Flokkur: Fréttir

Vitað er, að ætli Íslendingar að höndla með líkt hlutfall alins fiskmetis og við höfum aflað, má reikna með að tvöhundruðfalda þurfi eldisframleiðslu hér við land. Búist er við aukinni eftirspurn á heimsvísu eftir lagarafurðum, matvælum sem eiga uppruna ýmist í fersku vatni eða söltum sjó. Hin aukna eftirspurn mun knýja á um aukna framleiðslu, nýjar lausnir og betri nýtingu.

Rannsóknir á umhverfisáhrifum í virðiskeðjum matvæla eru og verða mikilvægar í framtíðinni því með sífellt vaxandi mannfjölda, álagi á auðlindir jarðarinnar ásamt vaxandi umhverfisáhrifum er þörf á róttækum breytingum og nýjum nálgunum í framleiðsluaðferðum.

Birgir Örn Smárason hjá Matís hefur hafið doktorsnám við Háskóla Íslands á sviði umhverfis- og auðlindafræða. Starfsaðstaða Birgis er í starfsstöð Matís á Akureyri á Borgum við Norðurslóð, hvar áhersla er lögð á sjálfbæra nýtingu auðlinda norðurslóða. Doktorsnám Birgis er í anda nýlegs rammasamnings Matís og Háskólans á Akureyri þá einkum um að samþætta rannsókna- og þróunarverkefni á sviði sjálfbærrar auðlindanýtingar.

Í doktorsnáminu er lagt upp með að greina möguleika á notkun nýrra hráefna í fiskafóður úr annarskonar lífefnum en hefbundin notkun miðast við. Því verður umhverfisálag virðiskeðja fiskveiða og fiskeldis skoðað með vistferilsgreiningu m.t.t. auðlindanotkunar í samanburði við aðra matvælaframleiðslu. Greining þessara virðiskeðja, verður tvíþætt því með nýjum hugmyndum og lausnum í nýtingu auðlinda er nauðsynlegt að hafa mælanlegan samanburð til að meta áhrif af breytingum í virðiskeðjunum. Þá verður greind þróun og möguleikar lífefna í fóður út frá nýtingu auðlinda, samsetningu fóðurs og líf- og næringafræði, ásamt því að þróa nýjar fóðurtegundir.

Eitt af lykilatriðunum í hagsæld til framtíðar litið eru rannsóknir og þróun í lífhagkerfinu (e. Bioeconomy). Lífhagkerfið vísar til þess að notkun takmarkaðra auðlinda, eða óendurnýjanlegra auðlinda er lágmörkuð eða skipt út með notkun endurnýjanlegra auðlinda, sjálfbærra lifnaðarhátta og framleiðslu þar sem efni og orka eru endurnýjuð eins hratt og við notum þau. Styrkingu hnattræns lífhagkerfis fylgja jákvæðar afleiðingar, s.s. hagvöxtur og fjölgun starfa í dreifbýli, minni notkun og eftirspurn á jarðefnaeldsneyti, bætt fæðuöryggi og bætt efnahagsleg og umhverfisleg sjálbærni frum-framleiðslu og framleiðslufyrirtækja ásamt því að tryggja betur áframhaldandi tilvist umhverfisins.

Nánari upplýsingar veitir Arnljótur Bjarki Bergsson, sviðsstjóri Auðlinda og afurða hjá Matís.

Ísland fer með forystuhlutverk í nýju fjölþjóðaverkefni sem 7. rannsóknaráætlunin í Evrópu styrkir og er metið á 943 milljónir króna (6 milljónir evra).

MareFrame verkefnið: “Co-creating Ecosystem-based Fisheries Management Solutions“

Matís og Háskóli Íslands gegna forystuhlutverki í nýju umfangsmiklu fjölþjóðaverkefni sem 7. rannsóknaráætlun Evrópu hefur ákveðið að styrkja til fjögurra ára. Stuttheiti verkefnisins er MareFrame og ber enska titilinn: „Co-creating Ecosystem-based Fisheries Management Solutions“. Styrkurinn hljóðar upp á 6 milljónir evra, en heildarkostnaður við verkefnið er 7.8 milljónir evra. Hlutur Íslands í verkefninu nemur um 275 milljónum íslenskra króna sem skiptast á milli Matís, Háskóla Íslands og Hafrannsóknastofnunar. Styrkurinn er meðal stærstu verkefnastyrkja sem veittir eru í Evrópu á þessu sviði.

