Flokkur: Fréttir

Í dag munu hátt settir embættismenn frá fjölmörgum löndum Afríku, Mið-Ameríku og Asíu setjast á skólabekk í Matís og kynnast starfssemi Matís og Sjávarútvegsháskóla Sameinuðu þjóðanna (UNU-FTP) en Matís er mikilvægur hlekkur í námi skólans og sér umkennslu á gæðalínu hans.

Tilgangur heimsóknar þeirra er fyrst og fremst að öðlast dýpri skilning á því sem skólinn hefur ypp á að bjóða fyrir íbúa þeirra landa og heimsálfa. Í ferðinni eru hátt settir embættismenn sem hafa með það að gera hverjir komast í námið á Íslandi og því mikilvægt að þekkja vel hvernig skólinn gengur fyrir sig.

Auk þess að heimsækja Matís þá munu gestirnir kynna sér starfssemi Hafrannsóknastofnunarinnar, Háskólans á Akureyri og annarra samstarfsaðila skólans en í samstarfi við skólann eru fjölmörg innlend sjávarútvegsfyrirtæki.

Um samstarf UNU-FTP og Matís

Meðal samstarfsverkefna sem Matís tekur þátt í er Sjávarútvegsskóli Háskóla Sameinuðu þjóðanna en auk Matís standa að skólanum Hafrannsóknastofnunin, Háskóli Íslands, Háskólinn á Akureyri og Háskólans á Hólum. Verkefni nemenda við skólann eru öll unnin með þarfir í heimalöndum nemendanna í huga. Þannig hafa verkefni í gegnum tíðina fjallað um gerð gæðastuðulsskala fyrir makríl, um áhrif sorbats og kítosans á geymsluþol makríls, um kennsluefni fyrir gerð HACCP kerfis í fiskiðnaði í Norður-Kóreu og um uppsetningu rekjanleikakerfis á innanlandsmarkaði í Kína svo örfá dæmi séu tekin.

Samstarf Sjávarútvegsskóla Háskóla Sameinuðu þjóðanna og Matís hefur aukist stöðugt undanfarin ár. Auk grunnnáms, sem allir nemendur skólans fá hjá Matís, annast fyrirtækið sex vikna sérnám og á hverju ári vinna nokkrir nemenda skólans lokaverkefni hjá Matís. Því til viðbótar stundar reglulega nokkur fjöldi nema skólans doktors- og meistaranám hjá fyrirtækinu og því má í raun með sanni segja að Matís sé hluti af skólanum.

Heimasíða Sjávarútvegsskóla Háskóla Sameinuðu þjóðanna á Íslandi.

Nánari upplýsingar veitir Margeir Gissurarson hjá Matís.

Fyrir stuttu var haldinn fundur á vegum verkefnisins Profitable Arctic charr farming in the Nordic countries. Markmið verkefnisins er að prófa nýjar fóðurgerðir fyrir bleikju sem innihalda meira af hráefnum úr jurtaríkinu en notað hefur verið í bleikjufóðri til þessa.

Verkefnið er styrkt af Norræna Nýsköpunarsjóðnum og er samstarf Íslendinga, Svía og Norðmanna. Verkefnisstjóri er Jón Árnason Matís ohf, en aðrir þátttakendur eru Háskólinn á Hólum, Fóðurverksmiðjan Laxá, Sænski landbúnaðarháskólinn, Polarfeed í Noregi ásamt íslenskum, sænskum og norskum fiskeldisstöðvum. Í verkefninu voru prófaðar nýjar fóðuruppskriftir sem byggðar eru á  rannsóknum þátttakenda á getu bleikju til þess að nýta fóður sem inniheldur meria af hráefnum úr jurtaríkinu. Einnig hefur próteinþörf bleikju verið könnuð, en þær rannsóknir hafa sýnt að komast má af með minna prótein í bleikjufóðri en notað er í eldri uppskriftum. Þátttakendur á fundinum voru rúmlega 20.

