Höfundur: admin

Sjávarútvegssýningin er nú í fullum gangi. Matís er þátttakandi og ekki bara á sýningunni heldur tók Matís auk þess þátt í ráðstefnu um fullnýtingu fisks en ráðstefnan fór fram í gær. Matís heldur auk þess utan um ráðstefnu um sjávarbyggðir, smábátaveiðar og byggðaþróun við N-Atlantshaf sem fram fer á morgun.

Á bás Matís, C50, var í gær boðið upp á krabbaborgara frá fyrirtækinu Walk the plank. Óhætt er að segja að borgarinn hafi slegið í gegn á meðal þeirra fjölmörgu sem smökkuðu.

Í dag kl. 14 verður svo boði upp á ómega-3 bættan plokkfisk a la Grímur kokkur. Grímur kokkur er landsþekktur framleiðandi hollustu úr hafinu og ætti enginn að missa af þessari kynningu.

Matís tekur þátt í Sjávarútvegssýningunni í Kópavogi 25.-24. sept. nk. Á bás Matís, nr. C50, verður margt um að vera og má þar nefna kynningu á krabbaborgurum, kynningu frá Grími kokk og kynningu á ómega-3 majónesi. 

Dagskrá kynninga hjá Matís, bás C50, er eftirfarandi:

• Fimmtudagur 25. sept. kl. 13:30-15:00: Krabbaborgarasmakk | „Walk the plank“.
• Föstudagur 26. sept. kl. 14:00-16:00: ómega-3 ríkur fiskur í brokkólí | Grímur kokkur
• Laugardagur 27. sept. kl. 12:00-14:00: ómega-3 majónes | Marinox

Nánari upplýsingar veitir Steinar B. Aðalbjörnsson markaðsstjóri Matís.

Ert þú með framúrstefnuhugmynd til að efla íslenskan sjávarútveg og tengdar atvinnugreinar?

Sjávarútvegsráðstefnan kallar eftir framúrstefnulegum nýsköpunarhugmyndum, sem veita á viðurkenningu fyrir á næstu ráðstefnu vettvangsins þann 20.-21. nóvember á Grand hótel. Markmiðið er að hugmyndirnar séu framsæknar og frumlegar og skapi umræðugrundvöll eða nýja hugsun.

Það sem þarf að hafa í huga

Framúrstefnuhugmynd skal setja fram á hnitmiðaðan hátt þar sem fram kemur lýsing á hugmynd, tillaga að framkvæmd, væntanlegur afrakstur og áhrif til góðs fyrir ímynd íslenskra afurða (hámark 2 bls). Allir geta sent inn hugmyndir. Nánari upplýsingar er að finna hér.

Tímafrestur

Frestur til að skila inn umsóknum er 15. október 2014. 

Í nýútkomnu riti FAO (Matvæla-og landbúnaðarstofnunar Sameinuðu þjóðanna) sem ber heitið The State of World Fisheries and Aquaculture (SOFIA) er staðfest að Íslendingar séu ein af helstu fiskveiði þjóðum heims.

Ritið birtir lista yfir þær 18 þjóðir sem veiddu mest af fiski árið 2012. Efst á listanum er Kína með 13.869.604 tonn veidd. Næst kemur Indónesía með 5.420.247 tonn og í þriðja sæti eru Bandaríkin með 5.107.559 tonn. Ísland er í 17. sæti á listanum með samtals 1.449.452 tonn af fiski. Aðeins eitt annað Evrópuland kemst á listann en það er Noregur, sem vermir 11. sætið með 2.149.802 tonn veidd árið 2012.

Íslendingar eru leiðandi í nýsköpun

Í ritinu er kastljósinu einnig beint að mikilvægi rekjanleika fisks með það að markmiði að stuðla að fæðuöryggi og koma í veg fyrir svindl með matvæli. Þar eru rannsóknir Íslendinga sem Matís hefur komið að, nefnt sem dæmi um árangursrík verkefni af þessu tagi. Þá er talið að ekki sé hægt að rekja uppruna fisks á Evrópumarkiði í 25 – 50% tilfella.

Fullnýting Íslendinga á þorski er einnig umfjöllunarefni í ritinu, þar sem fjallað er um möguleikana á að nýta aukaafurðir fisks til manneldis. Fram kemur að Íslendingar hafi flutt út 11.540 tonn af þurrkuðum þorskhausum til Afríku árið 2011. Greint er frá því að auk hausa séu hrognin og lifrin nýtt til manneldis en afgangurinn fari mestmegins í fóður.

Ritið sem hér um ræðir er viðamesta útgáfa FAO og kemur út á tveggja ára fresti. Markmiðið með útgáfunni er að veita stefnumarkandi og opinberum aðilum auk þeirra sem þurfa að treysta á fiskiðnaðinn alhliða og hlutlausar upplýsingar um stöðu mála á heimsvísu og gefa hugmyndir um hvernig megi bregðast við þeim áskorunum sem fyrir eru. Hér má lesa nýjustu útgáfuna af SOFIA.

