Flokkur: Fréttir

Gengið hefur verið frá samningi um kaup írska fyrirtækisins Marigot, eiganda Íslenska kalkþörungafélagsins á Bíldudal, á 60% hlut í nýsköpunarfyrirtækinu Marinox ehf., sem er í eigu Matís ohf. og tveggja lykilstjórnenda þar. Gefið verður út nýtt hlutafé fyrir hlut Marigot í kjölfarið.

Matís hefur í gegnum tíðina skapað sér öflugt orðspor á vettvangi rannsókna og nýsköpunar í matvælaframleiðslu og líftækni. Oftar en ekki hefur verið um að ræða afurðir sem hafa verið vannýttar og má þar nefna þang og þara sem starfsemi Marinox hefur einmitt byggst í kringum. Matís hefur þannig haft aðkomu að fyrirtækjum sem freistast hafa til þess að búa til verðmæti úr vannýttri auðlind sem aðrir hefðu ekki sýnt áhuga að nýta. Með því að styðja við nýsköpun starfsmanna Matís með þessum hætti er búinn til hvati fyrir rannsakendur hjá fyrirtækinu að fara lengra með sína vinnu og búa til úr henni verðmæta vöru, atvinnulífinu öllu til heilla. Slíkt fyrirkomulag hefur lengi tíðkast um heim allan og hér á landi einnig, til dæmis innan háskólasamfélagsins.

Á sama tíma og það hefur verið keppikefli Matís að aðstoða frumkvöðla og fyrirtæki við að taka fyrstu skrefin í verðmætri matvælaframleiðslu og líftækni þá hefur það aldrei staðið til að Matís sé með eignarhlut í sprotafyrirtækjum til lengri tíma. Mikilvægt er að frumkvöðlar og fyrirtæki fá þá sérfræðiaðstoð sem Matís hefur upp á að bjóða einungis í þann tíma sem nauðsynlegur er og að Matís selji svo hlut sinn í fyrirtækjunum. Gott dæmi um slíkt ferli og aðkomu Matís er nýsköpunarfyrirtækið Iceprotein á Sauðárkróki sem selt var til FISK-Seafood ehf. árið 2012.

Nú er komið að sölu hlutafjár í vinnsluhluta Marinox. Um er að ræða þann hluta fyrirtækisins sem heldur utan um rannsóknir og vinnslu verðmætra hráefna úr hafinu, þang og þara. Fyrirtækið verður því rekið áfram með sama nafni en með nýjum ráðandi hluthafa. Samhliða hlutafjáraukningu í Marinox verður húðvörulínan, UNA Skincare, skilin frá fyrirtækinu og sett í nýtt félag, sem til að byrja með verður í eigu sömu aðila og eiga Marinox nú. Í beinu framhaldi verður leitað að nýjum fjárfestum í UNA Skincare.

Matís fagnar þessum áfanga og lítur björtum augum til þeirra tækifæra sem opnast fyrir Marinox og Matís í samstarfi við írska fyrirtækið, sem þegar hefur getið sér gott orð hér á landi.

Nánari upplýsingar veitir Friðrik Friðriksson, formaður stjórnar Matís (896-7350). 

Boðað er til opins kynningarfundar þar sem NordBio áætlunin og verkefni hennar verða kynnt en Norræna lífhagkerfið (NordBio) er forgangsverkefni í formenskuáætlun Íslands í Norrænu ráðherranefndinni. Markmið NordBio er að gera Norðurlöndin leiðandi í sjálfbærri framleiðslu og nýtingu lífauðlinda í því skyni að draga úr sóun og efla nýsköpun, grænt atvinnulíf og byggðaþróun.

NordBio áætluninni leiðir saman breiðan hóp norrænna sérfræðinga sem leggja saman krafta sína og vinna að verkefnum sem stuðla að sjálfbærri nýtingu lifandi náttúruauðlinda. Áætlunin nær til þriggja ára (2014-2016).

Hvenær

Þriðjudagur 3. mars, kl. 13-16.

