarfs innan lífhagkerfisins.

Til eru margar mismunandi skilgreiningar á lífhagkerfinu. Skilgreiningin tekur oft mið af umhverfi þess sem skilgreinir og hagsmunum minni eða stærri heildar á ákveðnu svæði. Mikilvægt er að skilgreiningin um lífhagkerfi nái yfir atriði sem skipta alla máli, enda lífhagkerfi á einum stað líklegt til að hafa áhrif á lífhagkerfi annarra staða. 

Hugtakið lífhagkerfi hefur verið notað til að ná yfir allar lífauðlindir, samspil þeirra og samhengi og áhrif þeirra á efnahagslega, umhverfislega og félagslega þætti. Rannsóknir á sviði lífhagkerfis ganga þannig þvert á atvinnugreinar og leitast við að hámarka ávinning auðlinda án þess að ganga á þær.

Sigrún Elsa Smáradóttir, ársskýrsla Matís 2013