Flokkur: Fréttir

Matís gegnir forystuhlutverki í nýju og umfangsmiklu fjölþjóðaverkefni sem 7. rammáætlun um rannsóknir og þróun innan Evrópu (FP7) hefur ákveðið að styrkja til þriggja ára, EcoFishMan. Upphafsfundur verkefnisins fer fram hjá Matís dagana 8. og 9. mars.

Styrkur ESB hljóða upp á alls 3 milljónir evra, jafnvirði um 475 milljóna króna. Þar af er hlutur Matís alls 450.000  eða jafnvirði rúmlega 70 milljónir króna.  Að EcoFishMan verkefninu koma alls 13 stofnanir, fyrirtæki og háskólar í átta Evrópulöndum, þar á meðal Háskóli Íslands og háskólinn í Tromsö í Noregi. Dr. Anna Kristín Daníelsdóttir, sviðsstjóri hjá Matís, er verkefnisstjóri og dr. Sveinn Margeirsson, forstjóri Matís, verður með henni í vísindanefnd verkefnisins.

Sameiginleg fiskveiðistefna Evrópusambandsins skilar ekki þeim árangri sem til er ætlast af henni. Nægir að nefna að hátt í 90% fiskistofna í lögsögu ESB-ríkja eru ofveiddir og þriðjungur stofnanna er í útrýmingarhættu vegna þess að þeir ná ekki að endurnýjast. Brottkast er stórfellt vandamál, til dæmis er áætlað að 30-55% þorskafla úr Norðursjó sé fleygt fyrir borð.

Evrópusambandið væntir þess að í EcoFishMan verkefninu verði þróuð ný aðferðafræði sem nýtist við breytingar og umbætur á fiskveiðistjórnunarkerfi sínu. Lögð er áhersla á samstarf við sjómenn, útgerð og vinnslu og að hagnýta upplýsingar úr rafrænum afladagbókum. Markmið verkefnisins er að stuðla að vistvænni, sjálfbærri og hagrænni stjórnun með sérstakri áherslu á rekjanleika og að lágmarka brottkast afla.  Eitt af markmiðum EcoFishMan verkefnisins er að greina það sem vel hefur tekist í íslenskri fiskveiðistjórnun og miðla þeirri reynslu áfram. Jafnframt því er horft til meira samstarfs við þá sem starfa að veiðum og vinnslu í sjávarútveginum.

Meðal íslenskra aðila, sem leitað verður til vegna faglegrar þekkingar eru  Fiskistofa, Samtök fiskvinnslustöðva, Landssamband íslenskra útvegsmanna, Hafrannsóknastofnunin, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneyti, Landssamband smábátaeigenda og nokkur íslensk fyrirtæki sem framleiða tæknibúnað fyrir sjávarútveginn, svo sem Trackwell, Vaki og Marel.

Nánari upplýsingar veitir Sveinn Margeirsson forstjóri Matís.

Nokkrir nýir bæklingar hafa nú verið prentaðir og hægt er að nálgast rafrænar útgáfur á heimasíðu Matís.

Bæklinga sem hægt er að niðurhala án kostnaðar á eftirfarandi slóðum:

• DNA rannsóknir á sjávarspendýrum (2010)
• Er hundurinn þinn greindur? (2011)
• Vágestir í matvælum (2010)

Sömuleiðis er bæklingurinn „Valuable facts about Icelandic seafood“ kominn út en þann bækling ætti enginn sem selur íslenskt sjávarfang að láta fram hjá sér fara enda sýna tölurnar í bæklingnum að íslensk sjávarfang er hreint og ómengað. Bæklingurinn kostar kr. 3500/stk. og er hægt að nálgast hann með því að senda póst á matis@matis.is.

Sýnishorn af „Valuable facts about Icelandic seafood“ má finna hér.

Eldi á beitarfiski (Tilapia) var til umfjöllunar í Landanum sl. sunnudag. Þar fjallaði Ragnar Jóhannsson, fagstjóri hjá Matís, um möguleika Íslendinga í greininni.

Þáttinn í heild sinni má sjá hér (eldisumræðan kemur fyrst) og samantekt um þáttinn má finna hér.

Hjá Matís er unnið hörðum höndum að framþróun í eldismálum. Mikilvægur þáttur í þessu samhengi eru rannsóknir í þágu fiskeldis sem hafa að markmiði að bæta gæði og auka hagkvæmni atvinnugreinarinnar. Við rannsóknirnar er höfð náin samvinna við fyrirtæki, háskóla og innlenda rannsóknaraðila í þeim tilgangi að byggja upp sem víðtækastan þekkingargrunn sem nýtist bæði íslenskum jafnt sem erlendum eldisfyrirtækjum.