Matís er verkefnastjóri MareFrame, en í því felst að Matís ber m.a. ábyrgð á að stjórna framgangi verkefnisins og samskiptum við fjármögnunaraðila. Allt styrktarféð rennur til Matís sem síðan greiðir innlendum og erlendum samstarfsaðilum sínum. Mikil samkeppni er um rannsóknarstyrki 7. rannsóknaráætlunarinnar. MareFrame hlaut 14 stig af 15 mögulegum í mati fagnefndarinnar, sem er frábær árangur. Með þessu festa íslenskir vísindamenn sig enn frekar í sessi í alþjóðlegu vísindasamstarfi.

Í MareFrame verkefninu verður þróað fjölstofna fiskveiðistjórnunarkerfi og fundnar leiðir til að auðvelda innleiðingu þess í Evrópu. Áhersla er lögð á vistvæna, sjálfbæra, félagslega og hagræna stjórnun. Einnig er lögð áhersla á samstarf við sjómenn, útgerðir og vinnslu ásamt öðrum hagsmunaaðilum sem koma að stjórnun fiskveiða.

Þrír af hverjum fjórum fiskistofnum Evrópusambandsins eru ofveiddir í dag, þar af 47% stofna í Atlantshafi og 80% í Miðjarðarhafinu því er mikil þörf fyrir nýjar leiðir í fiskveiðistjórnun. Fiskveiðistefna Evrópusambandsins er í endurskoðun og er m.a. verið að leita leiða til að stemma stigum við ofveiði.

Eitt af markmiðum MareFrame verkefnisins er að byggja á því sem vel hefur tekist í fiskveiðistjórnun, m.a. notkun á íslenska fjölstofnalíkaninu „Gadget“ sem er einnig notað víða erlendis. Jafnframt því er horft til aukins samstarfs við þá sem starfa að veiðum og vinnslu í sjávarútveginum sem og annarra hagsmunaaðila við þróun fiskveiðistjórnunarkerfa, en það er lykilatriði við innleiðingu fiskveiðistjórnarkerfisins.  MareFrame mun m.a. þróa sjónrænt viðmót, tölvuleiki og tölvustudda námstækni til að koma niðurstöðum og stjórnunarleiðum á framfæri, en sú námstækni er að hluta til afrakstur íslenskra rannsókna.

Að MareFrame verkefninu koma alls 28 stofnanir, fyrirtæki og háskólar í 10 Evrópulöndum (Danmörk, Svíþjóð, Finnland, Pólland, Bretland, Spánn, Ítalía, Rúmenía, Noregur og Ísland) ásamt vísindamönnum frá Suður Afríku, Ástralíu og Nýja Sjálandi.

Dr. Anna Kristín Daníelsdóttir, sviðsstjóri hjá Matís, er verkefnisstjóri og dr. Gunnar Stefánsson, prófessor hjá Raunvísindadeild Háskóla Íslands er vísindalegur verkefnisstjóri.

Upphafsfundur MareFrame verkefnisins verður haldinn í húsakynnum Matís í Reykjavík dagana 11. – 13. febrúar 2014.

Matís, Matvælastofnun (MAST) og atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið buðu í gær til samráðsfundar um örugg matvæli | Neytendavernd og viðskiptahagsmunir

Örugg matvæli | Neytendavernd og viðskiptahagsmunir

Gríðarlega góð mæting var á fundinn sem haldinn var í Sjávarútvegshúsinu Skúlagötu 4, sem og samskonar fund sem Matvælastofnun bauð til eftir hádegi á Selfossi. Húsfyllir var á báðum fundum og miklar og góðar umræður sköpuðust. Tilgangur þessara samráðsfunda var að kynna verkefnið Örugg matvæli og ræða stöðu matvælaöryggis á Íslandi.

