Flokkur: Fréttir

Í nýjasta tölublaði Bændablaðsins er fjallað um skýrslu sem Matís gaf út um framleiðslu hestakjöts og niðurstöður á mælingum um næringarinnihald og eiginleika kjötsins.

Í umfjöllun Bændablaðsins var rætt við Evu Margréti Jónudóttir, sem er í hópi skýrsluhöfunda, en hún segir að rannsóknum um eiginleika hestakjöts sé mjög ábótavant um allan heim og að Ísland sé engin undantekning.

Í ályktunum skýrslunnar kemur sem fyrr segir fram að folaldakjöt sé hágæða kjötvara sem ætti að uppfylla allar helstu óskir neytenda hvað varðar gæði, hreinleika og næringargildi.

Umfjöllun Bændablaðsins má finna hér.

Auk þess var viðtal við Evu Margréti um folaldakjötið í útvarpsþættinum Samfélagið á Rás 1. Það má hlusta á viðtalið hér.Deila frétt:

Nú er samstarfsverkefni Matís og Reykjagarðs lokið þar sem unnið var að samþættingu innan lífhagkerfisins þar sem mikil áhersla er lögð á þekkingaryfirfærslu milli geira. Verkefnið miðaði að aukinni verðmætasköpun með nýtingu á ónýttri aukaafurð sem hingað til hefur verið fargað þ.e. nýtingu kjúklingafjaðra í próteinríkt mjöl sem hægt væri að nýta í fóður hjá fiskeldisfyrirtækjum. Áður hefur verið greint frá verkefninu á vef Matís. 

Þegar nýta á fjaðrir í mjöl er mikilvægt að rjúfa próteinin sem fjaðrirnar innihalda til að gera þau meltanleg. Sú aðferð sem hefur rutt sér hvað mest til rúms og var reynd í þessu verkefni er vatnsrof með suðu undir þrýstingi, þurrkun og mölun. Fjaðurmjöl er hægt að nýta í fóður fyrir svín, loðdýr, gæludýr og fiska. Kosturinn við að nýta fjaðurmjöl í fóður fyrir fiskeldi er að rannsóknir hafa sýnt að hægt er að skipta allt að 30% af fiskimjöli út fyrir fjaðurmjöl án þess að það hafi áhrif á vöxt eldisfisks. Ekki þarf að greiða fyrir innflutning hráefnis og ekki þarf að veiða eða rækta frumhráefnið, því það er vannýtt hliðarafurð í vinnslu á kjúklingi.

Fjaðurmjöl hefur um 80% próteininnihald og amínósýrusamsetningin er lík amínósýrusamsetningu fiskimjöls en þó þarf að bæta mjölið lítillega með tilliti til ákveðinna amínósýra. Nýting á kjúklingafjöðrum í eldisfóður jákvæð umhverfisleg áhrif þar sem hráefnið hefur hingað til verið urðað með tilheyrandi sótspori og kostnaði en með nýtingu á fjöðrum í próteinríkt mjöl eru allar hliðarafurðir í kjúklingaframleiðslu nýttar, þannig má stuðla að því að ná markmiðum um minni urðun. Fóður sem unnið er úr fjaðurmjöli getur nýst til svína- og loðdýraræktunar og jafnframt má gefa gæludýrum slíkt fóður. Niðurstöður verkefnisins eru aðgengilegar í skýrslu Matís um verkefnið.

Framleiðnisjóður landbúnaðarins og AVS Rannsóknasjóður í sjávarútvegi styrktu vinnuna sem unnin var í verkefninu.

Á morgun, fimmtudaginn 8. ágúst, verða haldnir fundir á Ísafirði og á Tálknafirði um áhrif laxeldis á Vestfirði. Fundurinn á Ísafirði verður haldin kl. 12:00 á fyrstu hæð í Vestrahúsinu en fundurinn á Tálknafirði verður haldin í Dunhaga kl. 20:00.

Það eru Matís og Vestfjarðastofa sem boða til fundarins en fyrirlesari verður Gunnar Davíðsson sem er deildarstjóri hjá Troms fylki í norður Noregi.