Hvar

Norræna húsið, Sturlugötu 5, 101 Reykjavík.

Enginn aðgangseyrir og allir velkomnir.

Dagskrá:

• Fundarsetning | Eygló Harðardóttir, samstarfsráðherra Íslands í Norrænu ráðherranefndinni.
• Lífhagkerfið – undirstaða sjálfbærrar þróunar | Daði Már Kristófersson, dósent í náttúruauðlindahagfræði við Háskóla Íslands.
• NordBio áætlunin | Halldór Runólfsson, formaður íslensku verkefnisstjórnar NordBio. 
• WoodBio. Hlutverk viðarlífmassa í norræna lífhagkerfinu | Ólafur Eggertsson, Skógrækt ríkisins.
• Nýsköpun í lífhagkerfinu. Tækifæri til vöruþróunar og verðmætasköpunar | Sigrún Elsa Smáradóttir, Matís.
• Marina. Aukin notkun vistvænnar orku á sjó | Ágústa S. Loftsdóttir, Orkustofnun.
• Ermond. Vistheimt gegn náttúruvá | Guðmundur Halldórsson, Landgræðsla ríkisins.
• Biophilia. Sköpun sem kennsluaðferð | Björk Óttarsdóttir, mennta- og menningarmálaráðuneytið.
• Lífauðlindir Norðurlandanna: sjálfbærniviðmið | Brynhildur Davíðsdóttir, Háskóla Íslands.
• Lífrænn úrgangur til nýsköpunar | Guðrún Lilja Kristinsdóttir, Umhverfisstofnun.
• Tækifæri tengd lífhagkerfinu á völdum svæðum | Sigríður Kristjánsdóttir, Nýsköpunarmiðstöð Íslands.
• Sjálfbær framleiðsla á próteini | Torfi Jóhannesson, atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið.
• Fyrirspurnir og umræður.

Kaffihlé verður um kl. 14.30.

Fundarstjóri

Danfríður Skarphéðinsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðuneytið.

Nánar um NordBio á www.norden.org og á Facebook síðu fundarins.

Síldarvinnslan er Menntasproti atvinnulífsins 2015 en úrslitin voru kynnt sl. fimmtudag á Menntadegi atvinnulífsins sem Samtök atvinnulífsins standa að ásamt aðildarfélögum sínum, SFS, SVÞ, SF, SFF, SI, Samorku og SAF.

Menntaverðlaunin eru viðurkenning til fyrirtækja sem lagt hafa áherslu á fræðslu- og menntamál innan sem utan fyrirtækjanna. Síldarvinnslan er vel að viðurkenningunni komin enda áhersla verið lögð á þróunarstarf og nýsköpun til eflingar menntunar og fræðslu.

Matís óskar Síldarvinnslunni hjartanlega til hamingju og er stolt af því að mega kalla sig samstarfsaðila þessa öfluga fyrirtækis.

_{Illugi Gunnarsson, Hildur Elín Vignir og Gunnþór Ingvason við afhendingu menntasprotans 2015.
Mynd af vef Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi, www.sfs.is.}

Örfá samstarfsverkefni Síldavinnslunnar og Matís:

• Hámörkun gæða frosinna makrílafurða
• Vinnslueiginleikar makríls
• Framleiðsla fisksósu úr íslensku sjávarfangi með gagnlegri gerjun
• Aukið verðmæti uppsjávarfisks
• Þurrkun á síldarflökum

og mörg fleiri verkefni. Auk þess nýtir Síldavinnslan sér þjónustu Matís á Neskaupstað.

Annað hvert ár eru haldnar á Norðurlöndum ráðstefnur Nordic Sensory Workshop sem fjalla að mestu um skynmat og neytendarannsóknir og hefur Matís  tekið þátt í undirbúningi þeirra. Næsta ráðstefna verður haldin í Osló 11. og 12. maí nk. og ber hún yfirskriftina: Bragð framtíðarinnar (e. A Taste of the Future).