Verkefnið Örugg matvæli var upphaflega hluti af IPA áætlun vegna aðildarviðræðna Íslands við ESB, en hefur nú verið hrint úr vör í formi tvíhliða verkefnis milli þýskra og íslenskra stjórnvalda. Staða matvælaöryggis á Íslandi verður rædd í ljósi þess að geta selt matvæli bæði innanlands og á alþjóðlegum markaði.Fundargestum verður gefinn kostur á að koma sjónarmiðum sínum og fyrirspurnum á framfæri í pallborðsumræðum í lok fundar.

Verkefninu Örugg matvæli er ætlað að tryggja matvælaöryggi og vernda íslenska neytendur. Verkefnið gerir íslenskum yfirvöldum, Matvælastofnun og heilbrigðiseftirliti sveitarfélaganna betur kleift að framfylgja löggjöf um matvælaöryggi og neytendavernd. Örugg matvæli er unnið í samvinnu Matís, Matvælastofnunar, Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins, Federal Ministry of Food and Agriculture (BMEL), Federal Institute for Risk Assessment (BfR) og Lower Saxony State Office for Consumer Protection and Food Safety (LAVES) í Þýskalandi.

Verkefnið Örugg matvæli verður án vafa mikill stökkpallur fyrir íslenska neytendur, eftirlitsaðila og ekki hvað síst fyrir framleiðendur og söluaðila. Neytendur vilja nánari upplýsingar um efnin sem eru og eru ekki í matvælum sem þeir neyta og framleiðendur og söluaðilar vilja einnig fá þessar upplýsingar til að auka enn frekar traust neytenda á þeirra vörum.

Nánari upplýsingar má nálgast í skjalinu Örugg matvæli | Aðgerðir og afrakstur og hjá Margréti Björk Sigurðardóttur frá Matvælastofnun (MAST) og hjá Helgu Gunnlaugsdóttur frá Matís.

Framadagar Háskólanna 2014 verða haldnir þann 5. febrúar í Sólinni í Háskólanum í Reykjavík á milli kl 11-16.

Að venju verður Matís með stóran bás og mun kynna starfsemi sína allan daginn.

Nánari upplýsingar má fá á heimasíðu Framadaga og hjá Jóni Hauki Arnarsyni, mannauðsstjóra Matís eða Steinari B. Aðalbjörnssyni, markaðsstjóra Matís.

Um Framadaga

Framadagar er árlegur viðburður í háskólalífinu þar sem nokkur af helstu fyrirtækjum landsins kynna starfsemi sína fyrir háskólanemendum. AIESEC stúdentasamtökin skipuleggja Framadaga á hverju ári. Framadagar Háskólanna árið 2014 verða haldnir í Háskólanum í Reykjavík miðvikudaginn 5. febrúar frá kl. 11-16. Þar mæta nemendur allra háskóla á landinu á staðinn til að kynnast mannauðsstjórum helstu fyrirtækja landsins – og vonandi ef heppnin er með í för – sækja um vinnu.

Framadagar 2014

Þetta árið hafa 60 spennandi fyrirtæki boðað komu sínu og margir fyrirlestrar komnir á dagskrá. Hér er hægt að skoða bækling Framadaga 2014.

Samstarfssamningurinn er byggður á samningsdrögum (MoU) sem Sjávarútvegsskóli Háskóla Sameinuðu þjóðanna (United Nations University-Fisheries Training Programme) og Nha Trang University (NTU) undirrituðu 30. maí 2013. Samningur Matís og Matvælafræðadeildar Nha Trang University kveður á um fimm ára samstarf (2013-2018).

Matvælafræðadeild NTU var komið á fót í Vietnam árið 1959. Deildin hefur á þessum rúmlega 50 árum byggt upp mikla þekkingu í rannsóknum og kennslu og hefur útskrifað rúmlega 5000 matvælaverkfræðinga, rúmlega 1000 matvælafræðinga (BSc) og fleiri hundruð tæknilegra sérfræðinga í sjárvarútvegfræðum og matvælafræði. NTU er í samstarfi við yfir 300 fyrirtæki í Vietnam og framalag háskólans til þróunar matvælaframleiðslu í landinu er mjög mikið.