Fóður fyrir lax og bleikju getur innihaldið umtalsvert magn af plöntuhráefni – jafnvel yfir 60%. Plöntuhráefni er ódýrara en fiskimjöl og mjög áhugaverður kostur til fóðurgerðar. Í verkefninu var prófað fóður með talsvert meiri útskiptingu fiskimjöls fyrir  plöntuhráefni en þekkt er í því fóðri  sem nú er algengast að nota í bleikjueldi. Flest bendir til að bleikjueldið geti orðið nettó framleiðandi af fiski, þ.e. framleitt meira af fiskipróteini en það sem notað er við framleiðsluna.

Jón Árnason, verkefnastjóri hjá Matís, heldur erindi

Tilraunirnar voru gerðar á fiskeldisstöðvum á Íslandi, Noregi og í Svíþjóð. Talið var mikilvægt að gera tilraunirnar í stórum eldiseiningum í fiskeldisstöðvum til að sannreyna að þessar fóðurgerðir skili sambærilegum árangri í eldi og hefðbundið fóður. Einnig voru gerðar nokkrar tilraunir á minni skala til  að kanna frekar áhrif fóðursins.

Niðurstöðurnar eru afar jákvæðar fyrir bleikjueldið. Vöxtur bleikju sem fóðruð var með nýju fóðurgerðunum var í Jflestum tilfellum sambærilegur við vöxt bleikju sem fóðruð var með hefðbundnu fóðri. Fóðurkostnaður var allt að 20% lægri með plöntufóðrinu, þó arðsemisávinningur væri mis mikill eftir tilraunum.  Bragðprófanir hjá neytendum og þjálfuðum bragðpanelum á Íslandi og í Svíðþjóð leiddu í ljós að fiskur sem framleiddur er með plöntufóðrinu er jafn bragðgóður og fiskur framleiddur með hefðbundnu fóðri. Plöntufóðrið virtist ekki hafa áhrif á velferð bleikjunnar. Hins vegar er líklegt að plöntufóður auki nokkuð losun á köfnunarefnis- og fosfórsamböndum út í umhverfið.

Fundargestir komu úr hópi fiskeldismanna, markaðsmanna og fóðurframleiðanda. Niðurstöður verkefnisins voru ræddar frá ýmsum hliðum.

Samhljómur var um að þær niðurstöður sem kynntar voru ættu ekki að rýra það góða orðspor sem fer af bleikju frá Norðurlöndum á mörkuðum. Niðurstöðurnar  gætu jafnframt  leitt til aukinnar hagkvæmni og sjálfbærini í bleikjuframleiðslunni. Minni notkun fiskimjöls og lýsis í bleikjufóðri hefur bæði efnahagslega og markaðslega þýðingu.

Nánari upplýsingar veitir Arnljótur Bjarki Bergsson, sviðsstjóri Auðlinda og afurða.

Mánudaginn 31. mars nk. býður Matís upp á námskeið og hádegisfund í Nýheimum. Dagskrá verður frá kl. 10:30 til kl. 16:00 og m.a. verða sérfræðingar Matís til viðtals á þessum tímum.

Matísdagurinn mánudaginn 31. mars í Nýheimum. Skráning og upplýsingar hjá Nínu Síbyl Birgisdóttur, nina()matis.is, 422-5136.

Festa – miðstöð um samfélagsábyrgð kynnir morgunfund. Á fundinum verður íslenskur sjávarútvegur skoðaður út frá aðferðafræði samfélagsábyrgðar (e. Corporate Social Responsibility).

Hvenær: Miðvikudaginn 26. mars 2014, kl. 8.30 til 10.00 (heitt á könnunni frá kl. 8.00)
Hvar: Grand Hótel Reykjavík
Verð: 1.500 kr félagsmenn Festu og 2.700 kr. aðrir

Fylgist með: #samfélagsábyrgð

Á fundinum verður íslenskur sjávarútvegur skoðaður út frá aðferðafræði samfélagsábyrgðar (e. Corporate Social Responsibility).  Fyrirtæki út um allan heim hafa undanfarið í auknum mæli innleitt ábyrga starfshætti með markvissum hætti. Lögð er áhersla á sameiginlegan ávinning fyrir fyrirtæki og samfélagið. Undirstrikað er hvað fyrirtæki gera til að hafa jákvæð áhrif á umhverfi sitt og samfélag, en jafnframt er horfst í augu við áskoranir þeirra og tækifæri til úrbóta.