Helstu umfjöllunarefni ráðstefnunnar að þessu sinni verða:

• Hvað vilja börnin borða? (e. Children and Food Preferences)
• Heilsusamleg matvæli sniðin að þörfum neytenda (e. Taylor made Healthy Foods)
• Stefnur í  nýnorrænni matargerð (e. Nordic Food Trends)

Gunnar Karl Gíslason veitingamaður á Dill Restaurant mun halda erindi um hvert ný norræn matargerð stefnir frá sjónarhóli kokksins. Gunnar gaf nýlega út matreiðslubókina North ásamt bandaríska rithöfundinum Jody Eddy. Þema bókarinnar er hin nýja norræna matargerð eins og hún birtist á Íslandi en Dill hefur einmitt verið einn fremsti boðberi þeirrar stefnu hér á landi.

Fólk í matvælaframleiðslu og aðrir sem áhuga hafa á þessu efni eru hvattir til að skrá þátttöku sína sem fyrst.  Nánari lýsing, skráning og dagskrá er á vefsíðu Nofima.

Skynmat og skynmatsrannsóknir hafa lengi verið mikilvæg sérsvið á Matís og hefur áherslan í vaxandi mæli beinst að neytendarannsóknum. Matís hefur tekið þátt í mörgum innlendum og erlendum rannsóknarverkefnum á þessu sviði og er þátttakandi í evrópskum samtökum European Sensory Network (ESN) sem fjalla um skynmat og neytendarannsóknir.

Nánari upplýsingar veitir Emilía Martinsdóttir hjá Matís.

„Ég sé mikil tækifæri fyrir Íslendinga í matvælaframleiðslu og ég held að við ættum að horfa til þess sem Svíar hafa verið að gera með verkefninu Matlandet Sverige,“ segir Eygló Harðardóttir félags- og húsnæðismálaráðherra.

Sýn þarlendra stjórnvalda er að Svíþjóð verði hið nýja matarland Evrópu og byggi á sænskum matarhefðum, verðmætri náttúru og menningu, einstöku hráefni og matreiðslumönnum sem náð hafa miklum árangri alþjóðlega. Allt þetta eigum við að geta gert líka. Í stjórnarsáttmálanum er lögð áhersla á aðgerðir til að auka matvælaframleiðslu hér á Íslandi. Þar leggjum við áherslu á útflutning og sérstöðu Íslands þegar kemur að hreinleika og gæðum hráefna.

Með aukinni sjálfbærri og vistvænni matvælaframleiðslu höfðum við til ört stækkandi markhóps bæði hér heima og erlendis. Aukning í innlendri matvælaframleiðslu gefur möguleika á að auka hagvöxt og fjölga störfum. Tækifærin er að finna í matvælavinnslu, útflutningi, ferðaþjónustu og upplifun sem og í landbúnaðinum sjálfum.

Sérstaða okkar þegar kemur að ferskleika matvæla er einstök. Landið er stórt og við höfum aðgang að miklu magni af hreinu vatni. Gott hráefni er undirstaða alls annars í matvælaframleiðslu, og þar er gott að geta treyst á landbúnaðinn og óspillta íslenska náttúru.

Heimurinn stendur frammi fyrir áskorunum þegar kemur að matvælaframleiðslu og við nýsköpun í matvælaiðnaði er ekki síst mikilvægt að hugsa um gæði matvælanna og matvælaöryggi á sama tíma og reynt er að tryggja fæðuöryggi í heiminum. Stjórnvöld eiga að huga að því að fjölga matvælaframleiðendum, bæði stórum og smáum og auka veltu þeirra.

Stærsti matvælakaupandinn er hið opinbera og því fylgir mikil ábyrgð. Stefnumörkun stjórnvalda skiptir því miklu máli þegar kemur að hráefniskaupum fyrir þær þúsundir máltíða sem framreiddar eru daglega í skólum, á sjúkrastofnunum og elliheimilum.

