Flokkur: Fréttir

Matvælastofnun heldur fræðslufund um erfðabreytt matvæli þriðjudaginn 22. febrúar kl. 15:00 – 16:00. Á fundinum verður fjallað um nýja reglugerð um merkingu og rekjanleika erfðabreyttra matvæla og fóðurs.

Fjallað verður um hvaða matvæli og fóður falla undir reglugerðina, hverjar eru algengustu erfðabreyttu nytjaplönturnar og tekin verða dæmi um erfðabreytt matvæli unnin úr þeim.

Hægt verður að fylgjast með fundinum í beinni útsendingu og nálgast upptöku af fundinum á vef MAST undir ÚTGÁFA – FRÆÐSLUFUNDIR.

Fyrirlesari:
Helga M. Pálsdóttir, sérfræðingur hjá Matvælastofnun

Fræðslufundurinn verður haldinn í umdæmisskrifstofu stofnunarinnar í Reykjavík að Stórhöfða 23. Gengið er inn í húsnæði MAST að norðanverðu (Grafarvogsmegin).

Allir velkomnir!

Skýrslur Matís undanfarinna ára um niðurstöður mælinga á magni eitraðra mengunarefna í íslenskum sjávarafurðum sýna svo ekki verður um að villst að okkar íslenska sjávarfang er langt undir viðmiðunarmörkum sem gilda um þessi efni.

Undanfarna daga hefur átt sér stað umræða um eiturefni í sjávarfangi þá sérstaklega í eldislaxi og var frétt á fréttaveitu RÚV um þetta efni nú fyrir stuttu.

Niðurstöður rannsókna sýna að ætilegur hluti fisks sem veiddur er á Íslandsmiðum inniheldur mjög lítið magn af lífrænum mengunarefnum eins og díoxíni, díoxínlíkum PCB efnum og varnarefnum (skordýraeitri og plöntueitri), samanborið við þau hámörk sem Evrópulöndin hafa viðurkennt. Olía og mjöl gert úr kolmunna á það þó til að vera nálægt eða yfirstíga leyfileg mörk fyrir viss efni.

Einnig hafa verið tekin sýni af íslenskum eldisfiski til greiningar á mengunarefnum (sjá skýrslu hér).  Matís hefur sömuleiðis um árabil fylgst með innihaldi mengunarefna í íslensku sjávarfangi og birtir árlega skýrslu um niðurstöður þeirrar vöktunar á heimasíðu sinni (nýjasta hér). Árið  2010 var jafnframt gefinn út bæklingur á ensku sem kallast „Valuable facts about Icelandic seafood“. Í honum er að finna samantekt vöktunargagna frá 2003-2008 um helstu mengunarefni sem fylgst er með og niðurstöður fyrir 10 tegundir sjávarfangs bornar saman við hámarksgildi Evrópusambandsins (ESB) fyrir þessi efni (þennan bækling má nálgast með því að senda póst á matis@matis.is).

Einnig má nefna að í Noregi er fylgst náið með þessum málum í sjávarfangi og eldisafurðum samanber eftirfarandi slóð: www.nifes.no/

Allar ofannefndar heimildir og upplýsingar benda til þess að innihald díoxína og PCB sé langt undir þeim mörkum sem gerðar eru til heilnæms sjávarfangs úr Atlantshafi eða úr eldi sem stundað er á Norðurlöndum.

Myndræna framsetningu niðurstaðna vöktunarverkefnisins er hægt að nálgast á heimasíðu Matís gegnum hlekkinn „Íslenskt sjávarfang – hreint og ómengað“.

Upplýsingar um skýrslur um þetta efni má finna á www.matis.is/utgafa/matis/skyrslur/, þá nýjustu hér.

Nánari upplýsingar veitir Hrönn Ólína Jörundsdóttir og Jón Árnason

Síðustu mánuði hefur verið unnið að standsetningu aðstöðu og öflun og uppsetningu tækjabúnaðar í húsnæði Matarsmiðjunnar á Flúðum. Þá er verið að sækja um starfsleyfi til Heilbrigðiseftirlits Suðurlands.