Skráning: Skráðu þig hér

Fimm framsögumenn varpa ljósi á málefnið:

• Samfélagsábyrgð frá krók og uppá disk – Ketill Berg Magnússon, Festa – miðstöð um samfélagsábyrgð
• Sjálfbærnistaðlar í sjávarútvegi – Gísli Gíslason, Marine Stewardship Council (MSC)
• Iceland Responsible Fisheries – Guðný Káradóttir, Íslandsstofa
• Ábyrg matvælaframleiðsla – Sveinn Margeirsson, Matís
• Ábyrgð sjávarútvegsins – Kolbeinn Árnason, LÍU

Pallborðsumræður að framsögum loknum

Fundarstjóri: 

Karen Kjartansdóttir, upplýsingafulltrúi LÍÚ

Meira:

• Facebook viðburður
• #samfélagsábyrgð á Twitter

Í dag, föstudaginn 21. mars, fer fram doktorsvörn við Matvæla- og næringarfræðideild Háskóla Íslands. Þá ver Magnea Guðrún Karlsdóttir matvælafræðingur doktorsritgerð sína Oxunarferlar og stöðugleiki frosinna sjávarafurða (Oxidative mechanisms and stability of frozen fish products).

Andmælendur eru dr. Santiago Aubourg prófessor hjá CSIC á Spáni (The Spanish Research Council) og dr. Sigríður Jónsdóttir fræðimaður við Háskóla Íslands. Leiðbeinendur í verkefninu voru dr. Hörður G. Kristinsson og prófessor Sigurjón Arason. Dr. Þórhallur Ingi Halldórsson, forseti Matvæla- og næringarfræðideildar, stjórnar athöfninni sem fer fram í Hátíðarsal Háskóla Íslands í Aðalbyggingu og hefst athöfnin klukkan 14:30.

Um efni ritgerðar | Oxunarferlar og stöðugleiki frosinna sjávarafurða

Neysla á unnum og frystum sjávarafurðum hefur aukist talsvert á undanförnum árum vegna vaxandi eftirspurnar neytenda eftir þægilegum hágæða matvælum. Fita í fiskafurðum er góð uppspretta af fjölómettuðum fitusýrum (PUFA) sem sýnt hefur fram á að hafa jákvæð áhrif á heilsu manna. Fiskafurðir með hátt hlutfall af PUFA eru einstaklega viðkvæm gagnvart þránun. Varðveisla á gæðum fitu er því ein af helstu áskornunum þegar kemur að geymslu og vinnslu sjávarafurða. Frysting og frostgeymsla er skilvirk aðferð til þess að varðveita gæði og lengja geymsluþol fiskafurða, og hefur henni verið beitt í fjölda ára. Þrátt fyrir þessa kosti geta gæði afurðanna samt sem áður rýrnað í frostgeymslu. Markmið þessa verkefnis var því að auka þekkingu á þeim  mismunandi oxunarferlum sem eiga sér stað í frystum fiskafurðum, sem og kanna þann breytileika á milli magra fisktegunda hvað varðar stöðugleika við langvarandi frostgeymslu. Áhrif mismunandi geymsluhita og hráefnisgæði á stöðugleika fiskafurða voru rannsökuð, sem og áhrif hitunar og áframhaldandi frostgeymslu eldaðra afurða á gæði fitunnar. Ennfremur voru notagildi ýmissa efnamælinga og hraðvirkra mælinga til þess að fylgjast eftir niðurbroti fitu metin.