Í raun þarf að verða ákveðin vitundarvakning þegar kemur að vali á hráefni auk þess sem fyrirtæki og stofnanir þurfa að gæta vel að vali og þjálfun starfsmanna við vinnslu og innkaup á matvælum. Einnig þarf að leggja áherslu á fullnýtingu hráefnis og hagræðingu í innkaupum, án þess þó að það komi niður á gæðum máltíðanna.

Matur er og verður stór hluti af upplifun okkar af því að heimsækja önnur lönd. Þetta þurfum við að leggja enn meira áherslu á á Íslandi. Jafnvel má orða þetta svo að sala á innlendum mat til erlendra ferðamanna sé útflutningur, þar sem kaupandinn borgar sjálfur fyrir flutninginn. Frábært dæmi um hvernig menn hafa nýtt innlent hráefni og menningu eru kryddpylsurnar hans Klaus Kretzer, sem hann framleiðir úr kindakjöti í Öræfunum. Pylsurnar hafa slegið í gegn og eru orðnar hluti af upplifun ferðamannsins þegar hann heimsækir Skaftafell og Öræfin. Við þróun á hugmyndinni naut hann aðstoðar frá Matarsmiðju Matís á Höfn. Við þurfum að gera meira af þessu. Því var verkefnið Arctic Bioeconomy sérstakt ánægjuefni en það var hluti af formennskuverkefni Íslands í Norrænu ráðherranefndinni. Verkefnið skilaði tæplega 30 nýjum vörum sem voru unnar í samstarfi við Matís sem hefur leitt þennan hluta verkefnis.

Stjórnvöldum ber skylda til að standa vörð um sérstöðu Íslands og orðspor íslenskra matvæla er hluti af því. Við þurfum að styðja við framþróun í þessum geira og það getum við gert með því að styðja við þátttöku Íslendinga í matreiðslukeppnum, gerð íslenskra matreiðslubóka og sjónvarpsþátta og að sjálfsögðu rekstri fjölbreyttrar flóru íslenskra veitingastaða, þannig komum við matnum okkar á framfæri, hvetjum fólk til að sækja landið heim og styðjum við íslenska matvælaframleiðslu.

Ofangreindur texti birtist upphaflega í ársskýrslu Matís fyrir árið 2014.

Þátturinn Nautnir norðursins er tilnefndur til Edduverðlauna sem besti lífsstílsþáttur ársins 2014 en þátturinn er framleiddur af Sagafilm fyrir RÚV, NRK, YLE og Kringvarp í Færeyjum og er Matís meðframleiðandi þáttanna.

Þættirnir eru styrktir af NORA og Kulturraadet í Noregi, auk atvinnu- og nýsköpunarráðuneytis.

Ferðalangur er Gísli Örn Garðarsson leikari. Á ferð sinni um Grænland, Færeyjar, Ísland og Noreg hittir hann fjóra kokka frá löndunum fjórum og leiða þau hann í nýjan sannleik um hefðbundna matreiðslu og nýstárlega nálgun á hráefni úr heimahéraði.

Nánari upplýsingar um þættina má m.a. finna á Fasbók síðu þáttanna. Edduverðlaunahátíðin fer fram í Silfurbergi í Hörpu, laugardaginn 21. febrúar nk.

Nánari upplýsingar veitir Gunnþórunn Einarsdóttir hjá Matís.

Nú eru fyrstu tvær greinarnar í hefti þessa árs af Icelandic Agricultural Sciences komnar út á netinu.

Annarsvegar er þetta grein eftir Eyþór Einarsson o.fl. um árangur nýrrar rafrænnar aðferðar VIAscan®) til að meta vöðvahlutfall lamba í sláturhúsum hérlendis og hvernig arfgengi vöðvahlutfalls er háttað í íslenska sauðfjárstofninum. Niðurstöður gefa til kynna að rafrænt kjötmat sé nothæf aðferð við íslenskar aðstæður og að mælingar sem matið skilar megi nýta í kynbótastarfi í sauðfjárrækt hérlendis. Höfundar komu frá Landbúnaðarháskóla Íslands, Bændasamtökunum og áströlsku rannsókna- og þróunarfyrirtæki.

