Ritrýndar greinar

Population Structure of Deep-Sea and Oceanic Phenotypes of Deepwater Redfish in the Irminger Sea and Icelandic Continental Slope: Are They Cryptic Species?

The deepwater redfish Sebastes mentella has a wide distribution in the North Atlantic Ocean. In the Irminger Sea, there is evidence for two phenotypes (deep-sea and oceanic) of deepwater redfish. The two phenotypes have overlapping geographic distributions but differ in depth preferences. There are two hypotheses on deepwater redfish stock structure in the Irminger Sea. One suggests that mature individuals of a single stock segregate according to size and age and therefore that the phenotypes represent different life stages of the same stock. The other hypothesis suggests that there are two different stocks and that these stocks segregate mainly according to depth. Additionally, it is not clear whether the fish of the deep-sea phenotype in the Irminger Sea and those on the Icelandic continental shelf represent one stock. Analysis of genetic variability at eight allozyme markers in 1,763 deepwater redfish from 26 samples collected at different depths in the Irminger Sea and the Icelandic continental slope showed a significant difference between deep-sea and oceanic samples, suggesting the presence of two distinguishable stocks. This is supported by (1) significant heterozygote deficiency at most loci in pooled samples, (2) extensive allele frequency differences between samples classified as belonging to deep-sea and oceanic phenotypes, and (3) clustering of deepwater redfish samples of the same phenotype in a neighbor-joining dendrogram and in Bayesian analyses (STRUCTURE and the ΔK procedure for determining the number of clusters). The results indicate that deepwater redfish stock structure should be taken into account for sustainable fisheries management in the Irminger Sea and adjacent waters.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

DNA Microarrays for Identifying Fishes

In many cases marine organisms and especially their diverse developmental stages are difficult to identify by morphological characters. DNA-based identification methods offer an analytically powerful addition or even
an alternative. In this study, a DNA microarray has been developed to be able to investigate its potential as a tool for the identification of fish species from European seas based on mitochondrial 16S rDNA sequences. Eleven commercially important fish species were selected for a first prototype. Oligonucleotide probes were designed based on the 16S rDNA sequences obtained from 230 individuals of 27 fish species. In addition, more than 1200 sequences of 380 species served as sequence background against which the specificity of the probes was tested in silico. Single target
hybridisations with Cy5-labelled, PCR-amplified 16S rDNA fragments from each of the 11 species on microarrays containing the complete set of probes confirmed their suitability. True-positive, fluorescence signals obtained were at least one order of magnitude stronger than false-positive
cross-hybridisations. Single nontarget hybridisations resulted in cross-hybridisation signals at approximately 27% of the cases tested, but all of them were at least one order of magnitude lower than true-positive signals. This study demonstrates that the 16S rDNA gene is suitable for designing oligonucleotide probes, which can be used to differentiate 11 fish species. These data are a solid basis for the second step to create a “Fish Chip” for approximately 50 fish species relevant in marine environmental and fisheries research, as well as control of fisheries products.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

Application of Quality Index Method (QIM) Scheme and Effects of Short-Time Temperature Abuse in Shelf Life Study of Fresh Water Arctic Char (Salvelinus alpinus)

Farmed arctic char were divided into two groups after slaughtering. One group (T1) was stored in ice up to 18 d and the other (T2) was stored at 18°C for 24 h (temperature increased from 3°C up to 12°C), then iced and stored up to 18 d. Changes during storage were observed with sensory evaluation using the Quality Index Method (QIM) and Quantitative Descriptive Analysis (QDA), total viable counts (TVC), and hydrogen sulphide (H2S)-producing bacteria. A high correlation between Quality Index (QI) and storage time in ice was found. Storage time could be predicted within ± 1.3 d. The maximum shelf life, determined with QDA and microbial counts, was 17 and 15 d, respectively, for iced (T1) and temperature-abused (T2) arctic char. At the end of shelf life, TVC was 105–106 CFU/g in the flesh of both groups, with H2S producing bacteria constituting a higher proportion of TVC in T2.

Hlekkur að grein

Fréttir

Breytingar á stjórn Matís

Á stjórnarfundi Matís ohf. þann 22.maí sl. urðu mannabreytingar í stjórninni. Úr stjórn fyrirtækisins gekk Sigríður Sía Jónsdóttir og í stað hennar tók sæti í stjórn Ýr Gunnlaugsdóttir.

Stjórnina skipa þá ásamt Ýr þeir Friðrik Friðriksson Formaður, Einar Matthíasson varaformaður, Arnar Sigurmundsson, Ágústa Guðmundsdóttur, Guðrún Elsa Gunnarsdóttur og Jón Eðvald Friðriksson.