Rannsóknir þessa verkefnis gáfu af sér dýpri skilning á mismunandi ferlum oxunar og stöðugleika frystra sjávarafurða og hvernig mismunandi geymsluskilyrði og breytileiki hráefnis hefur áhrif á þessa ferla. Hitastig og tími við geymslu reyndust mjög mikilvægir þættir hvað varðar stöðugleika frystra afurða. Gæði og stöðugleiki fitunnar í frostgeymslu var einnig mjög háð fisktegundum sem og vöðvategundum. Ennfremur þá hafði langvarandi geymsla fyrir eldun mest áhrif á stöðugleika fitunnar eftir eldun.   

Stutt ágrip á ensku

Consumption of processed and frozen fish has increased in recent years as a result of an increasing consumer demand for convenient high-quality food products. Fish lipids are a natural and good source of polyunsaturated fatty acids (PUFA) which have been reported to have several beneficial health effects. However, due to the high amount of PUFA fish lipids are highly susceptible to lipid degradation. Lipid quality preservation is therefore one of the major challenges associated with seafood raw material storage and subsequent processing for food use. Freezing and frozen storage is an effective method of preserving physicochemical properties and to prolong shelf life of fish products. However, some deterioration in fish quality occurs during frozen storage. Therefore, the aim of this project was to gain more understanding of different oxidative processes taking place in frozen fish products, and to investigate how two lean fish species with similar type of commercial utilization, differ in oxidative stability during prolonged frozen storage. The effects of different storage temperature and initial raw material quality on oxidative stability were studied, as well as the impact of cooking and subsequent cooked frozen storage on the lipid quality. Furthermore, the applicability of various chemical lipid quality markers and alternative non-invasive approaches to monitor fish lipid degradation was evaluated.

Almennar upplýsingar

Magnea Guðrún Karlsdóttir er fædd 1978. Hún lauk BS prófi í matvælafræði árið 2008 frá Háskóla Íslands og MS prófi í matvælafræði árið 2010. Samhliða námi hefur Magnea starfað hjá Matís og unnið að margvíslegum rannsóknarverkefnum.

Foreldrar Magneu eru Karl Jóhann Valdimarsson og Erla Þóra Óskarsdóttir. Eiginmaður Magneu er Ingvar Júlíus Tryggvason og eiga þau saman fjögur börn, Ástrós, Erlu Ósk, Evu Maríu og Tryggva.

Lokið er verkefninu Ofurkældur heill fiskur – fyrir dauðastirðnun sem styrkt var af AVS Rannsóknasjóð í sjávarútvegi R 062-11 en verkefnið var unnið í samstarfi Matís, Skagans og Rekstrarfélagsins Eskju.

Verkefnið hefur skilað aukinni þekkingu á ofurkælingu hvítsfisks, sér í lagi ofurkælingu heils fisks, og áhrifum ofurkælingar á gæði, ferskleika og geymsluþol. Nú liggja fyrir niðurstöður tilrauna, sem koma til með að nýtast til hönnunar á ofurkæli fyrir heilan fisk en hingað til hefur CBC-tækni Skagans einkum verið nýtt til að ofurkæla flök. Geymsluþolstilraun, sem var gerð í verkefninu, og geymsluspálíkön benda til að ofurkæling við –1 °C getur aukið geymsluþol heils fisks um 2–3 daga og geymsluþol flaka um 1 dag m.v. 6 daga gamalt hráefni við vinnslu. Þannig verður að teljast líklegt að afurðir verkefnisins komið til með að nýtast  ferskfiskframleiðendum til að hámarka gæði og öryggi afurða sinna. Með beitingu ofurkælingar við fiskvinnslu er unnt að koma afurðum köldum í umbúðir, með því móti má t.a.m. flytja fersk fisk flök á fjarlægari markaði en áður sé hitaálag í flutningum lágmarkað.

Ítarlegri niðurstöður úr tilraunum verkefnisins má finna í Matís skýrslum Ofurkældur heill fiskur – Lokaskýrsla, Matísskýrsla númer 12-13 og Áhrif ofurkælingar á skemmdarferla og geymsluþol heils fisks og flaka Matísskýrsla númer 22-12.