Hinsvegar er þetta grein eftir Jan Eric Jenssen o.fl. um getu Paenibacillus-stofns, sem einangraður hefur verið úr íslenskum hverum, til að framleiða etanól og önnur hvarfefni úr sykrum eða beint úr vallarfoxgrasi. Etanólframleiðsla stofnsins samsvaraði 250 lítrum á tonnið af vallarfoxgrasi, sem er svipað og ýmsar nýlegar rannsóknir hafa verið að sýna að hægt er að vinna úr lífmassa hveitihálms, sem er aukaafurð í kornrækt erlendis sem áhugi er að nýta í etanólframleiðslu.  Höfundar komu  frá Háskólanum á Akureyri og Landbúnaðarháskóla Íslands.

Það er nýlunda að greinar í Icel. Agric. Sci. komi formlega út rafrænt um leið og þær eru komnar í gegnum faglega ritrýni. Sú breyting hefur hinsvegar orðið að nú fá allar greinar svokallað rafrænt doi-númer frá alþjóðlega gagnagrunninum CrossRef, sem þýðir að þær eru formlega birtar um leið og þær koma út á netið. Þetta er stór áfangi hjá ritinu og mun auka sýnileika þess enn frekar alþjóðlega og jafnframt auðvelda aðgang erlendra sem innlendra fræðimanna að því.  

Þetta þýðir um leið að nú er óþarft að prenta eintök af ritinu svo að greinar teljist formlega birtar. Það gerir það að verkum að nú mun sá tími styttast verulega sem höfundar þurfa að bíða eftir að þeir senda inn handrit til birtingar þar til að þau koma formlega út. Innan skamms munum við setja  breytingar inn í leiðbeiningar til höfunda á heimasíðu ritsins (www.ias.is) sem taka mið af þessu. Frá og með þessu ári mun ritið því eingöngu koma út í rafrænu formi.

Nánari upplýsingar má finna á www.ias.is.

Ian Goulding, sérfræðingur í fiski, fiskvinnslu og þáttum sem tengjast stjórnun fiskveiða, heldur fyrirlestra í húsakynnum Matís 14. – 18. febrúar nk.

Um er að ræða fjóra hádegisfyrirlestra um mismunandi efni. Fyrirlestrarnir fara fram á ensku og eru þeir ölum opnir. Fyrirlestraröðin er í boði Sjávarútvegsskóla háskóla Sameinuðu þjóðanna en fyrirlestrarnir eru haldnir í höfuðstöðvum Matís að Vínlandsleið 12.

Fyrsta verkefni Matís í nýju Horizon 2020 rannsóknaáætluninni að hefjast. Matís er þátttakandi í nýju 2.7 milljón Evra verkefni sem er fjármagnað af Horizon 2020, nýju rannsókna- og nýsköpunaráætlun Evrópu.

Verkefnið, sem er til fjögurra ára, nefnist „Social Science Aspects of Fisheries for the 21st Century“ (skammstafað: SAF21) og er evrópskt mennta-og rannsóknarnet (European Training Network, ETN) en slík verkefni eru partur af Marie Sklodowska Curie öndvegisrannsóknaáætlun Horizon 2020. Upphaf verkefnisins er áfangi fyrir Matís þar sem þetta er fyrsta verkefnið sem Matís tekur þátt í sem er fjármagnað innan Horizon 2020.  

SAF21 er samstarfsnet átta stofnana eða fyrirtækja frá sex löndum sem mun fá til starfa tíu doktorsnema. Nemendurnir munu stunda rannsóknir sem tengjast félags- og vistfræðilegum viðfangsefnum fiskveiðistjórnunar. Þátttakendur tryggja gott samstarf og deila þekkingu í gegnum fjölmörg námskeið og málstofur á verkefnistímanum. Doktorsneminn hjá Matís mun rannsaka hvernig sjómenn aðlagast breytingum á stjórnun veiða og nýjum markaðskröfum með stuðningi hermilíkana. Hann mun hafa aðgang að öllum viðburðum (námskeiðum, málstofum, ráðstefnum og.fl.) innan samstarfsnetsins ásamt því að dvelja hluta af verkefnistímanum hjá öðrum SAF21 þátttakendum.