Matís ohf þakkar Sigríði Síu störf í þágu fyrirtækisins um leið og Ýr er boðin velkominn til stjórnarsetu.

Fréttir

Matís auglýsir styrk til mastersnáms (MSc) á sviði snefilefnagreininga!

Efnarannsóknardeild Matís ohf býður áhugasömum nemenda í efnafræði eða lífefnfræði styrk til mastersnáms (MSc) á sviði snefilefnagreininga.

Titill verkefnis:
Greining eitraðra og hættulausra efnaforma arsens í fiskimjöli með HPLC-ICP-MS.

Nánari upplýsingar má finna með því að smella hér!

Fréttir

Brjósksykrur og lífvirk efni úr sæbjúgum

Á Matís er nú að hefjast vinna við verkefni sem ber heitið: ” Brjósksykrur og lífvirk efni úr sæbjúgum” og var ræsfundur í verkefninu haldinn í morgun. Verkefnið mun ganga út á þróun á vinnsluferli lífvirkra efna úr sæbjúgum, allt frá vinnslu chondroitin sulfats úr sæbjúgum til framleiðslu og hreinsunar á chondroitin sulfat fásykrum sem unnar eru með sérvirkum sykursundrandi ensímum.

Einnig verða vinnsluferlar þróaðir til að framleiða extrökt með viðtæka lífvirkni. Stefnt er að því að verkefnið leiði til þróunar framleiðsluafurða með stöðluðu innihaldi og virkni sem selja má á mörkuðum í Evrópu, Japan og Kóreu og víðar.

Rannsóknir hafa sýnt að chondroitin sulfat fásykrur hafa jákvæð áhrif á blóðþrýsting, ónæmiskerfi, meltingu, oxunarferla, bólguferla, gigt og fleiri þætti sem snúa að líkamsstarfsemi manna og dýra. Því má nota chondroitin sulfat fásykrur sem lyf, heilsu- eða fæðubótaefni. Unnt er að framleiða slíkar sykrur með sérvirku ensímniðurbroti á chondrotin sulfati fjölsykru. Chondrotin sulfati fjölsykrur er hægt að vinna í miklu magni úr sæbjúgum, sem er vannýtt tegund með mikla nýtingarmöguleika. Ennfremur hafa rannsóknir sýnt að margar tegundir sæbjúga hafa mikið af lífvirkum efnum sem hægt er að einangra eða vinna áfram.

Verkefnið er styrkt af Tækniþróunarsjóði Rannís og AVS rannsóknarsjóði í sjávarútvegi og er unnið í samvinnu við IceProtein á Sauðárkróki, Reykofninn Grundarfirði og Lyfjafræðideild Háskóla Íslands.

Fréttir

Framtíðarhúsnæði Matís í Vatnsmýrinni

Í gær, 3. júní, var samþykkt á stjórnarfundi Matís að ganga til samninga við Háskólann í Reykjavík (H.R.) um framtíðarhúsnæði fyrirtækisins. Lóðin, sem hið nýja húsnæði mun rísa á, stendur vestan við nýbyggingu Háskólans í Reykjavík við Hlíðarfót í jaðri Öskjuhlíðar. Einnig buðu Vísindagarðar Háskóla Íslands ehf og S8 ehf húsnæði til leigu, en framangreind niðurstaða varð úr þar eð tilboð H.R. var hagstæðast þeirra tilboða er bárust.

Hið nýja rannsókna- og skrifstofuhúsnæði Matís mun hýsa þá starfsemi sem í dag fer fram á þremur stöðum á höfuðborgarsvæðinu; við Borgartún 21, við Skúlagötu 4 og við Gylfaflöt 5.

Eftir sem áður mun Matís reka starfstöðvar sínar á landsbyggðinni með óbreyttu sniði, en þær er að finna á Ísafirði, Sauðárkróki, Akureyri, Neskaupstað, Höfn og Vestmannaeyjum. Þegar liggja fyrir teikningar að húsinu, sem unnin er af arkitektastofunni ARKÍS, og er markmið þeirrar tillögu að hanna sértækt rannsóknahús sem passar öllum starfssviðum Matís. Byggingin er “sveigjanleg í hönnun, með opin og björt rými með góðum og stuttum tengingum milli rýma og starfsmanna er gefa starfsmönnum möguleika á opnu og gagnvirku vinnuumhverfi”, eins og segir í gögnum frá arkitektastofunni. Húsið er alfarið ætlað Matís og er sérhannað utanum starfsemi fyrirtækisins.