Nánari upplýsingar veitir Arnljótur Bjarki Bergsson, sviðsstjóri Auðlinda og afurða.

Matvælalandið Ísland boðar til ráðstefnu á Hótel Sögu fimmtudaginn 20. mars kl. 12.00 – 16.30 undir yfirskriftinni: Vöxtur í ferðaþjónustu – er maturinn tilbúinn?

Sveinn Margeirsson, forstjóri Matís, tekur þátt í pallborðsumræðum.

Ráðstefnan er ókeypis og öllum opin og má finna nánari upplýsingar á vef Samtaka Iðnaðarins. Nauðsynlegt að skrá sig hér.

Matvælalandið Ísland er samstarfsvettvangur margra aðila sem hafa með matvæli að gera á einn eða annan hátt og vilja efla Ísland sem matvælaframleiðsluland. Þar á meðal eru Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið, Bændasamtök Íslands, Íslandsstofa, Samtök ferðaþjónustunnar, Samtök fiskvinnslustöðva, Samtök iðnaðarins, Matís og Háskóli Íslands.

Neytendabanki Matís er hópur neytenda sem tekur þátt í neytendakönnunum á vegum Matís. Með því að koma skoðunum sínum á framfæri í rannsóknum Matís geta þátttakendur haft áhrif á þróun matvara á Íslandi.

Framlag þátttakenda getur falist í því að svara könnun á netinu eða í gegnum síma, taka þátt í umræðuhópum eða bragða og gefa álit sitt á ýmsum vörum.

Matís leggur mikið upp úr trúnaði og öruggri meðferð persónuupplýsinga. Allar upplýsingar sem Matís fær um einstaklinga eru varðveittar á öruggan hátt og meðhöndluð samkvæmt lögum um persónuvernd. Við framsetningu gagna er þess gætt að ekki sé hægt að rekja svör til einstaklinga.

Matís veitir þriðja aðila aldrei upplýsingar um svarendur í könnunum án þeirra samþykkis.

• Kaupendur kannana, s.s. fyrirtæki sem nýta sér þjónustu Matís, fá aldrei aðgang að svörum einstaklinga.
• Þeir starfsmenn Matís sem hafa aðgang að persónulegum upplýsingum ber skylda til að virða trúnað við svarendur.
• Þátttakendum í könnunum er ávallt frjálst að neita að svara könnun.
• Þátttakendur í Matís Neytendabankanum eiga möguleika á að vinna verðlaun fyrir þátttöku sína.

Hefur þú áhuga? Skráðu þig þá í Neytendabanka Matís.

Þann 25. júní verður haldin ráðstefna þar sem fjallað verður um Norræna lífhagkerfið (Nordic Bioeconomy) og lífhagkerfi norðurslóða (Arctic Bioeconomy).

Lífhagkerfið

Hugtakið lífhagkerfi (e. Bioeconomy) hefur verið notað til að ná yfir allar lífauðlindir, samspil þeirra og samhengi og áhrif þeirra á efnahagslega, umhverfislega og félagslega þætti. Rannsóknir á sviði lífhagkerfis ganga þannig þvert á atvinnugreinar og leitast við að hámarka ávinning auðlinda án þess að ganga á þær. Efling lífhagkerfisins Mikilvægur þáttur í starfsemi Matís er að efla og auka verðmætasköpun í lífhagkerfinu, meðal annars með verkefnum sem snúa að aukinni framleiðslu lífmassa og með því að hlúa að nýsköpun, vinna að bættri nýtingu og sjálfbærni í framleiðsluferlum og þar með hagfelldari afrakstri auðlinda. Starfsfólk Matís fagnar því norrænni áherslu á lífhagkerfið og vinnur náið með íslenskum stjórnvöldum að útfærslu þriggja ára formennskuverkefna á þessu sviði, en þau hófust á þessu ári þegar Ísland tók við formennsku í Norræna ráðherraráðinu.