Starfsemin mun svo hefjast í mars.  Hugmyndin með Matvælasmiðjunni er að aðstoða fólk með hugmyndir að matvælaframleiðslu með faglegri aðstoð og aðstöðu. Jafnframt lærir það um grundvalaratriði öryggis matvæla þ.m.t. að setja upp innra eftirlit og sækja um framleiðsluleyfi fyrir sína vöru til leyfisveitenda. Með þessu móti er hægt að prófa hugmyndir að framleiðslu og markaðssetja vöru án þess að leggja út í mikinn kostnað. Smiðjan er ætluð fyrir vinnslu og framleiðslu á alls konar matvælum auk fræðslu fyrir smáframleiðendur matvæla.  Þar verður aðstaða og búnaður:

• til þurrkunar á matvælum
• til framleiðslu á nasli
• til niðurlagningar og niðursuðu (sultugerð, súrsun matvæla ofl.)
• blautaðstaða til meðhöndlunar á hráefni (kjöti, grænmeti ofl.)
• lítið tilraunaeldhús (Soðnar vörur)
• kælir og frystir
• til pökkunar
• til fræðslu og námskeiðshalds

Samband verður haft við þá aðila sem þegar hafa sýnt áhuga á að vinna að hugmyndum sínum í Matarsmiðjunni á Flúðum til að ræða og skipuleggja verkefnin.   Allir sem áhuga hafa á að kynna og nýta sér ráðgjöfina og aðstöðuna á Flúðum eru hvattir til að hafa samband við starfsmann Matarsmiðjunnar Vilberg Tryggvason í síma 8585133 eða senda honum tölvupóst á netfangið vilberg.tryggvason@matis.is

Matarsmiðjan á Flúðum er í samstarfi sveitafélaganna í uppsveitum Árnessýslu, Matís ohf., Háskólafélags Suðurlands og Atvinnuþróunarfélags Suðurlands.

Nánari upplýsingar veitir Guðjón Þorkelsson hjá Matís.

Framadagar heppnuðust ótrúlega vel og er fjöldinn sem sótt dagana í ár sá mesti í sögu þessarar hátíðar.

Vel yfir 2000 eru talin hafi sótt sýninguna í Háskólabíói og var mikil umferð um bás Matís enda hann einstaklega vel staðsettur. Mikill fjöldi nema hafði áhuga á að vita meira um Matís og í kjölfarið hefur umsóknum um sumarstarf og framtíðarstarf beinlínis rignt inn til mannauðsstjóra Matís.

Meðfylgjandi eru nokkrar myndir frá Framadögum 2011.

Framadagar 2011 verða haldnir nk. miðvikudag, 9. febrúar í húsakynnum Háskólabíós.

Eins og áður má gera ráð fyrir mikilli þátttöku meðal nemenda þetta árið. Eru Framadagar því kjörin vettvangur fyrir fyrirtæki til að ná til framtíðar starfskrafta þjóðarinnar með því að kynna sig og sína starfsemi og ná þannig fram ákveðnu forskoti á samkeppnisaðila í kappinu um hæfasta starfsfólkið.

Að venju verður Matís með stóran bás og mun kynna starfsemi sína allan daginn. Framadagabækling 2011 má finna á heimasíðu Framadaga, www.framadagar.is, en þar eru nokkrar skemmtilegar auglýsingar frá Matís.

Nánari upplýsingar má fá á www.framadagar.is og hjá Jóni Hauki Arnarsyni, jon.h.arnarson@matis.is eða Steinari B. Aðalbjörnssyni, steinar.b.adalbjornsson@matis.is.

Hugmyndina að þáttunum átti Gunnþórunn Einarsdóttir hjá Matís og Brynhildur Pálsdóttir.

Þættirnir „Fagur fiskur“ eru tilnefndir til verðlauna á Eddunni. Matís framleiddu þættina ásamt Sagafilm. Hugmyndin að þáttunum kviknaði hjá Gunnþórunni Einarsdóttur matvælafræðingi hjá Matís og Brynhildi Pálsdóttur vöruhönnuði. Þær fengu Sagafilm, Sveinn Kjartansson matreiðslumaður, Áslaug Snorradóttir ljósmyndara, Hrafnhildur Gunnarsdóttir leikstjóri í lið með sér til þess að láta hugmyndina verða að veruleika.

Gerð þáttana var styrkt af AVS rannsóknarsjóði í sjávarútvegi.

Hægt er að nálgast uppskriftir, fróðleik og horfa á þættina á heimasíðunni www.fagurfiskur.is, einnig er hægt að kíkja á Facebook síðu þáttanna.

Nánar um Edduna og tilnefningar 2011 hér.

Matís gefur út bækling um DNA rannsóknir á sjávardýrum.

Hjá Matís hafa verið þróaðar yfir 30 aðferðir til erfðagreininga á dýrum. Mikil þróunarvinna liggur að baki hverri greiningaraðferð þar sem reynt er að koma saman eins mörgum erfðamörkum og hægt er í eitt hvarf (multiplex). Þetta sparar bæði tíma og kostnað þegar mörg sýni eru greind. Í sumum tilfellum eru ekki til erfðamörk fyrir tegundina. Í þeim tilfellum þarf að byrja á því að þróa ný erfðamörk. Hjá Matís hafa verið þróuð ný erfðamörk fyrir margar tegundir sjávardýra (þorsk, síld, leturhumar, krækling og lax) og í öðrum tegundum hefur erfðamörkum sem þekkt eru verið breytt til að gera vinnuna hagkvæmari. Nokkrum þessara aðferða hefur verið lýst í ritrýndum vísindagreinum.