Það er Matís mikið ánægjuefni að niðurstaða skuli vera fengin í umleitanir fyrirtækisins undanfarna mánuði um framtíðarhúsnæði. Það á ekki síst við þar sem stjórnendur Matís telja það mikinn kost að tekist hafi finna hinu þekkingar- og þróunarmiðaða fyrirtæki framtíðarstæði í svo góðu nábýli við Háskólann í Reykjavík sem og Háskóla Íslands, en Matís hefur frá upphafi lagt áherslu á gott samstarf við háskóla hér á landi og hjá fyrirtækinu vinna hverju sinni margir háskólanemar að meistara- og doktorsverkefnum sínum. Það er því án nokkurs vafa að samlegðaráhrif verða þarna til í bráð og lengd.

Flutningur Matís í þetta framtíðarhúsnæði, sem er fyrirhugaður fyrir árslok 2010, er starfsmönnum öllum fagnaðar- og tilhlökkunarefni, og hin nýja staðsetning, í návist Háskólanna í Vatnsmýrinni, mun eflaust reynast fyrirtækinu hinn besti vettvangur til að starfa áfram í krafti gilda sinna, sem eru frumkvæði, heilindi, metnaður og sköpunarkraftur.

Skoða teikningar af framtíðarhúsnæðinu

Fréttir

Miklum verðmætum skolað burt með frárennslisvatni í fiskvinnslu

Í Viðskiptablaðinu í dag er sagt frá aðferð sem Matís, í samvinnu við Brim hf., hefur þróað til að safna fiskholdi sem kemur frá vinnslulínum í bolfiski. Aðferðin er afrakstur þriggja ára verkefnis á Matís sem nefnist “Fiskprótein í frárennsli.”

Eitt af meginmarkmiðum í verkefninu var að vinna að aukinni nýtingu og auknu verðmæti afla sem unninn er í landvinnslu með því að finna leiðir til einangrunar fiskvöðva úr vatni sem kemur frá vinnslulínum og leggja mat á notkunarmöguleika þeirra til manneldis. Afskurður, hryggir og hausar eru aukahráefni sem fellur til við fiskvinnslu. Þessu var áður fyrr hent en á seinni árum er farið að reyna að nýta þetta til manneldis, t.d. eru hausar og hryggir þurrkaðir og fluttir út.

Má í þessu sambandi geta þess að samkvæmt upplýsingum Hagstofunnar hirtu sjómenn og fiskverkendur árið 2006 aukaafurðir sem námu 27.800 tonnum. Hafa ber í huga að hér er átt við þyngd afurðanna sjálfra en ekki kíló af fiski upp úr sjó. Mest féll til af afskurði eða 17.800 tonn, 2.700 tonn af hausum voru hirt og 2.300 tonn af hrognum. Meðal fleiri aukafurða má nefna að hirt voru 1.800 tonn af lifur og unnin 2.400 tonn af mjöli á sjó. Stærsti hluti þessara afurða fellur til vegna bræðslu eða tæp 17.800 tonn, aðallega afskurður, 14.800 tonn. Einnig bárust tæp 6.500 tonn af aukaafurðum á land af frystiskipum þetta ár, aðallega fiskhausar, 2700 tonn og afskurður, 2.900 tonn.

Hins vegar hefur sá hluti próteina sem tapast í frárennslisvatni frá vinnsluvélum, þ.e. flökunar- og roðflettivélum varla verið nýttur hingað til sem nokkru nemur. Ef magn bolfiskafurða allra vinnslustöðva er um 60 þús. tonn á ári, má gróflega áætla að um 1.200 tonn af þurrefni tapist árlega með frárennsli.

Afrakstur verkefnisins“Fiskprótein í frárennsli”  fólst í frumgerð að feril til söfnunar á massanum úr frárennslisvatni við fiskvinnslu og mati á eiginleikum og magni hans.  Með einfaldari stærðarflokkun (síun) má skilja að grófari fiskhluta sem nýst geta t.a.m.í unnar afurðir eins og marning. Fínni massa er hægt að nýta beint sem tæknileg íblöndunarefni, beint úr einangrunarferlinu eða eftir frekari vinnslu sem getur tryggt frekar heilnæmi þeirra og/eða bætt tæknilega eiginleika, t.d. til að auka nýtingu í fiskflökum með innsprautun eða annari íblöndun í fiskafurðir.