Starfsmenn Matvælafræðadeildar NTU eru um 60 og þar af hafa 90% meistara- eða doktorsgráðu. Margir þeirra hafa hlotið menntun sína í Japan, Frakklandi, Íslandi, Noregi, Ástralíu, Rússlandi og víðar. Nemendur við Matvælafræðideildina eru nú rúmlega 3000 á öllum stigum, frá nemum í tækniþróun til doktorsnema.

Matís er það mikil ánægja að kynna samstarf við Nha Trang University í þeirri vissu að samstarfið verður árangursríkt.

Frekari upplýsingar veitir Sveinn Margeirsson, forstjóri Matís.

Stefán B. Sigurðsson, rektor Háskólans á Akureyri, Sveinn Margeirsson, forstjóri Matís, og Ögmundur Knútsson, forseti viðskipta- og raunvísindasvið HA, skrifuðu undir samstarfssamning nú fyrir stuttu.

Samningurinn leggur grunn að frekari eflingu rannsókna og menntunar í sjávarútvegsfræðum, matvælafræðum og líftækni auk samstarfs á öðrum sviðum kennslu og rannsókna, með það að markmiði að vera í fararbroddi á Íslandi á þeim fræðasviðum sem tengjast sjávarútvegsfræði og líftækni, sem bæði eru kennd við HA. Eitt af markmiðum samningsins er að efla kennslu og rannsóknir á sviði sjávarútvegsfræða, matvælafræða og líftækni, m.a. með sókn í alþjóðlega sjóði og samstarf á sviði nýtingar auðlinda norðurslóða.

Markmið hans er einnig að fjölga þeim sem stunda nám og rannsóknir á þessum fræðasviðum, samþætta rannsókna- og þróunarverkefni á sviði sjálfbærrar auðlindanýtingar, vinnslutækni, líftækni, matvælaöryggis og lýðheilsu, að virkja fleiri starfsmenn Matís í kennslu við HA og gefa viðkomandi starfsmönnum Matís kost á því að fá faglegt akademískt mat hjá HA/Viðskipta- og raunvísindasviði og möguleika á gestakennarastöðum, enda verða greinar birtar undir hatti beggja samningsaðila, ásamt því að samnýta aðstöðu, húsakost og tækjabúnað.

Háskólinn á Akureyri er íslenskur rannsóknaháskóli sem tekur virkan þátt í alþjóðlegu rannsóknastarfi. Í háskólanum eru um 1600 nemendur í grunn- og framhaldsnámi, í staðarnámi og fjarnámi. Sjávarútvegsfræði hefur verið kennd við HA síðan 1990 og líftækni frá árinu 2002, námsgreinarnar eru nú kenndar við Auðlindadeild Viðskipta og raunvísindasviðs HA sem auk þess hefur boðið upp á meistaranám í sjávarútvegs og auðlindafræðum. Vegna eðlis námsins hefur kennsla í sjávarútvegsfræði frá upphafi farið fram í samstarfi við innlend sjávarútvegsfyrirtæki og fyrirtæki í tengdum greinum.

Matís er stærsta rannsóknastofnun landsins sem sinnir rannsóknum og nýsköpun á sviði matvæla og líftækni í þágu atvinnulífsins, lýðheilsu og matvæla- og fæðuöryggis. Matís gegnir umfangsmiklu hlutverki varðandi þjónustu á sviði rannsókna, menntunar og nýsköpunar. Lögð hefur verið áhersla á að mæta þörfum matvælaframleiðenda og frumkvöðla, í samstarfi menntakerfið, m.a. í formi hagnýtra verkefna með þátttöku nemenda.

Á myndinni eru Sveinn Margeirsson, forstjóri Matís, Ögmundur Knútsson, forseti viðskipta- og raunvísindasviðs HA, Rannveig Björnsdóttir, dósent við auðlindadeild HA og fagstjóri hjá Matís, og Stefán B. Sigurðsson, rektor Háskólans á Akureyri.