Á fundunum verður farið yfir áhrif fiskeldis á efnahag og íbúaþróun í Troms og velt upp hvaða áhrif eldi á Vestfjörðum getur haft í fjórðungnum. Er hægt að draga lærdóm af sögu laxeldis í Troms fylki til að meta áhrif þess á mannlíf og efnahag Vestfjarða í framtíðinni?

Nánari upplýsingar um fundinn má finna á vefsíðu Vestfjarðarstofu. 

Á mánudaginn fékk Matís í heimsókn merkilega gesti til að kynna sér íslenska frumkvöðlastarfsemi á sviði matvæla ásamt nokkrum verkefnum sem Matís vinnur að í tengslum við matarnýsköpun.

Eftir frábæra tónleika kom einkakokkur Ed Sheeran, Josh Harte, í heimsókn og einnig söngkonan Zara Larsson með fríðu föruneyti til að fræðast um öfluga nýsköpunarstarfið sem Matís hefur unnið að á síðustu árum og til að hitta hóp matarfrumkvöðla. Þau fengu að kynnast þrívíddarprentun matvæla sem er hluti af verkefninu FutureKitchen sem er styrkt af EIT Food, en einnig verkefni styrkt af AVS, Tækniþróunarsjóði og FutureFish, með það að markmiði að tengja neytendur betur við uppruna matvæla. Sérfræðingar Matís prentuðu fyrir þau ýmiskonar góðgæti úr íslenskum hráefnum í ólíkum formum. Þá voru þau send inn í heim sýndarveruleika og fengu að upplifa fiskveiðar og fiskvinnslu, auk þrívíddarprentunar á aukaafurðum fisks.

Josh Harte ásamt Herborgu Hjelm.

Josh og matarfrumkvöðlarnir áttu síðan langan síðdegisverð saman þar sem íslensk matarmenning var kynnt, ásamt þeim einstöku hráefnum sem landið hefur upp á að bjóða. Mikið var rætt um sjálfbærni og hvað Íslendingar hafa náð langt á því sviði, ásamt matarsóun en Josh er mjög umhugað um þau málefni. Borið var fyrir Josh gómsætt lambakjöt beint frá bónda frá Fjárhúsinu sem er með aðstöðu í Grandi Mathöll. Sviðakjammi frá samnefndum stað vakti mikla lukku og undran hjá bæði Zöru og Josh, sem fékk sér bita og var mjög hrifinn. Einnig var boðið upp á hægeldaða íslenska bleikju úr mötuneyti Matís sem féll vel í kramið hjá Josh. Frumkvöðlafyrirtækið Nordic Wasabi sem ræktar og selur alvöru wasabi, kynnti sínar vörur sem pöruðust vel með lambinu og öðrum afurðum sem boðið var uppá. Einnig kynnti Íslensk Hollusta fyrir Josh úrval af sínum náttúrulegu afurðum úr þangi og jurtaríki íslands. Allur maturinn rann svo vel niður með drykkjum frá frumkvöðlafyrirtækjunum Álfur og Himbrima. Álfur bruggar bjór úr kartöfluhýðum sem annars finna lítil sem engin not, og setur þannig sitt mark á að vinna gegn matarsóun. Himbrimi framleiðir gin og aðra sterka drykki sem hafa þá sérstöðu að vera framleiddir með náttúrulegu hráefni úr villtri náttúru Íslands. Sérfræðingar Matís kynntu einnig fyrir hópnum þróunarverkefni tengd íslenskum hráefnum og öflugri vinnu okkar um allt land við að styðja við íslenska matarframleiðslu og menningu, ásamt nýsköpun.

Heimsóknin gekk vel og vöktu íslensku matvælin mikla lukku. Josh segist hafa fallið fyrir landi og þjóð og getur ekki beðið eftir að koma hingað aftur. Hann heldur úti matarbloggi á vegum EIT Food sem Matís er stofnmeðlimur að. Hér má finna upplýsingar um Josh og hér er fyrsta bloggið hans á ferðum sínum með Ed Sheeran. Hann mun blogga um heimsóknina sína til Íslands og Matís á næstu dögum.

Nýjar faggreinaleiðbeiningar um hangikjöt annars vegar og geita- og sauðamjaltir hins vegar eru nú aðgengilegar hér vefsíðu Matís. Um er að ræða leiðbeiningar fyrir góða starfshætti og innra eftirlit fyrir smáframleiðendur.