Markmið með rannsóknum Matís og samstarfsaðila er m.a.að bæta afkomu, vöxt og gæði sjávarfiska á fyrstu stigum eldis, þróa eldri og nýja tækni til að auka hagkvæmni við framleiðslu helstu nytjategunda í eldi og leita leiða til lækkunar fóðurkostnaðar í fiskeldi án þess að það komi niður á vexti fisksins eða gæðum afurða.

Fóðurkostnaður er ríflega helmingur af rekstrarkostnaði í fiskeldi og því mikilvægt að leita leiða til þess að lækka hann án þess að það komi niður á vexti og heilbrigði fisksins. Fóðurrannsóknir stuðla jafnframt að þróun markvissari næringar sem miðast að þörfum fisksins. Þá er lögð mikil áhersla á forvarnir á fyrsta stigi eldisins en það er megin flöskuhálsinn við eldi sjávarfiska og ráða þær miklu um lífslíkur lirfanna, og þar með árangri í eldinu.

Megin áhersla hefur verið lögð á notkun nýrrar ljósatækni til frestunar/útilokunar kynþroska við áframeldi á þorski. Við uppbyggingu þorskeldis hefur verið stuðst við þekkingu sem aflast hefur við eldi annarra tegunda en ljóst er að eldistækni er mikilvægt áherslusvið við eldi á þorski.

Nánari upplýsingar veit Ragnar Jóhannsson, fagstjóri hjá Matís.

Nú fyrir stuttu birtist grein um uppsjávarfiska í Euro Fish Magazine. Ásbjörn Jónsson frá Matís er einn höfunda.

Greinina má sjá hér.

Til uppsjávarfiska teljast sumar af algengustu fiskategundum sem veiddar eru, t.d.sardínur, makríll, síld, loðna og kolmuni. Uppsjávartegundir eru frekar fáar en þrátt fyrir það er aflinn oft meiri en frá öðrum fisktegundum samanlagt. Uppsjávarfiskar eru oftar frekar smáir þó svo að stærri tegundir tilheyri þessum flokki einnig, t.a.m. sverðfiskur og túnfiskur.

Nánari upplýsingar veitir Ásbjörn Jónsson hjá Matís.

Alls eru 85 evrópskir háskólar í 30 löndum aðilar að samtökunum, en íslenskt aðildarfélag var stofnað af nemendum Háskóla Íslands árið 2005 (www.BESTreykjavik.com).

Megintilgangur BEST er að bjóða nemendum aðildarháskólanna upp á aukreitis menntun í formi stuttra námskeiða ásamt því að gefa nemendum tækifæri á að kynnast menningu og tungumálum annarra þjóða.

Þess má geta að þeir nemendur sem komust að á þessu námskeiði þurfa einungis að greiða fyrir hluta fargjalds til og frá landinu en styrkur var fenginn frá Evrópu unga fólksins (Youth in Action) fyrir öllum öðrum kostnaðarliðum námskeiðsins fyrir hvern þátttakanda.

Gríðarlega mikill áhugi var fyrir námskeiðinu en alls sótti fjöldinn allur af evrópskum háskólanemum um þátttöku. Þar sem fjöldi þátttakanda var takmarkaður komst einungis hluti til Íslands að þessu tilefni. Fjöldi umsókna sýnir að mjög mikill áhugi er hjá menntuðum evrópskum ungmennum að læra af Íslendingum og kynnast landi og þjóð.

Nánari upplýsingar má finna á www.bestreykjavik.com.

Ráðstefna um langtímastefnumótun fyrir nýtingu lifandi auðlinda hafsins verður haldin í Bíósal á Hótel Loftleiðum föstudaginn 25. febrúar.

Hún hefst kl. 9:00 um morguninn og stendur til kl. 16:20. Ráðstefnan er haldin af Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytinu og Hafrannsóknastofnuninni og titill hennar er „Lifandi auðlindir hafsins – langtíma stefnumótun og aflareglur“.

Alls munu 14 fyrirlesarar fjalla um efnið frá ýmsum sjónarhornum. Þar á meðal verða tveir erlendir gestir, þeir Steve Murawsky frá NOAA í Bandaríkjunum sem mun fjalla um reynslu Bandaríkjamanna af mótun langtímastefnu við stjórnun fiskveiða og Paul Dengbol frá Alþjóðahafrannsóknaráðinu (ICES) sem mun fjalla um aðkomu ICES að mótun aflareglna fyrir stjórn á nýtingu fiskistofna í Norður-Atlantshafi.

