Höfundur: hilduryr@matis.is

Ritrýndar greinar

SUSTAIN drilling at Surtsey volcano, Iceland, tracks hydrothermal and microbiological interactions in basalt 50 years after eruption

Tengiliður

Pauline Bergsten

Ph.D. nemi

paulineb@matis.is

The 2017 Surtsey Underwater volcanic System for Thermophiles, Alteration processes and INnovative concretes (SUSTAIN) drilling project at Surtsey volcano, sponsored in part by the International Continental Scientific Drilling Program (ICDP), provides precise observations of the hydrothermal, geochemical, geomagnetic, and microbiological changes that have occurred in basaltic tephra and minor intrusions since explosive and effusive eruptions produced the oceanic island in 1963–1967. Two vertically cored boreholes, to 152 and 192 m below the surface, were drilled using filtered, UV-sterilized seawater circulating fluid to minimize microbial contamination. These cores parallel a 181 m core drilled in 1979. Introductory investigations indicate changes in material properties and whole-rock compositions over the past 38 years. A Surtsey subsurface observatory installed to 181 m in one vertical borehole holds incubation experiments that monitor in situ mineralogical and microbial alteration processes at 25–124 ∘C. A third cored borehole, inclined 55∘ in a 264∘ azimuthal direction to 354 m measured depth, provides further insights into eruption processes, including the presence of a diatreme that extends at least 100 m into the seafloor beneath the Surtur crater. The SUSTAIN project provides the first time-lapse drilling record into a very young oceanic basaltic volcano over a range of temperatures, 25–141 ∘C from 1979 to 2017, and subaerial and submarine hydrothermal fluid compositions. Rigorous procedures undertaken during the drilling operation protected the sensitive environment of the Surtsey Natural Preserve.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

Impact of onboard chitosan treatment of whole cod (Gadus morhua) on the shelf life and spoilage bacteria of loins stored superchilled under different atmospheres

Tengiliður

Pauline Bergsten

Ph.D. nemi

paulineb@matis.is

The initial handling of marine fish on board fishing vessels is crucial to retain freshness and ensure an extended shelf life of the resulting fresh products. Here the effect of onboard chitosan treatment of whole, gutted Atlantic cod (Gadus morhua) was studied by evaluating the quality and shelf life of loins processed six days post-catch and packaged in air or modified atmosphere (% CO2/O2/N2: 55/5/40) and stored superchilled for 11 and 16 days, respectively. Sensory evaluation did not reveal a clear effect of chitosan treatment on sensory characteristics, length of freshness period or shelf life of loins under either packaging conditions throughout the storage period. However, directly after loin processing, microbiological analysis of loins showed that onboard chitosan treatment led to significantly lower total viable counts as well as lower counts of specific spoilage organisms (SSO), such as H2S-producers and Pseudomonas spp., compared to the untreated group. In addition, the culture-independent approach revealed a lower bacterial diversity in the chitosan-treated groups compared to the untreated groups, independently of packaging method. Partial 16S rRNA gene sequences belonging to Photobacterium dominated all sample groups, indicating that this genus was likely the main contributor to the spoilage process.

Hlekkur að grein

Fréttir

Ráðstefna 8. september. Nýsköpun og tækifæri í íslenskri matvælaframleiðslu

Orkídea og Landbúnaðarháskóli Íslands halda ráðstefnu um nýsköpun og tækifæri í matvælaframleiðslu þann 8. september næstkomandi á Hótel Selfossi. Rósa Jónsdóttir og Kolbrún Sveinsdóttir starfsmenn Matís halda þar erindi um Framleiðslu nýrra próteina fyrir matvæli og fóður.

Brýnt er að auka matvælaframleiðslu í heiminum verulega á næstu áratugum vegna sífellt vaxandi íbúafjölda heimsins. Í þessu felast miklar áskoranir þar sem stór hluti af nýtanlegu gróðurlendi heimsins er þegar notað í landbúnaðarframleiðslu. Nýtanlegir fiskistofnar eru margir komnir að þolmörkum og vaxandi skortur er á orku og vatni til fæðuframleiðslu. Í þessum áskorunum felast jafnframt mikil tækifæri fyrir Ísland sem ætlunin er að varpa ljósi á þessum viðburði sem er samstarfsverkefni Orkídeu, Landbúnaðarháskóla Íslands, Háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðuneytisins, Háskólans á Bifröst, Íslandsstofu, Lax-inn fræðslumiðstöðvar, Matís, Ráðgjafamiðstöðvar landbúnaðarins, Samtökum smáframleiðenda matvæla og Ölfus Cluster.