_{Frétt skrifuð af Hjalta Þór Sveinssyni og birt fyrst á vefsvæði Háskólans á Akureyri, www.unak.is.}

Helga Franklínsdóttir flytur fyrirlestur um verkefni sitt til meistaraprófs í matvælafræði. Verkefnið ber heitið „Application of waterjet cutting in processing of cod and salmon fillets“

Hvenær hefst þessi viðburður: 30. janúar 2014 – 15:30
Nánari staðsetning: Matís, Vínlandsleið 12, 113 Reykjavík

Ágrip

Markmið þessa verkefnis var að koma á vitneskju um vatnsskurð á fiski sem gæti nýst í hönnun á FleXicut.  FleXicut er vatnsskurðartækni þróuð fyrir hvítfisk með áherslu á þorsk sem er fær um að skera mismunandi mynstur og beygðan skurð. Samband milli vatnsskurðarskilyrða, tegunda, eðliseiginleika og hitastigs í flökum voru rannsökuð. Þorsk- og laxaflök voru prófuð með því að nota mismunandi forkæliaðferðir og flök annað hvort með eða án roðs. Helstu skilyrði fyrir góðum skurði voru gæði og hreinleiki skurðar til að finna út á hvaða bili bestu skurðarskilyrðin væru. Niðurstöður sýndu fram á að skurðarhraði skipti hvað mestu máli þegar kemur að gæði fiskiflaka þar sem salli eykst í flökunum við aukinn skurðhraða. Bandvefurinn var aðal vandamálið í sporðarsnyrtingunni þar sem skurður var ekki að ná í gegn þá sérstaklega fyrir þorskflök. Undirkæling á undan skurði sýndi fram á betri skurð og minni salla í flökunum. Þetta skipti meira máli fyrir laxaflök í samanburði við þorskflök þar sem gæði skurðar gegnum roð og sporðsnyrtingu var mun betri.

Lykilorð: Vatnsskurður, undirkæling, röntgen, skurðhraði, þrýstingur, spíssastærð, salli, bandvefur.

Leiðbeinendur

Sigurjón Arason, prófessor martvælafræði HÍ og yfirverkfræðingur Matís, dr. Kristín Anna Þórarinsdóttir, verkefnastjóri Marel og Ásbjörn Jónsson, verkefnastjóri Matís

Prófdómari

Dr. Björn Margeirsson, rannsóknastjóri Promens Dalvík og Promens Tempra.

Alþjóðlegt samstarf er fyrirferðamikið í starfsemi Matís. Fyrirtækið hefur, þrátt fyrir ungan aldur, skapað sér tengsl og orðspor erlendis. Markvisst og meðvitað hefur Matís aukið áherslu á erlend verkefni, enda styrkja þau starfsemina hér á landi, efla íslenskt vísindastarf almennt, styrkja atvinnulífið og á endanum skilar ávinningurinn sér til hins almenna Íslendings í formi fleiri og fjölbreyttari atvinnutækifæra og sóknarfæra fyrir landið.

Íslendingar greiða talsvert til sameiginlegra rannsóknarsjóða í Evrópu og með erlendu vísindasamstarfi má í raun sækja það fjármagn til baka, með góðri ávöxtun ef vel er unnið. Grunnur að því er sterkur kjarni vísindafólks og hann er til staðar hjá Matís. Við finnum í vaxandi mæli að til okkar er horft af erlendum aðilum, enda hefur árangur af erlendum samstarfsverkefnum okkar verið góður. Við höfum margt eftirsóknarvert fram að færa og getum styrkt stöðu Íslands með þekkingu sem við sækjum okkur í gegnum þetta samstarf. Með alþjóðlegum verkefnum fáum við aðgang að aðstöðu sem við annars hefðum ekki og tengslum við sérfræðiþekkingu á afmörkuðum sviðum.

Sjöunda rannsóknaráætlun Evrópu (FP7)

Erfitt er að fjalla um samstarfsaðila og verkefnasamvinnu án þess að nefna hlutverk Matís í rannsóknaáætlunum Evrópu. Á árinu var Matís þátttakandi í 22 verkefnum 7. rannsóknaráætlunarinnar. Fá fyrirtæki af stærðagráðu Matís hérlendis eða erlendis geta státað af slíku.