Nánari upplýsingar veitir Sigurjón Arason, yfirverkfræðingur hjá Matís.

Umhverfisstofnun stendur fyrir alþjóðlegri ráðstefnu um plast í hafi í Hörpu þann 24. september 2014. Hrönn Ólína Jörundsdóttir hjá Matís flytur erindi á ráðstefnunni og ber það heitið “Sewage treatment plants as sources for marine microlitter.”

Vertu með í að HREINSA PLASTIРúr heimshöfunum!

Ráðstefna í Hörpu, 24. september

Umhverfisstofnun stendur fyrir alþjóðlegri ráðstefnu um plast í hafi í Hörpu þann 24. september 2014. Meginmarkmið ráðstefnunnar er að leggja til aðgerðir til að draga úr plastúrgangi í hafinu.

Taktu daginn frá!

Smelltu á tengilinn fyrir nánari upplýsingar (pdf). Einnig er hægt að setja sig í samband við Hrönn Ólínu Jörundsdóttur hjá Matís.

Kröfur um rekjanleika matvæla aukast með degi hverjum, hvort sem um ræðir kjöt, fisk, grænmeti eða ávexti. Matís vinnur nú að verkefnum sem eiga að nýtast við rekjanleikaskráningu og tryggja þannig að hægt sé að staðfesta uppruna og vinnsluferli matvæla á markaði. Í fyrstu er kastljósinu beint að fiskafurðum.

Mikil vitundarvakning hefur orðið á síðust árum um mikilvægi þess að þekkja uppruna og vinnsluferli þeirra matvæla sem koma á markað. Á það ekki hvað síst við um þá markaði sem Íslendingar flytja hvað mestan fisk út til.

Matís vinnur nú að þrem verkefnum sem tengjast mikilvægi rekjanleika fisks og forvörnum gagnvart svikum í matvælaiðnaði.

Í tengslum við verkefnið WhiteFish hefur verið þróaður staðall sem gerir fyrirtækjum kleift að skrá og halda utanum upplýsingar um umhverfisáhrif framleiðslu sinnar. En með því að geta sýnt fram á umhverfisálag vörunnar og skipt því niður á lotur munu niðurstöður verkefnisins nýtast til að skapa framleiðendum þorsk- og ýsuafurða möguleika á að aðgreina sig á mörkuðum þar sem umhverfisáhrif veiða, vinnslu og flutnings skipta máli.

Í verkefninu WhiteFishMall hefur verið unnið að því að kanna hvaða upplýsingar geti nýst til að auka sölu á fiskafurðum úr N-Atlantshafi. Markaðskannanir leiddu í ljós að neytendur í Bretlandi vilja fá betri upplýsingar um hvaðan fiskurinn er að koma, hvort að hann sé veiddur á umhverfisvænan hátt, hvort stofnarnir séu sjálfvært nýttir, næringarinnihald og jákvæð jákvæð áhrif fiskneyslu á heilsu, uppskriftir o.s.frv. Til að uppfylla þessar kröfur neytenda hefur WhitFishMall verkefnið hannað veflausn sem getur mætt þessum kröfum. Útlit, uppsetning, gagnatekja og utanumhald um gögnin hefur verið sannreynd í nokkrum virðiskeðjum og hafur launin verið prófuð í nokkrum verslunum í Bretlandi.

Verkefnið Food Integrity eða Matar heilindi, sem hófst í byrjun árs 2014, miðar að því að nýta rannsóknir til að tryggja falsleysi evrópskra matvæla og þróa aðferðir til að greina og hindra svik í evrópskum matvælaiðnaði.

Rétt meðhöndlun og geymsla í gegnum allt framleiðsluferlið er undirstaða þess að matvælin séu hæf til manneldis, en við framleiðslu á matvælum vaknar ávalt spurningin um öryggi matvælanna gagnvart neytandanum, þar af leiðandi hafa kröfur um hreinlæti, góða framleiðsluhætti og rekjanleika aukist gífurlega hjá flestum þeim sem koma að virðiskeðju matvæla.

Nánari upplýsingar veitir Jónas R. Viðarsson hjá Matís.

Í tengslum við Íslensku sjávarútvegssýninguna sem fram fer í Kópavogi í lok september  verður blásið til alþjóðlegrar ráðstefnu þar sem ræða á stöðu sjávarbyggða, smábátaveiða og byggðarþróun við N-Atlantshaf.