Myndbandsupptökur frá ráðstefnunni má finna með því að smella á hnappinn hér að neðan:

Myndbandsupptökur

Dagskrá ráðstefnunnar má finna hér:

Fundarstjóri: Vigdís Häsler, framkv.stj. Bændasamtaka Íslands

Fréttir

Matís kemur að leit erfðaþátta bógkreppu

Bógkreppa er arfgengur erfðagalli í sauðfé á Íslandi. Gallinn er að öllum líkindum víkjandi, sem þýðir að til þess að lömb fæðist með einkenni bógkreppu þurfa þau að fá gallaða genið frá báðum foreldrum. Þetta hefur í för með sér að erfðagallinn hefur leynst árum saman í íslenska fjárstofninum og skýtur síðan óvænt upp kollinum.

Matís er þátttakandi í verkefni sem miðar að því að finna erfðamark sem hægt væri að nýta til að greina gallann í arfblendnum einstaklingum. Ef slíkt erfðamark fyndist væri hægt að útrýma erfðagallanum úr íslensku fé og tryggja að hann bærist ekki inn á sæðingastöðvar.

Rannsóknaverkefnið er styrkt af Fagráði í sauðfjárrækt, leitt af Tilraunastöð Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum og auk Matís kemur RML að verkefninu.

Sjá nánar á vefsíðu Bændablaðsins með því að smella hér

Mynd: Shutterstock

Fréttir

Erfðabreytingar á örverum

Gestir hlaðvarpsþáttarins Matvælið að þessu sinni eru þeir Björn Þór Aðalsteinsson, verkefnastjóri hjá Matís og Tryggvi Stefánsson, aðstoðarframkvæmdarstjóri hjá Algalíf. Í þættinum fara þeir yfir markaðsleg og rannsóknarleg sjónarmið í tengslum við erfðabreytingar á örverum.

Björn Þór segir okkur frá verkefninu Thermo-Tools sem líftæknihópur Matís hefur verið að vinna að síðastliðin ár. Thermo Tools verkefnið miðar að því að þróa ný tæki til að erfðabreyta hitakærum örverum. Ísland hefur þá sérstöðu að vera með mikið magn af heitum hverum og þar af leiðandi mjög gott aðgengi að hitakærum örverum. Hitakærar örverur lifa við mjög hátt hitastig, allt frá 50-121°C, og liggur vandamálið í því að þau tæki og tól sem alla jafna eru notuð við erfðabreytingar virka ekki við svo hátt hitastig.

Tryggvi Stefánsson hjá Algalíf segir okkur frá framleiðslu þeirra á Astaxanthin og hvernig markaðurinn sem Algalíf starfar á, setur skýra stefnu gegn erfðabreytingum og mikilvægi þess að þeir séu með non-GMO vottun í þeirra framleiðslu.

Hlustaðu á þáttinn í heild sinni hér að neðan:

Þáttastjórnandi er Ísey Dísa Hávarsdóttir

Ritrýndar greinar

New wave of flavours–On new ways of developing and processing seaweed flavours

Seaweeds have a naturally salty taste owing to their high content of minerals like potassium, besides sodium, which can be utilised as a healthy sodium replacer in food. In addition, some seaweeds contain a range of potential flavour components which can be released by mild processing and used to naturally enhance the flavour of food. In the present study, flavour ingredients from brown seaweed to use as a food component were developed. The work included enzymatic processing, by subsequently applying an alginase (Alg3) and Umamizyme to freeze dried and milled Ascophyllum nodosum and Saccharina latissima seaweed biomass. The chemical composition was determined by means of monosaccharide, polyphenol, and sodium content. Flavour profiles of the produced flavour extracts were evaluated by e-tongue and a cell assay, as well as by sensory panellists. The seaweed extracts were incorporated into food models and their sodium replacing and flavour enhancing properties were objectively evaluated by trained sensory panellists. The aim was to offer innovative processing solutions and new healthy flavour ingredients to meet salt reduction targets and flavour enhancing properties using seaweed. The results obtained flavour ingredients that are richer in umami and salty taste with the potential to replace sodium and create flavour enhancing ingredients for certain food products.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

Large differences in carbohydrate degradation and transport potential among lichen fungal symbionts

Lichen symbioses are thought to be stabilized by the transfer of fixed carbon from a photosynthesizing symbiont to a fungus. In other fungal symbioses, carbohydrate subsidies correlate with reductions in plant cell wall-degrading enzymes, but whether this is true of lichen fungal symbionts (LFSs) is unknown. Here, we predict genes encoding carbohydrate-active enzymes (CAZymes) and sugar transporters in 46 genomes from the Lecanoromycetes, the largest extant clade of LFSs. All LFSs possess a robust CAZyme arsenal including enzymes acting on cellulose and hemicellulose, confirmed by experimental assays. However, the number of genes and predicted functions of CAZymes vary widely, with some fungal symbionts possessing arsenals on par with well-known saprotrophic fungi. These results suggest that stable fungal association with a phototroph does not in itself result in fungal CAZyme loss, and lends support to long-standing hypotheses that some lichens may augment fixed CO2 with carbon from external sources.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