Auk þess að vera þátttakandi í þessum verkefnum er fyrirtækið umsjónaraðili og leiðir sex þessara 22 verkefna. Slíka umsjón um verkefni, hvað þá í þessum fjölda verkefna, fá einungis fyrirtæki sem eru mikils metin á alþjóðlegum vettvangi og uppfylla allar þær kröfur sem öflug rannsóknafyrirtæki þurfa að standast, hvað varðar hæfni starfsmanna og þekkingu, aðstöðu og tæki til rannsókna og ekki hvað síst er varðar ábyrgan rekstur. Heildaverðmæti fyrir Matís á árinu 2013 í verkefnum sem tengjast rannsóknaáætlununum er um og yfir 300 milljónir króna. Ljóst má vera að slíkir fjármunir styrkja stöðu íslensks rannsókna- og vísindastarfs til mikilla muna.

Hér er listi yfir verkefni þar sem Matís er þátttakandi og tengjast 7. rannsóknaáætlun Evrópu. Verkefni merkt með stjörnu eru verkefni þar sem Matís hefur umsjón með verkefninu:

Með auknu alþjóðlegu vísindasamstarfi má segja að brotið sé blað. Íslendingar gjörþekkja útflutning á vörum í gegnum aldir og er þar skemmst að minnast sjávarútvegsins. Þar er bæði um að ræða hráefnisútflutning og einnig meira unnar vörur. Í vísindastarfinu má tala um að við færum okkur úr útflutningi á hráefnum yfir í hagnýtingu íslenskrar þekkingar á matvælaframleiðslu, undirstöðuatvinnugreinar þjóðarinnar í gegnum aldirnar. Því „þekkingarhráefni“ breytum við í enn verðmætari vöru sem við bæði getum nýtt okkur í frekari sókn erlendis og einnig hér heima, til framþróunar í matvælaframleiðslu. Þess ávinnings njóta, auk okkar hjá Matís, aðrir innlendir rannsóknaraðilar, stofnanir, háskólar og fyrirtæki.

Uppbygging Matís og áherslur fyrirtækisins gera okkur kleift að sækja fram á erlendum vettvangi. Við höfum yfir að ráða sérþekkingu á mörgum þáttum í sjávarútvegi og einnig má nefna einstakar aðstæður til líftæknirannsókna hér á landi vegna t.d. hverasvæðanna, jökla og náttúrunnar bæði á landi og í sjó. Margar atvinnugreinar gætu því notið góðs af því erlenda starfi sem Matís hefur hrundið af stað en ekki hvað síst eru tækifærin skýrust í sjávarútvegi. Nýjar áherslur á því sviði eru m.a. markaðstengd verkefni og áherslur sem snúa að umhverfismálum og umhverfisáhrifum. Við Íslendingar eigum sannarlega möguleika á að skapa okkur enn sterkari stöðu á afurðamörkuðum heimsins með fiskafurðir okkar. Alþjóðastarf Matís mun hjálpa til í þeirri vinnu á komandi árum.

Svipaða sögu er að segja um íslenskan landbúnað. Þeirri grein munu opnast möguleikar í náinni framtíð erlendis, ekki hvað síst með auknu vísinda- og rannsóknarstarfi. Matís horfir einnig til þeirra möguleika.

Vísindamenn okkar skynja að á erlendum vettvangi höfum við orðspor til að byggja á. Ekki bara vegna þess að við erum Íslendingar heldur vegna þess sem við getum, þekkjum og kunnum.

Nú fyrir stuttu var haldinn hér á landi „kick-off” fundur í nýju verkefni, EnRichMar, sem stýrt er af Matís og er styrkt til tveggja ára í gegnum 7. rammaáætlun Evrópusambandsins. Í verkefninu taka þátt, auk Matís, íslensku fyrirtækin Grímur kokkur sem framleiðir tilbúna sjávarrétti og Marinox sem framleiðir lífvirk efni úr sjávarþörungum.

Nú fyrir stuttu var haldinn hér á landi „kick-off” fundur í nýju verkefni, EnRichMar, sem stýrt er af Matís og er styrkt til tveggja ára í gegnum 7. rammaáætlun Evrópusambandsins. Í verkefninu taka þátt, auk Matís, íslensku fyrirtækin Grímur kokkur sem framleiðir tilbúna sjávarrétti og Marinox sem framleiðir lífvirk efni úr sjávarþörungum. Í verkefninu eru  einnig matvælafyrirtækin Ruislandia í Finnlandi og  Den Eelder í Hollandi, og síðan BioActive Foods í Noregi sem framleiðir omega-duft og olíur, og rannsóknastofnanirnar VTT í Finnlandi, TNO í Hollandi og Háskólinn í Milano á Ítalíu.