Samfélög í sjávarbyggðum og smábátaútgerð tengjast sterkum böndum í þeim löndum sem liggja að N-Atlantshafi. Víðast hvar á svæðinu eiga sjávarbyggðir undir högg að sækja og smábátaútgerðir eiga í rekstrarvanda, ásamt því sem endurnýjun í greininni er takmörkuð. Þessar áskoranir, ásamt fleiri viðfangsefnum, verða rædd á ráðstefnunni og leitast við að greina framtíðarmöguleika sjávarbyggða við N-Atlantshaf.

Ráðstefnan er þannig uppbyggð að fyrst munu fulltrúar frá Íslandi, Noregi, Svíþjóð, Danmörku, Færeyjum, Grænlandi og Nýfundnalandi flytja stutta fyrirlestra um stöðu þessara mála í þeirra löndum. Þá verður kynnt rannsóknarverkefni þar sem afkoma og laun smábátaútgerða í Noregi, Svíþjóð, Danmörku og Íslandi er greind og borið saman við aðrar atvinnugreinar. Þá munu íslenskir eigendur smábátaútgerðar í Noregi greina frá rekstrarumhverfi smábáta í Noregi, og bera það saman við Ísland; og loks mun stjórnarformaður Byggðarstofnunar greina frá starfi og stefnu stofnunarinnar, en Byggðastofnun hefur nýlega tekið til endurskoðunar aðferðafræði stofnunarinnar til að sinna sínu hlutverki betur.

Ráðstefnan fer fram í Smáranum (fundarsalur á efri hæð byggingar sem tengir Smárann og Fífuna) laugardaginn 27. September kl 10:15-14:00.  Ráðstefnan fer fram á ensku, aðgangur er gjaldfrjáls og opinn öllum, en fólk er þó beðið um að skrá sig með því að senda póst á jonas@matis.is.

Nánari upplýsingar er að finna á www.coastalfisheries.net eða hjá Jónasi R. Viðarssyni hjá Matís.

Í tilefni af lokum verkefnisins TASTE verður haldin opin málstofa þann 16. september á Matís um nýtingu á sjávarþörungum til bragðaukningar og saltminnkunar í matvælaframleiðslu.

Á málstofunni verða haldnir fyrirlestrar um sjávarþörunga á Íslandi og nýtingu þeirra, sjávarþörungiðnaðinn í Frakklandi, næringargildi þörunga og notkun þörunga í matvæli og aðrar neytendavörur. Málstofan fer fram á ensku. 

Dagskrá málstofunnar.

Skráning á málstofuna: vinsamlegast sendið póst á rosa@matis.is.

Nánari upplýsingar um TASTE verkefnið má finna á heimasíðu Matís og með því að hafa samband við Rósu Jónsdóttur og Þóru Valsdóttur hjá Matís.

Allar ákvarðanir stórar og smáar eru teknar á grundvelli upplýsinga og þekkingar og því skyldi maður ætla að ein mikilvægasta atvinnugrein þjóðarinnar væri stútfull af gögnum sem hægt væri að reiða sig á. Þegar leitað er svara við mörgum áleitnum spurningum um þróun og verðmætasköpun í íslenskum sjávarútvegi þá kemur oftar en ekki í ljós að upplýsingar eru ekki til staðar eða þá að þær standast ekki skoðun.

Nú er það ekki svo að ekki sé hægt að teikna upp stóru myndina, afli allra tegunda er þekkt stærð og heildarútflutningsverðmætin liggja einnig fyrir, en þegar meta á t.d. þróun og nýsköpun einstakra tegunda eða afurða þá er oft erfiðara um vik.

Lögð hefur verið mikil áhersla á að skrá allan afla og er því að sjálfsögðu fylgt vel eftir, en þegar kemur að útflutningi þá tekur við annað kerfi sem byggist á skráningu útflutnings eftir tollskrárnúmerum.

Tollskránni er ætlað að vera það kerfi sem á að ná utan um allar afurðir sem fluttar eru til og frá landinu. Það kerfi sem notað er hér á landi er byggt á samræmdu alþjóðlegu númera- og flokkunarkerfi sem yfir 200 þjóðir nýta sér, þannig að í grunninn er t.d. þorskur með sama númer víðast hvar í heiminum. Þetta á við um fyrstu sex tölustafina, síðan geta þjóðir lengt númerið og bætt við ítarlegri greiningu afurða. Hér á landi hefur einungis verið hægt að bæta við tveimur tölustöfum vegna takmarkaðrar getu gagnagrunna sem eru í notkun.

Upplýsingarnar sem útflytjendur setja á útflutningspappíra og skila til Tollsins, eru síðan grunnurinn að birtingu gagna hjá Hagstofunni, þannig að ef útflytjendur eru að kasta til hendinni við upplýsingagjöfina þá verður minna mark á takandi þeim upplýsingum sem Hagstofan birtir. Þar sem útflutningur er ekki tilefni gjalda hér á landi þá gefur það auga leið að eftirlit með réttri skráningu er takmarkað, það á sér í raun ekki stað fyrr en í innflutningslandi því þá þarf varan að tengjast réttu tollnúmeri þess lands.