Að þessu tilefni verður haldinn ráðstefna á hótel Selfossi 25. júní þar sem fjallað verður um þessi mál frá margvíslegum sjónarhornum.

Á vef Gestamóttökunnar/Yourhost er hægt að skrá sig á ráðstefnuna.

Nýsköpun í lífhagkerfi Norðurlanda og norðurslóða

Drög að dagskrá

• 09:15 Coffee and registration
• 10:00 Opening the conference | Sigurður Ingi Jóhannsson, Minister of Fisheries and Agriculture
• 10:15 No standard = no market | Dr. dr. Andreas Hensel, President at BfR                 
• 11:00 Product development in the Arctic Bioeconomy | Sigrún Elsa Smáradóttir, Research group leader, Matís                        
• 11:30 Industry success stories | Faroe Islands, Iceland and Greenland   
• 12:00 Lunch | Special taste of innovation
• 13:30 Branding of Nordic food | Emil Bruun Blauert, CEO, Executive Advisor and Developer, WNEAT
• 13:50 Microfeed: Turning wood into food | Clas Engström, Managing Director, SP Processum          
• 14:10 Nutrition for the future – Possibilities of the Nordic areas? | Bryndís Eva Birgisdóttir, Associate professor, University of Iceland
• 14:30 Coffee break             
• 14:50 Food waste: Problem or growth opportunity? | Nils Kristian Afseth, Research Scientist, PhD, Nofima.       
• 15:10 Investing in algae – Ingredients for future food production | Olavur Gregersen, Managing Director, Syntesa Partners & Associates               
• 15:30 Assessing and mitigating risk in the Nordic Bioeconomy | Guðmundur Halldórsson, Research Coordinator, Soil Conservation Service of Iceland
• 15:45 Reflection panel | Nordic and Arctic bioeconomy in local & global perspective
• 16:30 End of conference

Meira um lífhagkerfi norðurslóða

Lífhagkerfið á norðurslóðum Eitt af þeim verkefnum sem Matís hefur haft forgöngu um er norræna verkefnið Arctic Bioeconomy en Sigrún Elsa Smáradóttir, fagstjóri á Viðskiptaþróunarsviði, er þar verkefnastjóri. Verkefnið er til tveggja ára og felur í sér kortlagningu á lífauðlindum á norðurslóðum, mati á afrakstri þeirra, og samanburði og greiningu milli svæða. Einkum er horft til Grænlands, Íslands og Færeyja en tæpt á lífauðlindum í norðurhluta Noregs, Svíþjóðar og Finnlands. „Í verkefninu er sérstaklega horft til matvælaframleiðslu með tilliti til fæðuöryggis auk þess sem nýsköpunarhæfni svæðanna og einstakra greina verður metin. Þetta er gert til þess að hægt sé að meta tækifæri og ógnanir og ráðast í kjölfarið í verkefni sem styrkja svæðin á þessu sviði,“ segir Sigrún Elsa, en áætlað er að verkefninu ljúki í september 2014.

„Miklar lífauðlindir er að finna á norðurslóðum og eru þær mikilvægar fyrir efnahagslíf landanna, bæði beint og óbeint. Hér á Íslandi er sjávarútvegur ein helsta undirstöðuatvinnugreinin og gögn um stöðu sjávarútvegs í mjög góðu horfi, en gögn sem snúa að öðrum auðlindum, eins og til dæmis landnýtingu, eru síðri. Það er mikilvægt að ná saman yfirliti yfir auðlindir og afrakstur þeirra svo unnt sé að meta árangur og greina hvernig efla megi svæðin. Með því að auka verðmæti afurða, örva og styrkja lífhagkerfið og afkastagetu þess aukum við efnahagslegan árangur,“ segir Sigrún Elsa og bætir við að lífauðlindir þessa svæðis séu að breytast vegna hlýnunar jarðar. „Það er nauðsynlegt að fylgjast vel með þessum breytingum, í þeim geta falist bæði tækifæri og ógnanir. Mikilvægt er að nýta þá möguleika sem hugsanlega opnast til matvælaframleiðslu á þessu svæði vegna breyttra lífsskilyrða og umhverfisáhrifa. Enda er staðreyndin því miður sú að meðan möguleikar á þessu sviði á norðurslóðum kunna að aukast, þá dragast þeir saman annars staðar á sama tíma og fólksfjölgun í heiminum heldur áfram“.