Óli Þór Hilmarsson, hjá Matís, tók textann saman og teikningar eru eftir Sólveigu Evu Magnúsdóttir. Fagleiðbeiningarnar fyrir Geita- og sauðamjaltir voru unnar í samvinnu við Geitfjárræktarfélag Íslands, Landssamband sauðfjárbænda, samtökin Beint frá býli og Matvælastofnun. Fagleiðbeiningarnar fyrir hangikjöt voru unnar í samvinnu við Landssamtök sauðfjárbænda, Matvælastofnun og samtökin Beint frá býli.

Leiðbeiningarnar má nálgast hér:

Hangikjöt

Geita- og sauðamjaltir

Þegar matvælavá og/eða matvælasvindl kemur upp þá getur Matís notað erfðagreiningu til að greina uppruna sýkinga eða matvæla.

Mikilvægt er að tryggja að nýjasta þekking, færni og tækni sé til á Íslandi, að virk viðbragðsþjónusta sé við lýði og viðbrögð lögaðila séu hröð og rétt. Þá er mikilvægt að á sem skemmstum tíma sé hægt að greina tegundir sýkinga og uppruna þeirra til að koma í veg fyrir frekara smit og þannig lágmarka skaðann.

Matís fær sýni til að rekja til uppruna þegar búið er að staðfesta að um matarsýkingu eða matareitrun er að ræða í sjúklingum. Sýnin eru úr sjúklingum, matvælum og umhverfi og notar Matís m.a. erfðagreiningar til að sannreyna uppruna sýkinga og eitrana.

Erfðagreiningar eru líka eitt af verkfærunum sem nýtast í baráttunni gegn matvælasvindli og  hægt er að greina bæði til tegunda og uppruna.

Ferlið þegar hópsýking kemur upp byggir á samstarfi margra innlendra eftirlitsaðila og rannsóknastofa: Sóttvarnalæknir, Matvælastofnun, Heilbrigðiseftirlit sveitafélaga, Landspítalinn og Matís.

Alþjóðlegt samstarf er mikilvægt, bæði til að byggja upp leiðandi tækni og vísindi og til að tryggja rétt viðbrögð við faraldri.

Sjá nánar viðtöl við sérfræðinga Matís, þær Hrönn Ólínu Jörundsdóttur og Önnu Kristínu Daníelsdóttur, í Tíufréttum RÚV (fréttin hefst á 6:40 mín) og morgunútvarp RÚV Rás.

Dr. Þorsteinn Ingi Sigfússon, prófessor og forstjóri Nýsköpunarmiðstöðvar Íslands, varð bráðkvaddur aðfaranótt 15. júlí síðastliðinn.

Starfsfólk Matís ohf. minnist öflugs vísindamanns og frumkvöðuls og sendir innilegar samúðarkveðjur til fjölskyldu hans og samstarfsmanna.

Fyrir hönd starfsmanna Matís,

Oddur Már Gunnarsson, forstjóri Matís

Örverudeild Matís ohf biðlar til viðskiptavina sinna að takmarka sýnatöku þessa vikuna vegna mikils álags á deildinni vegna rannsókna á upptökum hópsýkingar af völdum Shiga-toxin myndandi E.coli (STEC) sbr. fréttatilkynningu landlæknis. Tekið er að sjálfsögðu á móti öllum forgangssýnum og nauðsynlegum sýnum til að viðhalda eðlilegri vinnslu og virkni fyrirtækja.

Frá árinu 2015 hefur rannsóknastofa Matís verið tilvísunarrannsóknastofa fyrir STEC og hefur unnið að uppbyggingu á sérfræðiþekkingu og mæligetu hérlendis. Í gegnum netverk tilvísunarrannsóknarstofa Evrópu tekur Matís þátt í alþjóðlegu samstarfi við að þróa aðferðir, meta útbreiðslu og efla þekkingu á STEC í matvælum, umhverfi og sjúklingum. Matís býður upp á greiningar á STEC, bæði grunngreiningar ásamt heilraðgreiningu jákvæðra sýna til að rekja uppruna sýkingar. 