Þegar verið er að rýna tölur um útflutning þá er fyrsta stopp að skoða vörulýsinguna og finna út hvað er átt við eða hvað ekki er átt við, það getur reynst mjög erfitt að fá glögga mynd af þeim afurðum sem skráðar eru í tiltekin tollskrárnúmer. Vörulýsingar er oft á tíðum mjög opnar og geta átt við mismunandi afurðir, en yfir 100 hugtök eru notuð til að lýsa sjávarafurðum í tollskránni og er hvergi að finna nánari skýringar á þeim hugtökum.

Það er hægt að tína til mýmörg dæmi um misvísandi vörulýsingar og er greinilegt að nokkur skortur er á vöruþekkingu við samningu þeirra, en hafa verður þó í huga að starfsmenn Tollsins hafa ýmislegt annað á sinni könnu en að semja vörulýsingar fyrir sjávarafurðir. Tollskrárnúmer fyrir sjávarfang eru örfá hundruð meðan tollskráin í heild hefur að geyma þúsundir annarra vörulýsinga, því er mikilvægt að sjávarútvegurinn sé með í ráðum þegar svona mikilvægur gagnagrunnur er skipulagður.

Það er jú sjávarútvegurinn sem nýtur fyrst og fremst góðs af góðum og ítarlegum upplýsingum um hvernig til tekst með verðmætasköpun og nýtingu sjávarfangs, því í upplýsingunum verða tækifærin sýnileg.

Þrátt fyrir töluverða endurskoðun tollskrárinnar 2012 og fjölgun númera þá er engan veginn hægt að greina með nokkrum hætti hver nýting einstakra tegunda er, sem sést m.a. af því að fjórða verðmætasta tegundin sem flutt er frá Íslandi er „annar fiskur“ eða „ýmsar tegundir“ það eru afurðir þar sem engin sérstök fisktegund er nefnd í vörulýsingu. Þessi „annar fiskur“ skilar um 10% af heildarverðmætum útfluttra sjávarafurða.

Það eru á floti fullyrðingar um svo og svo mikla nýtingu einstakra tegunda og eru menn að berja sér á brjóst og fullyrða að við séu öðrum þjóðum fremri. En það er ekki hægt að halda neinu slíku fram nema að fyrir hendi liggi betri upplýsingar um allar afurðirnar. Meðan ólíkum afurðum er safnað saman í einstök tollskrárnúmer þá er ekki hægt að reikna til baka og segja hver nýting aflans er.

Þeir sem hafa komið nálægt vinnslu sjávarafurða vita að það skiptir máli að vita hvort fiskur er með eða án hauss, slægður eða óslægður, flök með roði og beinum eða roðlaus og beinlaus o.s.frv., ef þessar upplýsingar eru ekki fyrir hendi þá er útilokað að reikna út heildarnýtingu einstakra tegunda.

Matís hefur verið í samstarfsverkefni með Tollstjóraembættinu, Hagstofu Íslands, Samtökum fiskvinnslustöðva, Landssambandi fiskeldisstöðva, Icelandic og Iceland Seafood, þar sem farið hefur verið yfir þessi máli. Verkefnið var styrkt af AVS sjóðnum. Skýrsluna “Aukin verðmæti gagna” má finna hér (best að skoða í Acrobat Reader).

Afrakstur verkefnisins er samantekt um hver staðan er og hvernig núverandi upplýsingakerfi er ekki að ná nægjanleg vel utan um þessi gögn sem til verða. Einnig er sett fram tillaga að úrbótum og hvernig mætti ná fram mjög ítarlegum upplýsingum um allar tegundir, verðmæti og nýtingu, en til þess að ná slíku fram þá þarf að samræma vörulýsingar og tryggja það að sami skilningur sé um hugtökin sem notuð eru. Nú liggja fyrir hugtakaskýringar fyrir vörulýsingarnar og eru þær með fjölda mynda til að sýna betur hvað átt er við.

Þessi nýja tillaga mun einfalda alla skráningu og getur í raun gert tilbúning séríslenskra tollskrárnúmera fyrir sjávarfang algerlega óþarfan, en samt boðið upp á mun ítarlegri upplýsingar.

Þá verður hægt að svara nánast öllum hugsanlegum spurningum varðandi verðmætasköpun og nýtingu sjávarfangs og þar með taka skynsamlegar ákvarðanir, byggðar á bestu fáanlegu upplýsingum, um allt sem viðkemur nýtingu auðlindarinnar.

Nánari upplýsingar veitir Páll Gunnar Pálsson hjá Matís.