^{Sigrún Elsa Smáradóttir}

Verkefninu er ætlað að styrkja löndin til virkrar þátttöku í alþjóðlegum samstarfsverkefnum, meðal annars á norrænum vettvangi. „Þegar kemur að rannsóknaáætlunum og stuðningi við nýsköpun, liggur fyrir að mikil áhersla verður lögð á lífhagkerfið, bæði í norrænu og evrópsku samhengi,“ segir Sigrún Elsa.

Þannig hefur norræna nefndin um landbúnaðar – og matvælarannsóknir (NKJ) unnið stefnumörkun um „Norræna lífhagkerfið“ (e. The Nordic Bioeconomy Initiative). Í þeirri stefnumörkun er sérstaklega horft til sjálfbærni náttúruauðlinda og nýtingar lífmassa með svipuðum hætti og aðrar þjóðir á evrópskum vettvangi hafa gert. Í nefndinni sitja þrír Íslendingar, þeir Torfi Jóhannesson, sérfræðingur hjá atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu, Sveinn Margeirsson, forstjóri Matís og Sigurður Björnsson, sviðsstjóri hjá Rannís. Stefnumörkunin á fyrst og fremst að bæta og greiða fyrir norrænum samstarfsverkefnum sem snúa að rannsóknum á sviði lífhagkerfisins og stuðla að frekari stefnumótun á því sviði. Þannig er ætlunin að stuðla að sjálfbærri auðlindanýtingu í grunnframleiðslu og afleiddum greinum.

„Ætlunin er að efla samstarf úrvinnslugreina, eins og til dæmis matvælaframleiðslu eða fóður- og áburðarframleiðslu, við grunnatvinnugreinar, eins og sjávarútveg og landbúnað, og vinna að heildstæðum lausnum sem ganga þvert á atvinnugreinar og hámarka ávinning af nýtingu auðlindanna án þess að ganga á þær. Sjálfbær framleiðsla og nýting lífmassa stuðlar að efnahagslegri og félagslegri styrkingu svæða sem liggja að auðlindunum, aukinni matvælaframleiðslu og þar með auknu fæðuöryggi. Jafnframt er horft til vistvænnar framleiðslu á orkugjöfum úr lífmassa til að leysa jarðefnaeldsneyti af hólmi en þá er mikilvægt að leiðir verði fundnar til að slík framleiðsla verði ekki á kostnað matvælaframleiðslu. Mikil samkeppni um hráefni, annars vegar til matvælaframleiðslu og hins vegar til orkuframleiðslu, getur haft alvarlegar afleiðingar á matvælaverð og möguleika fólks í heiminum til að brauðfæða sig,“ segir Sigrún Elsa.

Íslenskt formennskuverkefni

Norrænu ríkin skiptast á um að fara með formennsku í Norræna ráðherraráðinu og leiða starfsemina eitt ár í senn. Á ár kemur það í hlut Íslendinga að gegna formennsku í ráðinu en samhliða því verður sett af stað þriggja ára formennskuáætlun á sviði lífhagkerfisins sem skila á beinum efnahagslegum ávinningi á Norðurlöndunum. Nú er að ljúka útfærslu formennskuverkefna á sviði lífhagkerfisins en Matís hefur verið virkur þáttakandi í þeirri útfærslu undir forystu Sveins Margeirssonar forstjóra Matís.

„Formennskuverkefnin munu kalla á aukið samstarf iðnaðarins og rannsókna- og menntakerfisins í hagnýtum virðisaukandi verkefnum. Horft verður til þess hvernig efla megi þekkingarsköpun og framþróun í sjálfbærri auðlindanýtingu og framleiðslu á lífmassa á Norðurlöndunum og yfirfæra þá þekkingu og tæknilausnir sem fyrir er milli svæða,“ segir Sigrún Elsa.