DAGSKRÁ
Setning
Herra Jón Bjarnason sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra

Steve Murawski
On long-term harvesting goals in the US and results of fisheries management in recent years (Um langtíma nýtingu fiskistofna og árangur fiskveiðistjórnunar í Bandaríkjunum)

Kristján Þórarinsson
Alþjóðlegir sáttmálar, nýtingarstefna og varúðarleið við stjórn fiskveiða

Jóhann Guðmundsson
Markmið fiskveiðistjórnunar, íslensk löggjöf og viðhorf stjórnvalda

Friðrik Már Baldursson
Aflaregla í þorski – 15 ára reynslusaga

Daði Már Kristófersson
Sjávarútvegur og langtímasýn

Einar Hjörleifsson
Nýtingarstefna og aflareglur – frá stefnu til athafna

Matarhlé

Poul Degnbol
Management plans in the ICES advice – development and
experiences (Nýtingaráætlanir og ráðgjöf
Alþjóðahafrannsóknaráðsins – þróun og reynsla)

Björn Ævarr Steinarsson
Forsendur ráðgjafar Hafrannsóknastofnunarinnar

Eggert B. Guðmundsson
Umhverfismerkingar og krafa markaðarins um sjálfbærar veiðar og langtíma nýtingarstefnu

Sveinn Margeirsson, forstjóri Matís
Nýting auðlinda sjávar

Atli Gíslason
Sjálfbær nýting auðlinda hafsins

Skúli Skúlason
Samráðsvettvangur fyrir þróun nýtingarstefnu

Jóhann Sigurjónsson
Nýting fiskistofna – framtíðarsýn

Sigurgeir Þorgeirsson
Samantekt á niðurstöðum ráðstefnu og ráðstefnuslit

Fundarstjórar
Hrefna Karlsdóttir og Erla Kristinsdóttir

Allir velkomnir!

Sjá nánar um ráðstefnuna á www.hafro.is/radstefna

Matís, Hafrannsóknastofnunin og Náttúrustofa Vesturlands boða til fundar um matþörunga til að ræða þau tækifæri og möguleika sem eru til nýtingar á þeim á Íslandi.

Markmið málþingsins er að vekja áhuga og fá fram hugmyndir að aðgerðum/verkefnum sem stuðla að framþróun í nýtingu á matþörungum hér við land. Málþingið er opið öllum, hvort sem um er að ræða fyrirtæki sem eru í vinnslu á matþörungum eða hafa hug á því, kaupendur á matþörungum eða áhugasaman almenning.

Má finna ónýtt tækifæri til verðmætasköpunar í matþörungum á Íslandi? Aukins áhuga gætir hér á landi á nýtingu matþörunga en á heimsvísu er verslun og nýting þeirra mikil og sívaxandi. Þörunga má nýta beint til matargerðar og úr þeim má einnig vinna ýmsar afurðir sem nýttar eru í matvælaiðnaði, landbúnaði, iðnaði, snyrtivöruiðnaði, læknisfræði, til framleiðslu lífvirkra efna og margt fleira. Við strendur Íslands vaxa fjölmargar tegundir þörunga og nokkrar þeirra í töluverðum mæli en nýting þeirra hefur hins vegar verið takmörkuð. Með aukinni þekkingu á vinnslu efna og matvæla úr þörungum skapast tækifæri fyrir lítil og meðalstór fyrirtæki sem annað hvort afla þörunga eða vinna úr þeim afurðir. Mikilvægt að kanna möguleika á þróun þessarar atvinnugreinar hérlendis með það að markmiði að auka fjölbreytni atvinnulífsins og auka verðmætasköpun.

Auglýsingu má finna hér.

Nánari upplýsingar: www.matis.is, www.hafro.is og www.nsv.is
Fundarstaður: Hótel Stykkishólmur
Tími: Laugardagurinn 26. febrúar 2011, kl. 13-16Aðgangur ókeypis.

Dagskrá:
Þörunganytjar á Íslandi; nýtanlegar tegundir. Karl Gunnarsson, Hafrannsóknastofnuninni
Markaður fyrir matþörunga.  Auðun Freyr Ingvarsson, Green in Blue
Þörungar sem matvæli. Þóra Valsdóttir, Matís
Hollusta, lífvirk efni í matþörungum. Rósa Jónsdóttir/Hörður Kristinsson, Matís
Umræður

Kynningar frá Íslenskri bláskel, Íslenskri hollustu, Þörungaverksmiðjunni, Íslenska Kalkþörungafélaginu, Hafkalki, Seaweed Iceland og Gullsteini auk þess sem Rúnar Marvinsson, matreiðslumeistari á Langaholti, sýnir hvernig nota megi matþörunga í matreiðslu.

Fundarstjóri Róbert A. Stefánsson, Náttúrustofu Vesturlands

Vinsamlegast tilkynnið þátttöku á netfangið palmi@nsv.is.

Hugmyndina að þáttunum átti Gunnþórunn Einarsdóttir hjá Matís og Brynhildur Pálsdóttir.