Með því ferli sem þróað var í verkefninu tókst að ná um 25% af öllu þurrefni úr frárennsli frá flökunarvél. Með notkun á hristisigtum við síun tókst að ná fínum hvítum massa úr frárennslinu með kornastærð 250-710 µm, sem hentar vel í framleiðslu hágæðapróteina. Massi sem hafði kornastærð stærri en 850 µm, var mjög grófur og blóðlitaður og hentar því frekar í marning ef hægt er að draga úr neikvæðum áhrifum blóðmengunar. Við söfnun á massa undir 250 µm þarf annan búnað, svo sem himnusíun, þar sem þurrefnin fara í gegnum 250 µm sigti.

Annar afrakstur verkefnisins er umhverfisvænni framleiðsluhættir þar sem minna af lífrænu efni er skilað út í umhverfið sem er í samræmi við auknar kröfur um hreinni framleiðslutækni. Prótein úr frárennslisvatni er hægt að nýta á öruggan hátt til manneldis með litlum tilkostnaði sem mun skapa aukin virðisauka við fiskvinnslu, ásamt því að hreinsa frárennslisvatn í leiðinni sem hægt er að endurnýta í vinnsluferlinu. 

Þátttakendur í verkefninu voru Brim hf., FISK Seafood á Sauðárkróki og Matís ohf. ásamt Iceprotein ehf.
Það voru Tækniþróunarsjóður Rannís og AVS sem styrktu verkefnið.

Frétt Viðskiptablaðsins

Fréttir

Meistaravörn við HA í dag

Mánudaginn 2. júní heldur Bjarni Jónasson meistaravörn sína á sviði fiskeldis. Vörnin fer fram kl. 10:00 og verður í stofu K109 á Sólborg. Verkefni Bjarna heitir “Replacing fish oil in Arctic charr diets. Effect on growth, feed
utilization and product quality” og var hluti af stærra verkefni, “Plöntuhráefni í
bleikjufóðri í stað fiskimjöls og lýsis” sem styrkt var af AVS sjóðnum.

Smellið hér til að lesa nánar um verkefnið og meistaravörnina.

Skýrslur

QALIBRA-Heilsuvogin. Second Annual Report

Útgefið:

01/06/2008

Höfundar:

Helga Gunnlaugsdottir, Nynke de Jong, Matthew Atkinson, Heleen van Dijk, Meike Wentholt, Lynn Frewer, Bjorn Thorgilsson, Heida Palmadottir, Andy Hart

Styrkt af:

ESB

QALIBRA-Heilsuvogin. Second Annual Report

Þessi skýrsla er önnur ársskýrsla í Evrópuverkefninu QALIBRA og nær yfir tímabilið 1.04. 2007 til 31.03. 2008. QALIBRA, eða “Quality of Life – Integarted Benefit and Risk Analysis. Webbased tool for assessing food safety and health benefits,” skammstafað QALIBRA (Heilsuvogin á íslensku), er heiti Evrópuverkefnis, sem heyrir undir Priority 5, Food Quality & Safety í 6. Rannsóknaráætlun ESB. Um að ræða þriggja og hálfs árs verkefni sem Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins (nú Matís ohf) stýrir. Verkefnistjóri er Helga Gunnlaugsdóttir, deildarstjóri á Matís. Markmið QALIBRA- verkefnsins er að þróa magnbundar aðferðir til að meta bæði jákvæð og neikvæð áhrif innihaldsefna í matvæum á heilsu manna. Þessar aðferðir munu verða settar fram í tölvuforriti sem verður opið og aðgengilegt öllum hagsmunaaðilum á veraldarvefnum.

Þátttakendur í verkefninu eru frá Íslandi, Bretlandi, Hollandi, Grikklandi, Portúgal og Ungverjalandi.

“QALIBRA – Quality of life – integrated benefit and risk analysis. Web – based tool for assessing food safety and health benefits” is a project funded by the EC’s Sixth Framework Programme, Priority 5, Food Quality & Safety. It began in April 2006 and will end in 2009. To assess the balance between the risks and benefits associated with a particular food, they must be converted into a common measure of net health impact. Uncertainties affecting the risks and benefits cause uncertainty about the magnitude and even the direction of the net health impact. QALIBRA will develop methods that can take account of multiple risks, benefits and uncertainties and implement them in web-based software for assessing and communicating net health impacts. The objectives of QALIBRA are to develop a suite of quantitative methods for assessing and integrating beneficial and adverse effects of foods and make them available to all stakeholders as web-based software for assessing and communicating net health impacts.

The participants in the project are:

Matís, Iceland, coordinator, Central Science Laboratory, United Kingdom, National Institute of Public Health and The Environment, The Netherlands, Wageningen University, The Netherlands, University of Patras, Greece, Altagra Business Service, Hungary, National Institute for Agriculture and Fisheries Research, Portugal.

Skoða skýrslu
IS