Í tengslum við formennskuverkefnið verður mynduð pallborðsnefnd, Nordic Bioeconomy panel, sem verður ráðgefandi fyrir rannsóknasjóði Norðurlandanna þegar kemur að rannsóknaköllum á sviði lífhagkerfisins. Að auki verður hlutverk nefndarinnar að kynna stöðu Norðurlandanna út á við þegar kemur að lífhagkerfinu og þannig greiða aðgang landana að alþjóðlegum rannsóknastyrkjum. Sameinaðir kraftar Norðurlandanna munu þannig hafa áhrif á þessu sviði.

„Það að Ísland gegni burðarhlutverki í slíku samstarfi, hafi forgöngu um metnaðarfulla formennskuáætlun á sviði lífhagkerfisins og gegni leiðandi hlutverki í rannsóknum því tengdu á norðurslóðum, beinir sjónum annarra að landinu sem áhugaverðs samstarfsaðila í verkefnum sem snúa að lífhagkerfinu. Breitt fjölþjóðlegt samstarf á þessu sviði, bæði í rannsóknum og þróun, er mikilvægur grunnur að eflingu lífhagkerfisins og þar með efnahagslegra framfara á Íslandi,“ segir Sigrún Elsa að lokum.

Nánari upplýsingar veitir Sigrún Elsa. Einnig má finna áhugavert efni um stóru áskoranirnar í nánustu framtíð á myndbandasíðu Matís.

Ráðstefna um smábátaveiðar í Norður-Atlantshafi verður haldin í höfuðstöðvum Matís að Vínlandsleið 12 í Reykjavík dagana 25. – 26. mars nk.

Hægt verður að fylgjast með ráðstefnunni með því að fara inn á eftirfarandi vefslóð: https://meet.matis.is/jonas/3B0WBFFM

Smábátaveiðar og sjávarbyggðir víða í Norður Atlantshafi standa höllum fæti um þessar mundir. Erfið rekstrarskilyrði, lítil nýliðun, hár stofnkostnaður, mikil samkeppni frá öðrum atvinnugeirum og útgerðaflokkum, ásamt neikvæðri byggðaþróun eru meðal þeirra atriða sem gera þessum útgerðarflokki erfitt um vik. Það eru engu að síður einnig margir innan þessa geira að gera mjög góða hluti, þar sem menn hafa náð að aðlagast nýjum rekstrarskilyrðum og komið auga á ný tækifæri.

Rannsóknaraðilar og aðrir hlutaðilar tengdir smábátageiranum í Noregi, Svíþjóð, Danmörku, Færeyjum, Íslandi, Grænlandi og Nýfundnalandi hafa á síðustu mánuðum verið að kynna sér rekstrarskilyrði, helstu vandamál og möguleg tækifæri innan greinarinnar í sínum löndum. Þessir aðilar ætla nú að standa fyrir ráðstefnu í Reykjavík 25.-26. mars þar sem farið verður yfir stöðu smábátaútgerða í hverju þessara landa, ásamt því sem samanburður verður gerður á rekstrarumhverfi þeirra. Landssambönd smábátaeigenda í hverju af áðurnefndum löndum munu halda kynningu, sérfræðingar á sviði markaðssetningar m.t.t. markaðsaðgreiningar á smábátafiski munu kynna sínar rannsóknir, seljendur ýmissa lausna fyrir smábátageirann munu kynna sínar vörur, aðilar sem bjóða upp á smábátaveiðar fyrir túrista munu kynna sína starfsemi og margt fleira.

Þátttaka er ókeypis og öllum opin.

Nánari upplýsingar má finna á vef Coastal Fisheries, www.coastalfisheries.net.

Hægt er að skrá sig á ráðstefnuna með því að senda tölvupóst á Jónas R. Viðarsson, jonas@matis.is.