Hugmyndin að EnRichMar verkefninu hefur þróast í gegnum samvinnu Matís og Gríms kokks í Vestmannaeyjum frá árinu 2008. Þá hófst verkefni sem miðaði að því að þróa vörur sem bættar voru með lífefnum úr íslensku sjávarfangi eins og þörungum, fiskpróteinum og ómega-3 fitusýrum og var styrkt af AVS rannsóknasjóði í sjávarútvegi. Í kjölfarið fékkst styrkur frá Nordic Innovation sjóðnum um vinnu á sama sviði. Almennt mátti álykta út frá þeim verkefnum að auðgun sjávarrétta sé raunhæfur möguleiki og með því að nýta hráefni úr hafinu í fullunnar neytendavörur eykst verðmæti þeirra. Gengið hefur verið skrefi lengra í vöruþróun með íslensk efni úr hafinu til íblöndunar í matvæli og hér hafa skapast markaðstækifæri, bæði fyrir innanlandsmarkað og útflutning við að nýta vannýtt sjávarfang í verðmætari afurðir.

Notkun ómega-3 og lífvirkra efna úr þörungum í matvælum gæti stuðlað að jákvæðum heilsufarslegum áhrifum við neyslu og stöðugleika matvælanna. Meginmarkmið EnRichMar er í raun tvíþætt. Annars vegar að þróa sjávarrétti, mjólkur- og kornvörur auðgaðar með ómega-3 og rannsaka áhrif neyslu slíkra afurða á geð- og heilastarfsemi og hinsvegar slíkar vörur auðgaðar með lífvirku efni úr þörungum og rannsaka áhrif neyslu þeirra matvara á bólgu- og oxunarálag sem og sykursýki.

Þróun tilbúinna matvæla með lífvirkum efnum er mikilvægt viðfangsefni fyrir matvælaiðnaðinn bæði hér heima og annars staðar í Evrópu. Tilgangur verkefnisins er að styrkja samkeppnisstöðu og auka markaðshlutdeild þeirra fyrirtækja sem eru í verkefninu og skapa ný tækifæri á mörkuðum.

Nánari upplýsinga veitir Kolbrún Sveinsdóttir, verkefnastjóri hjá Matís

Samstarfsverkefni þýskra og íslenskra stjórnvalda, Örugg matvæli, hefur nú verið hrint úr vör. Megintilgangur verkefnisins er að auka matvælaöryggi og neytendavernd á Íslandi með því að auka vöktun á óæskilegum efnum í matvælum.

Örugg matvæli gerir íslenskum yfirvöldum, Matvælastofnun og heilbrigðiseftirliti sveitarfélaganna betur kleift að framfylgja löggjöf um matvælaöryggi og neytendavernd, sem hefur nú þegar verið innleidd í gegnum EES-samninginn. Verkefnið felur í sér kaup og uppsetningu á rannsóknatækjum og þjálfun í faggiltum efnagreiningum og eftirlitsstörfum. Með bættum tækjabúnaði verður hægt að framkvæma mun fleiri mælingar innanlands en nú er s.s. mælingar á þörungaeitri í skelfiski og mælingu 300 varnarefna í matvælum í stað þeirra 60 sem nú eru mæld.

Örugg matvæli var upphaflega hluti af IPA-áætlun vegna aðildarviðræðna Íslands við ESB en hefur nú verið hrint í framkvæmd í formi tvíhliða verkefnis milli þýskra og íslenskra stjórnvalda. Verkefnið er unnið í samvinnu Matís, Matvælastofnunar, Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins, Federal Ministry of Food and Agriculture (BMEL), Federal Institute for Risk Assessment (BfR) og Lower Saxony State Office for Consumer Protection and Food Safety (LAVES) í Þýskalandi.

Nánari upplýsingar má nálgast í skjalinu Örugg matvæli | Aðgerðir og afrakstur og hjá Margréti Björk Sigurðardóttur hjá Matvælastofnun (MAST) og Helgu Gunnlaugsdóttur hjá Matís.