Matvælaöryggisstofnun Evrópu (EFSA) og íslensk stjórnvöld hafa skrifað undir samning um að hefja samstarf í baráttunni gegn sýklalyfjaónæmi, sem er ein stærsta ógn við lýðheilsu í heiminum í dag.

Undirskriftin fór fram í hátíðarsal Háskóla Íslands í gær en Matís hefur unnið að undirbúningi samstarfsverkefnisins með Matvælastofnun, Keldum, Sýklafræðideild Landspítalans, EFSA og DTU Fødevareinstituttet í Danmörku.

Verkefnið felur í sér rannsóknir á sýklalyfjaónæmi í bakteríum (E. coli) á Íslandi með heilraðgreiningu á erfðaefni þeirra. Vonast er til að niðurstöðurnar varpi ljósi á uppruna baktería með getu til að mynda sýklalyfjaónæmi (ESBL/AmpC myndandi E. coli) og greina þátt matvæla, dýra, manna og umhverfis í útbreiðslu sýklalyfjaónæmis.

Niðurstöðurnar munu nýtast til að útbúa viðbragðsáætlanir til að viðhalda lágu hlutfalli sýklalyfjaónæmis eða að hægja á þróun/aukningu ónæmis eins og hægt er.Verkefnið er unnið undir formerkjum “One Health”, sem er alþjóðleg stefna ætluð auknu þverfaglegu samstarfi og samskiptum á öllum sviðum heilbrigðisþjónustu fyrir menn, dýr og fyrir umhverfið.

Sjá nánar frétt á vef Mast

Þann 4. júlí síðastliðinn var greint frá því, að fjögur börn hafi greinst með alvarlega sýkingu af völdum E. coli bakteríu. Nú hafa sex börn á aldrinum 20 mánaða–12 ára greinst til viðbótar og eru tilfellin því alls tíu. Þessi sex börn eru ekki alvarlega veik en verða undir eftirliti á Barnaspítala Hringsins næstu daga. Börnin sem greindust í síðustu viku eru á batavegi.

Nú virðist ljóst að níu af börnunum smituðust á ferðaþjónustubænum Efstadal 2 í Bláskógabyggð fyrir 10 dögum til þremur vikum síðan en eitt barn smitaðist að öllum líkindum af systkini sínu. Rannsóknir hafa sýnt að E. coli bakterían sem sýkti börnin finnst einnig í hægðasýni frá kálfum á staðnum. Ekki er vitað með vissu hvernig smitið barst í börnin en frekari rannsóknir á hugsanlegum smitleiðum á staðnum standa enn yfir. Heilbrigðiseftirlit Suðurlands og Matvælastofnun gripu til viðeigandi ráðstafana þann 4. júlí síðastliðinn í góðri samvinnu við staðarhaldara til að koma í veg fyrir frekari útbreiðslu bakteríunnar.

Rétt er að árétta að ekki er talið að smit hafi átt sér stað með vatni í Bláskógabyggð og ekkert bendir til að smitið eigi uppruna sinn annars staðar í sveitinni.

Einstaklingar sem heimsóttu ferðaþjónustuna á síðastliðnum tveimur vikum og fengu niðurgang innan 10 daga frá heimsókninni eru hvattir til að leita til síns læknis varðandi nánari greiningu. Einkennalausir einstaklingar sem heimsótt hafa Efstadal 2 þurfa ekki að leita læknis né heldur einstaklingar sem fengið hafa niðurgang sem nú er genginn yfir.

Allir aðilar sem að þessu máli hafa komið vilja ítreka að litið er á þessa sýkingahrinu af völdum E. coli mjög alvarlegum augum og hafa allir lagt sig fram um að upplýsa þetta mál og gripið til viðeigandi ráðstafana til að koma í veg fyrir frekara smit. Þessi atburður gefur einnig tilefni til að árétta mikilvægi almenns hreinlætis og handþvottar við meðhöndlun matvæla og eftir umgengni við dýr, sérstaklega þegar börn eiga í hlut.

Sóttvarnalæknir
Matvælastofnun
Heilbrigðiseftirlit Suðurlands
Matís
Sýkla- og veirufræðideild Landspítala