Þættirnir „Fagur fiskur“ unnu til verðlauna á Edduhátíðinni 2011 sem Menningar- eða lífsstílsþáttur ársins. Matís framleiddi þættina ásamt Sagafilm. Hugmyndin að þáttunum kviknaði hjá Gunnþórunni Einarsdóttur matvælafræðingi hjá Matís og Brynhildi Pálsdóttur vöruhönnuði. Þær fengu Sagafilm, Svein Kjartansson matreiðslumann, Áslaugu Snorradóttur ljósmyndara og Hrafnhildi Gunnarsdóttur leikstjóra í lið með sér til þess að láta hugmyndina verða að veruleika.

Gerð þáttanna var styrkt af AVS rannsóknarsjóði í sjávarútvegi.

Hægt er að nálgast uppskriftir, fróðleik og horfa á þættina á heimasíðunni www.fagurfiskur.is, einnig er hægt að kíkja á Facebook síðu þáttanna.

Nánar um Edduna 2011 hér.

Matvælastofnun heldur fræðslufund um erfðabreytt matvæli þriðjudaginn 22. febrúar kl. 15:00 – 16:00. Á fundinum verður fjallað um nýja reglugerð um merkingu og rekjanleika erfðabreyttra matvæla og fóðurs.

Fjallað verður um hvaða matvæli og fóður falla undir reglugerðina, hverjar eru algengustu erfðabreyttu nytjaplönturnar og tekin verða dæmi um erfðabreytt matvæli unnin úr þeim.

Hægt verður að fylgjast með fundinum í beinni útsendingu og nálgast upptöku af fundinum á vef MAST undir ÚTGÁFA – FRÆÐSLUFUNDIR.

Fyrirlesari:
Helga M. Pálsdóttir, sérfræðingur hjá Matvælastofnun

Fræðslufundurinn verður haldinn í umdæmisskrifstofu stofnunarinnar í Reykjavík að Stórhöfða 23. Gengið er inn í húsnæði MAST að norðanverðu (Grafarvogsmegin).

Allir velkomnir!

Skýrslur Matís undanfarinna ára um niðurstöður mælinga á magni eitraðra mengunarefna í íslenskum sjávarafurðum sýna svo ekki verður um að villst að okkar íslenska sjávarfang er langt undir viðmiðunarmörkum sem gilda um þessi efni.

Undanfarna daga hefur átt sér stað umræða um eiturefni í sjávarfangi þá sérstaklega í eldislaxi og var frétt á fréttaveitu RÚV um þetta efni nú fyrir stuttu.

Niðurstöður rannsókna sýna að ætilegur hluti fisks sem veiddur er á Íslandsmiðum inniheldur mjög lítið magn af lífrænum mengunarefnum eins og díoxíni, díoxínlíkum PCB efnum og varnarefnum (skordýraeitri og plöntueitri), samanborið við þau hámörk sem Evrópulöndin hafa viðurkennt. Olía og mjöl gert úr kolmunna á það þó til að vera nálægt eða yfirstíga leyfileg mörk fyrir viss efni.

Einnig hafa verið tekin sýni af íslenskum eldisfiski til greiningar á mengunarefnum (sjá skýrslu hér).  Matís hefur sömuleiðis um árabil fylgst með innihaldi mengunarefna í íslensku sjávarfangi og birtir árlega skýrslu um niðurstöður þeirrar vöktunar á heimasíðu sinni (nýjasta hér). Árið  2010 var jafnframt gefinn út bæklingur á ensku sem kallast „Valuable facts about Icelandic seafood“. Í honum er að finna samantekt vöktunargagna frá 2003-2008 um helstu mengunarefni sem fylgst er með og niðurstöður fyrir 10 tegundir sjávarfangs bornar saman við hámarksgildi Evrópusambandsins (ESB) fyrir þessi efni (þennan bækling má nálgast með því að senda póst á matis@matis.is).

Einnig má nefna að í Noregi er fylgst náið með þessum málum í sjávarfangi og eldisafurðum samanber eftirfarandi slóð: www.nifes.no/

Allar ofannefndar heimildir og upplýsingar benda til þess að innihald díoxína og PCB sé langt undir þeim mörkum sem gerðar eru til heilnæms sjávarfangs úr Atlantshafi eða úr eldi sem stundað er á Norðurlöndum.

Myndræna framsetningu niðurstaðna vöktunarverkefnisins er hægt að nálgast á heimasíðu Matís gegnum hlekkinn „Íslenskt sjávarfang – hreint og ómengað“.

Upplýsingar um skýrslur um þetta efni má finna á www.matis.is/utgafa/matis/skyrslur/, þá nýjustu hér.

Nánari upplýsingar veitir Hrönn Ólína Jörundsdóttir og Jón Árnason