Going to extremes–a metagenomic journey into the dark matter of life

The Virus-X—Viral Metagenomics for Innovation Value—project was a scientific expedition to explore and exploit uncharted territory of genetic diversity in extreme natural environments such as geothermal hot springs and deep-sea ocean ecosystems. Specifically, the project was set to analyse and exploit viral metagenomes with the ultimate goal of developing new gene products with high innovation value for applications in biotechnology, pharmaceutical, medical, and the life science sectors. Viral gene pool analysis is also essential to obtain fundamental insight into ecosystem dynamics and to investigate how viruses influence the evolution of microbes and multicellular organisms. The Virus-X Consortium, established in 2016, included experts from eight European countries. The unique approach based on high throughput bioinformatics technologies combined with structural and functional studies resulted in the development of a biodiscovery pipeline of significant capacity and scale. The activities within the Virus-X consortium cover the entire range from bioprospecting and methods development in bioinformatics to protein production and characterisation, with the final goal of translating our results into new products for the bioeconomy. The significant impact the consortium made in all of these areas was possible due to the successful cooperation between expert teams that worked together to solve a complex scientific problem using state-of-the-art technologies as well as developing novel tools to explore the virosphere, widely considered as the last great frontier of life.

Hlekkur að grein

Ritrýndar greinar

A fast and inexpensive high-throughput protocol for isolating high molecular weight genomic DNA from lichens

Werth, S., Reynisdóttir, S., Guðmundsson, H. & Andrésson, Ó. S. 2016. A fast and inexpensive high-throughput protocol for isolating high molecular weight genomic DNA from lichens. — Herzogia 29: 610–616. Isolating high molecular weight DNA as required for genomic library preparations and other applications is a challenging task. We optimized a glass-fiber column-based, high throughput DNA isolation protocol to yield comparatively large quantities of high molecular weight, pure DNA; cell lysis based on a CTAB buffer was followed by centrifugation to remove cell debris, binding to a glass-fiber membrane under high concentration of a chaotropic salt (guanidine hydrochloride), followed by two 70 % ethanol washes and elution. This method was utilized successfully on several species of lichenized ascomycetes and on two non-lichenized basidiomycetes. Thus, while developed for lichens, the method is suitable for a range of fungal taxa.

Hlekkur að grein

Fréttir

Skráning er hafin í Græna frumkvöðla framtíðar

Grænir frumkvöðlar framtíðar (GFF) er fræðsluverkefni hjá Matís sem ætlað fyrir nemendur í efstu bekkjum grunnskóla og framhaldsskóla. Markmiðið er að fræða nemendur um áhrif loftslagsbreytinga á hafið og lífríki þess, sjálfbærni og nýsköpun á nýstárlegan og skemmtilegan hátt. Verkefnið er opið öllum skólum landsins og hefur Matís opnað fyrir skráningar fyrir skólaárið 2022-2023.

Verkefnið fer fram í skólum undir leiðsögn kennara og hægt er að staðfæra verkefnin eftir þörfum hvers og eins skóla. Verkefninu er skipt í fjórar vinnustofur, vettvangsheimsóknir og MAKEathon. Vinnustofurnar innihalda fræðilega umfjöllun og verkefni, vettvangsheimsóknirnar eru í sjávarútvegsfyrirtæki og MAKEathonið er nýsköpunarkeppni

Við hvetjum áhugasama kennara og skóla til að skrá sig til leiks fyrir skólaárið 2022-2023. Skráning er ekki bindandi og því mega þeir sem eru forvitnir endilega skrá sig líka. Einnig er hægt að hafa samband við verkefnastjóra verkefnisins Justine Vanhalst í netfang justine@matis.is ef einhverjar spurningar vakna. Þú finnur Græna frumkvöðla framtíðar einnig á heimasíðunni graenirfrumkvodlar.com og inn á instagram.

Rafrænn upplýsingafundur verður haldinn þann 18. ágúst næstkomandi, klukkan 13-13:30, þar verður farið yfir alla fleti verkefnisins og fólki gefinn kostur á að spyrja spurninga, nánari upplýsingar um fundinn eru sendar við skráningu.

Skráning fer fram með því að smella á skráningarhnappinn hér að neðan:

Skráning

Hér má sjá stiklu frá sjónvarpstöðinni N4 um Græna frumkvöðla framtíðar, þátturinn kemur út síðar í haust.

Langar þig að lesa meira um Græna frumkvöðla framtíðar? Hér fyrir neðan er viðtal við Katrínu Huldu Gunnarsdóttur sem hefur unnið að verkefninu frá upphafi:

Grænir frumkvöðlar framtíðar
IS
EN IS