Verkefnisstjórn er í höndum dr. Melania Borit, Háskólanum í Tromsö (UiT) í Noregi. Aðrir þátttakendur, ásamt íslenskum þátttakendum frá Matís og Háskóla Íslands, eru frá Færeyjum, Bretlandi, Spáni og Hollandi.

Upphafsfundur verkefnisins var haldinn í Kaupmannahöfn föstudaginn 6. febrúar sl. og í kjölfarið mun Matís auglýsa eftir umsækjendum í doktorsnemastöðuna.

Nánari upplýsingar má nálgast hjá Sigríði Sigurðardóttur, sigridur.sigurdardottir@matis.is

Tíðni Salmonella-mengun í alifuglafurðum á Íslandi hefur lækkað mjög á síðustu áratugum og er nú svo komið að smit í alifuglaafurðum á markaði á Íslandi er mjög sjaldgæft og mun lægra en þekkist í flestum löndum í heiminum. 

Þetta góða ástand má rekja til góðs árangurs sem náðst hefur með samhentu átaki allra hagsmunaaðila þ.e. alifuglabænda, sláturleyfishafa, eftirlitsaðila, stjórnvalda og neytenda við að tryggja að mengaðar afurðir fari ekki í dreifingu. Til marks um þann góða árangur sem hefur náðst bæði hvað varðar Campylobacter- og Salmonella-mengun í kjúklingaafurðum á markaði má nefna að töluvert umfangsmikil vöktun sem Matís og Matvælastofnun (MAST) stóðu að árin 2012-2013 sýndi ekki fram á nein sýni með Salmonella eða Campylobacter.

Um rannsóknastofu Matís

Vegna fyrirhugaðrar tilnefningar rannsóknastofu Matís sem tilvísunarrannsóknastofu (e. reference laboratory) fyrir ýmsa matarsýkla hófst á sl. ári undirbúningur að uppsetningu sérhæfðra mæliaðferða til greininga á þessum bakteríum. Sérstök áhersla hefur verið lögð á að koma upp aðferð til mælinga á s.k Shiga toxin myndandi E. coli bakteríum en þær valda hættulegustu sýkingum af völdum baktería úr hópi sjúkdómsvaldandi E. coli baktería. Á undanförnum árum hafa komið upp nokkur sjúkdómstilfelli af völdum þessarar bakteríu hér á landi og er því vissulega orðin þörf á því að kanna útbreiðslu þessa hættulega sýkils í dýrum, afurðum og umhverfi.

Rannsóknastofa Matís hefur á undanförnum árum sérhæft sig í gæða- og öryggismælingum fyrir lyfjaiðnaðinn. Fyrst og fremst hefur verið um að ræða örverumælingar á tilbúnum lyfjum, hráefnum til lyfjagerðar og á umhverfissýnum úr lyfjaframleiðsluumhverfi. Margar af þeim aðferðum sem eru notaðar í þessu sambandi eru sérhæfðar fyrir lyfjaiðnaðinn og í mörgum tilfellum hefur rannsóknastofan þurft að útfæra sérstaklega þessar aðferðir til að mæta þeim kröfum sem gerðar eru. Sú þekking sem hefur skapast hjá rannsóknastofunni í þessu sambandi hefur reynst ákaflega dýrmæt og lyfjaiðnaðurinn á Íslandi og skyld starfsemi er nú ákaflega þýðingarmikil fyrir starfsemi rannsóknastofunnar.  

Nánari upplýsingar veitir Franklín Georgsson, sviðsstjóri Mælingar og miðlunar hjá Matís.