Í stofngreiningarannsóknum er skoðaður breytileiki í arfgerðum dýra frá mismunandi svæðum sbr. dæmið um þorskinn hér að framan. Alþjóðasamfélagið (t.d. Alþjóðahafrannsóknaráðið; ICES) kallar eftir upplýsingum um erfðabreytileika í stofnum. Þegar hafa verið teknar afdrifaríkar ákvarðanir byggðar á erfðafræðigögnum eins og dæmið hér á eftir um karfann sýnir (sjá kaflann Erfðafræðin sannar gildi sitt).

Í fiskveiðistjórnun er afar mikilvægt að vita hvort um breytilega stofna eða stofneiningar af ákveðinni tegund er að ræða þegar verið er að úthluta veiðileyfum. Á þessu sviði getur erfðagreining verið lykiltæki. Það er Íslendingum mjög mikilvægt að geta skilgreint þá stofna sem tilheyra Íslandi og má því flokka sem auðlind Íslendinga. Ef Ísland gengur í  Evrópusambandið er þetta enn mikilvægara en nokkru sinni. Það ætti því að vera forgangsatriði í hafrannsóknum Íslendinga að skilgreina þá erfðaauðlind sem tilheyrir landinu. Það er einnig í samræmi við alþjóðlegar samþykktir sem Ísland hefur skrifað undir að ábyrgjast varðveislu erfðaauðlinda sinna.

Bæklinginn má finna hér.

Anna Kristín Daníelsdóttir, sviðsstjóri Öryggis, umhverfis og erfða, veitir nánari upplýsingar. Einnig má finna viðbótar upplýsingar hér.

Frá upphafi hefur Matís byggst á neti starfsstöðva um allt land. Starfsstöðvar eru nú 9 talsins, að höfuðstöðvum fyrirtækisins í Reykjavík meðtöldum og eru starfsmenn þeirra tengdir öllum fagsviðum fyrirtækisins. Nýjasta starfsstöðin er á Flúðum en hún var sett á fót í árslok 2010.

Áherslur starfsstöðvanna eru fjölbreyttar, endurspegla vítt starfssvið Matís og faglega þekkingu innan fyrirtækisins. Að sama skapi taka starfsstöðvarnar einnig mið af nærsamfélaginu á hverjum stað og þeim þörfum sem þar eru. Þannig eru starfsstöðvar Matís á Ísafirði og í Vestmanneyjum í tveimur af stærri sjávarútvegsstöðum landsins, hjá Matís á Höfn í Hornafirði hefur mikið starf verið unnið með humarframleiðendum og á Sauðárkróki er líftækni lykillinn að samstarfi við heimaaðila í matælavinnslu. Mælingaþjónustan í Neskaupstað er mikilsverð fyrir bæði framleiðslufyrirtæki og opinbera eftirlitsaðila á heilbrigðissviði á Austurlandi og hjá Matís á Akureyri hefur hefur byggst upp mikil rannsóknarþekking í fiskeldi. Loks er að geta matarsmiðjanna þriggja sem Matís hefur síðustu ár byggt upp á Höfn í Hornafirði, Egilsstöðum og nú á Flúðum. Þar eru opnaðir möguleikar margra áhugasamra matvælaframleiðenda heima í héraði og þeim hjálpað til að láta draum um framleiðsluvörur og atvinnunýsköpun verða að veruleika.

Með starfi út um landið undirstrikar Matís vilja fyrirtækisins til að vinna með aðilum heima í héröðunum að fjölbreyttum verkefnum sem treyst geta atvinnulíf, aukið nýsköpun og fjölgað störfum. Stefna Matís er að á komandi árum efli fyrirtækið þessa áherslu enn frekar um allt land.

Nánari upplýsingar um starfsstöðvar Matís má finna hér.

Matvælastofnun heldur fræðslufund um innra eftirlit matvælafyrirtækja þriðjudaginn 25. janúar kl. 15-16. Á fundinum verður fjallað um góða starfshætti og þær kröfur sem gerðar eru til innra eftirlits matvælafyrirtækja.

Hin nýja matvælalöggjöf leggur aukna áhersla á ábyrgð matvælaframleiðenda á eigin framleiðslu. Matvælafyrirtækjum ber að tryggja að matvæli séu framleidd við aðstæður sem uppfylla kröfur um góða starfshætti og að matvæli séu örugg til neyslu. Með innra eftirliti sýna matvælafyrirtæki fram á ábyrgð og er innra eftirlit ein af forsendum starfleyfis. Eftirlitsaðilum eins og heilbrigðiseftirliti sveitarfélaga og Matvælastofnun ber að skoða virkni innra eftirlits í eftirlitsheimsóknum. Virkni innra eftirlits er einn af þeim þáttum sem tekinn er til skoðunar þegar tíðni eftirlitsheimsókna er ákveðin. Matvælafyrirtæki geta því haft áhrif á eftirlitskostnað með virku innra eftirliti sem tekur á allri starfsemi fyrirtækisins.

Á fræðslufundinum verður farið yfir þær kröfur og þá góðu starfshætti sem viðhafa skal við framleiðslu matvæla. Dæmi um góða starfshætti og skilvirkt innra eftirlit verða kynnt, ásamt kynningu á nýjum bæklingi um innra eftirlit.

Þess má geta að Matís býður upp á námskeið fyrir fyrirtæki vegna innra eftirlits. Upplýsingar um námskeið Matís má finna hér en einnig veitir Margeir Gissurarson nánari upplýsingar.

Fyrirlesarar:

• Dóra S. Gunnarsdóttir, matvælafræðingur hjá Matvælastofnun
• Guðjón Gunnarsson, matvælafræðingur hjá Matvælastofnun
• Sigrún Guðmundsdóttir, heilbrigðistfulltrúi hjá Heilbrigðiseftirliti Suðurlands

Hægt verður að fylgjast með fræðslufundinum í beinni útsendingu á vef MAST undir Útgáfa – Fræðslufundir. Þar verður einnig birt upptaka að fræðslufundi loknum.

Fræðslufundurinn verður haldinn í umdæmisskrifstofu Matvælastofnunar í Reykjavík að Stórhöfða 23. Gengið er inn í húsnæði MAST að norðanverðu (Grafarvogsmegin).
Allir velkomnir!

Til að tryggja betri gæði og verðmætari vörur þarf að gæta að verklagi og umgengni um hráefni og vanda til við meðhöndlun, vinnslu og flutning fiskafurða. Kæling allt frá því að fiskur er dreginn úr sjó og á öllum stigum virðiskeðjunnar er lykilatriði til að viðhalda hámarksgæðum eins lengi og unnt er.

Kæligátt er ný upplýsingaveita Matís með hagnýtum leiðbeiningum og umfjöllun um kælingu og meðhöndlun á fiski á öllum stigum virðiskeðjunnar frá miðum á markað. Leiðbeiningarnar eru settar fram á notendavænan hátt og eiga vonandi eftir að nýtast sjómönnum, framleiðendum og flutningsaðilum og einnig koma að gagni við fræðslu og námskeiðahald á þessu sviði.

Leiðbeiningarnar byggja á rannsóknum sem framkvæmdar hafa verið innan kæliverkefnanna Chill on (www.chill-on.com/), Hermunar kæliferla (www.matis.is/verkefni//nr/2801) og Kælibótar sem styrkt voru af AVS, Tækniþróunarsjóði og Rannsóknasjóði Háskóla Íslands og einnig á reglugerðum frá Matvælastofnun. Fjórir doktorsnemar og þrír meistaraprófsnemar unnu í verkefnunum og starfsfólk Matís er fyrsti eða annar höfundur í 10 vísindagreinum og fleiri eru væntanlegar. Einnig hafa niðurstöður margra tilrauna verið birtar sem Matís skýrslur og er aðgengi að þeim mjög auðvelt á www.kaeligatt.is.

Meðal annars hafa rannsóknir Matís sýnt fram á að sjóflutningur er raunhæfur möguleiki fyrir íslenska ferskfiskframleiðendur. Þetta byggir þó á því að hitastýring í gámum sé eins og best verður á kosið. Tölvuvædd varma- og straumfræði hefur verið hagnýtt til þróunar á nýjum endurbættum frauðplastkössum sem geta lengt bæði ferskleikatímabil og geymsluþol ferskra afurða í flugflutningskeðjum um tvo daga. Veruleg þróun hefur orðið í hraðvirkum örverugreiningum og nú er svo komið að unnt er að greina ýmsa sýkla og skemmdarörverur á mun skemmri tíma en áður var mögulegt sem ætti að geta komið að góðum notum í matvælaiðnaðinum. Þessi þróun gefur möguleika á notkun spálíkana sem voru þróuð í Chill-on verkefninu í samvinnu við Wessex Institute of Technology (WIT, UK). Mögulegt er að spá fyrir um geymsluþol fyrir ferskar þorskafurðir á hitastigsbilinu frá -1°C til +11°C út frá fjölda skemmdarörvera og þekktrar hitasögu. Einnig voru þróuð líkön sem spá vexti helstu sjúkdómsvaldandi baktería við svipaðar aðstæður.

Nánari upplýsingar veitir Emílía Martinsdóttir.